موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
سجده سهو
«مسأله 1259» در سه مورد بعد از سلام نماز، انسان بايد به دستورى كه بعدا گفته مىشود، دو سجده سهو بجا آورد:
اوّل: آن كه در بين نماز، سهوا حرف بزند.دوم: آن كه تشهّد را فراموش كند. سوم: آن كه در نماز چهار ركعتى، بعد از سجده دوم شك كند كه چهار ركعت خوانده يا پنج ركعت.
در سه مورد نيز احتياط واجب آن است كه سجده سهو بنمايد:
اوّل: در جايى كه نبايد سلام نماز را بگويد؛ مثلاً در ركعت اوّل، سهوا سلام بدهد. دوم: آن كه يك سجده را فراموش كند. سوم: براى ايستادن در جايى كه بايد بنشيند و نشستن در جايى كه بايد بايستد.
«مسأله 1260» اگر انسان سهوا يا به گمان اين كه نمازش تمام شده، حرف بزند، بايد دو سجده سهو بجا آورد.
«مسأله 1261» اگر آه بكشد و يا سرفه كند، سجده سهو واجب نيست، ولى اگر مثلاً سهوا «آخ» يا «آه» بگويد، بايد سجده سهو نمايد.
«مسأله 1262» اگر چيزى را كه غلط خوانده دوباره به نحو صحيح بخواند، براى دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نيست.
«مسأله 1263» اگر در نماز سهوا مدّتى حرف بزند و تمام آنها يك مرتبه حساب شوند، دو سجده سهو بعد از سلام نماز كافى است.
«مسأله 1264» اگر در جايى كه نبايد سلام نماز را بگويد، سهوا بگويد: «اَلسَّلامُ عَلَيْنا وَ
(234)
عَلى عِبادِ اللّهِ الصّالِحينَ» يا بگويد: «اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَكاتُه»، بنابر احتياط بايد دو سجده سهو بجا آورد؛ ولى اگر سهوا مقدارى از اين دو سلام را بگويد يا بگويد: «اَلسَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّها النَّبىُّ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَكاتُه»، احتياط مستحب آن است كه دو سجده سهو بجا آورد.
«مسأله 1265» اگر در جايى كه نبايد سلام دهد، سهوا هر سه سلام را بگويد، دو سجده سهو كافى است.
«مسأله 1266» اگر يك سجده يا تشهّد را فراموش كند و پيش از ركوع ركعت بعد به خاطر آورد، بايد برگردد و آن را بجا آورد و بنابر احتياط واجب دو سجده سهو نيز براى ايستادن بىجا انجام دهد.
«مسأله 1267» اگر در ركوع يا بعد از آن به خاطر آورد كه يك سجده يا تشهّد را از ركعت پيش فراموش كرده، بايد بعد از سلام نماز، سجده يا تشهّد را قضا نمايد و بعد از آن همان گونه كه در مسأله 1259 گذشت دو سجده سهو بجا آورد.
«مسأله 1268» بنابر احتياط واجب بايد سجده سهو را پس از نماز فورا بجا آورد و اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمدا بجا نياورد، واجب است هر چه زودتر آن را انجام دهد و چنانچه سهوا بجا نياورد، هر گاه به خاطر آورد بايد فورا انجام دهد و لازم نيست نماز را دوباره بخواند.
«مسأله 1269» اگر شك داشته باشد كه يكى از موارد سجده سهو براى او پيش آمده و سجده سهو بر او واجب شده يا نه، لازم نيست آن را بجا آورد، ولى اگر احتياطا آن را بجا آورد اشكال ندارد.
«مسأله 1270» كسى كه شك دارد مثلاً دو سجده سهو بر او واجب شده يا چهار سجده، اگر دو سجده بنمايد كافى است.
«مسأله 1271» اگر بداند يكى از دو سجده سهو را بجا نياورده، بايد دو سجده سهو بجا آورد و اگر بداند سهوا سه سجده كرده، بايد دوباره دو سجده سهو بنمايد.
«مسأله 1272» احتياط مستحب آن است كه در غير موارد گفته شده، هرگاه جزيى از اجزاء نماز كم يا زياد شود، دو سجده سهو بجا آورد.
(235)
دستور سجده سهو
«مسأله 1273» دستور سجده سهو اين است كه بعد از سلام نماز فورا نيّت سجده سهو كند و پيشانى را بر چيزى كه سجده بر آن صحيح است بگذارد و بگويد: «بِسْمِ اللّهِ وَبِاللهِ وَصَلَّى اللّهُ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ» ي «بِسْمِ اللّهِ وَبِاللهِ أللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ» و بهتر است كه بگويد: «بِسْمِ اللّهِ وَبِاللهِ ألسَّلامُ عَلَيْكَ أيُّهَا النَّبِىُّ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَكاتُهُ» و بعد بايد بنشيند و دوباره به سجده رود و يكى از ذكرهايى را كه گفته شد بگويد و بنشيند و بعد از خواندن تشهّد سلام دهد.
«مسأله 1274» بنابر احتياط واجب آنچه در سجده نماز معتبر است ـ مانند: وضوداشتن، پاك بودن بدن و لباس، پوشش بدن، رو به قبله بودن، گذاشتن هفت موضع بدن بر زمين، نهادن پيشانى بر چيزى كه سجده بر آن صحيح است و نشستن ميان دو سجده ـ بايد در سجده سهو نيز رعايت شود.
«مسأله 1275» هنگامى كه پس از سلام نماز قصد سجده سهو مىكند، لازم نيست نيّت سجده سهو را به زبان جارى كند و تنها توجّه به انجