موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
نماز جماعت
«مسأله 1460» مستحب است نمازهاى واجب شبانهروزى و نماز ميّت و نماز آيات را به جماعت بخوانند و در نمازهاى شبانهروزى به ويژه نمازهاى صبح، مغرب و عشاء مخصوصا براى همسايه مسجد و كسى كه صداى اذان را مىشنود، بيشتر سفارش شده است.
«مسأله 1461» در روايتى وارد شده است كه اگر يك نفر به امام جماعت اقتدا كند، هر ركعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز را دارد و اگر دو نفر اقتدا كنند، هر ركعتى ثواب ششصد نماز را دارد و هر چه بيشتر شوند، ثواب نمازشان بيشتر مىشود تا به ده نفر برسند و عدّه آنان كه از ده گذشت، اگر تمام آسمانها كاغذ و درياها مركّب و درختها قلم و جنّ و انس و ملائكه نويسنده شوند، نمىتوانند ثواب يك ركعت آن را بنويسند.(1).
--------------------------------------------------------------------------------
1 ـ مستدرك الوسائل، باب 1 از «أبواب صلاة الجماعة»،ح3، ج1،ص487.
(267)
«مسأله 1462»حاضر نشدن به نماز جماعت از روى بىاعتنايى جايز نيست و سزاوار نيست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند.
«مسأله 1463» مستحب است انسان كمى صبر كند تا نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت در وقت فضيلت از نماز اوّل وقتى كه فرادى (يعنى تنها) خوانده شود، بهتر است و نيز نماز جماعتى كه مختصر بخوانند، از نماز فرادى كه آن را طول بدهند بهتر مىباشد.
«مسأله 1464» وقتى كه جماعت بر پا مىشود، مستحب است كسى كه نماز خود را فرادى خوانده، دوباره با جماعت بخواند و اگر بفهمد كه نماز اوّل او باطل بوده، نماز دوم او كافى است.
«مسأله 1465» كسى كه نماز را به جماعت خوانده، چه در آن نماز امام بوده باشد و چه مأموم، مستحبّ است همان نماز را دوباره به عنوان امام جماعت بخواند، ولى اگر بخواهد به عنوان مأموم دوباره در جماعت شركت كند، بايد به قصد رجاء نماز را بخواند.
«مسأله 1466» كسى كه در نماز وسواس دارد و فقط در صورتى كه نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت مىشود، اگر وسواس او به حدّى باشد كه نماز را باطل كند، بايد نماز را با جماعت بخواند.
«مسأله 1467» اگر پدر يا مادر به فرزند خود امر كند كه نماز را به جماعت بخواند، چنانچه مخالفت با امر آنان موجب ناراحتى و اذيت آنان شود، بايد نماز را به جماعت بخواند.
«مسأله 1468» نماز عيد فطر و قربان و همچنين نماز استسقاء ـ كه براى آمدن باران مىخوانند ـ را در زمان غيبت امام عليهالسلام مىشود با جماعت خواند، امّا نمازهاى مستحبّى را نمىشود با جماعت خواند.
«مسأله 1469» هنگامى كه امام جماعت، نماز واجب شبانهروزى را مىخواند، هر يك از نمازهاى واجب شبانهروزى را مىتوان به او اقتدا كرد، ولى اگر امام جماعت نماز خود را احتياطا دوباره بخواند، فقط در صورتى كه احتياط مأموم با احتياط امام از يك جهت باشد ـ به نحوى كه اگر نماز امام درست بوده، نماز مأموم نيز صحيح بوده
(268)
است و اگر نماز امام اشكال داشته، نماز مأموم نيز داراى اشكال بوده است ـ مىتواند به او اقتدا كند.
«مسأله 1470» اگر امام جماعت قضاى نماز واجب روزانه خود را بخواند، مىتوان به او اقتدا كرد، ولى اگر نماز خود را احتياطا قضا كند يا قضاى احتياطى نماز شخص ديگرى را بخواند، اگرچه براى آن پول نگرفته باشد، اقتداى به او اشكال دارد؛ ولى اگر انسان بداند كه از شخصى كه امام جماعت براى او نماز قضا مىخواند نماز فوت شده است، اقتداى به امام جماعت اشكال ندارد.
«مسأله 1471» اگر انسان نداند نمازى كه شخصى مىخواند نماز واجب شبانهروزى است يا نماز مستحب، نمىتواند به او اقتدا كند.
«مسأله 1472» اگر در بين نماز شك كند كه اقتدا كرده يا نه، چنانچه در آن حال با قصد اقتدا مشغول انجام وظيفه مأموم باشد، نماز او به جماعت صحيح است، وگرنه بايد نماز را به نيّت فرادى تمام نمايد.
«مسأله 1473» انسان در بين نماز جماعت مىتواند نيّت فرادى كند؛ ولى چنانچه از اول قصد او اين باشد كه در وسط نماز، نيّت فرادى كند، بنابر احتياط واجب نمىتواند نماز را به جماعت اقتدا كند.
«مسأله 1474» اگر مأموم در اثناء حمد يا سوره امام نيّت فرادى كند، بايد حمد و سوره را به قصد قربت مطلقه بخواند، بلكه بنابر احتياط اگر بعد از حمد و سوره و قبل از رفتن به ركوع نيز نيت فرادى كند، بايد حمد و سوره را به قصد قربت مطلقه بخواند.
«مسأله 1475» اگر در بين نماز جماعت نيّت فرادى نمايد، بنابر احتياط واجب نمىتواند دوباره نيّت جماعت كند؛ ولى اگر مردّد شود كه نيّت فرادى كند يا نه و بعد تصميم بگيرد نماز را با جماعت تمام كند، نمازش صحيح است.
«مسأله 1476» اگر شك كند كه نيّت فرادى كرده يا نه، بايد بنا بگذارد كه نيّت فرادى نكرده است.
«مسأله 1477» اگر هنگامى كه امام در ركوع است، اقتدا كند و به ركوع امام برسد،
(269)
اگرچه ذكر امام تمام شده باشد، نماز او به نحو جماعت صحيح است و يك ركعت حساب مىشود؛ امّا اگر به مقدار ركوع خم شود و به ركوع امام نرسد، نماز او فرادى مىشود.
«مسأله 1478» اگر هنگامى كه امام در ركوع است، اقتدا كند و به مقدار ركوع خم شود و شك كند كه به ركوع امام رسيده يا نه، نماز او فرادى مىشود.
«مسأله 1479» اگر هنگامى كه امام در ركوع است، اقتدا كند و پيش از آن كه به اندازه ركوع خم شود، امام سر از ركوع بردارد، احتياط مستحب آن است كه در صورت امكان در حالت ايستاده صبر كند تا امام براى ركعت بعد برخيزد و آن را ركعت اوّل نماز خود حساب كند؛ ولى اگر برخاستن امام به قدرى طول بكشد كه نگويند اين شخص نماز جماعت مىخواند، بايد نيّت فرادى نمايد.
«مسأله 1480» اگر از اوّل نماز يا بين حمد و سوره اقتدا كند و پيش از آن كه به ركوع رود امام سر از ركوع بردارد، بنابر احتياط واجب بايد نيت فرادى نموده و نماز را تمام كند.
«مسأله 1481» اگر هنگامى برسد كه امام مشغول خواندن تشهّد آخر نماز است، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، بايد بعد از نيّت و گفتن تكبيرةالاحرام بنشيند و تشهّد را به قصد قربت مطلقه و به تبعيّت از امام بخواند، ولى سلام را نگويد و صبر كند تا امام سلام نماز را بدهد، بعد بايستد و بدون آن كه دوباره نيّت كند و تكبير بگويد، حمد و سوره را بخواند و آن را ركعت اوّل نماز خود حساب كند.
«مسأله 1482» هنگامى كه مأموم نيّت مىكند، بايد امام را معيّن نمايد، ولى دانستن اسم او لازم نيست؛ مثلاً اگر نيّت كند: «به امام حاضر اقتدا مىكنم»، نماز او صحيح است.
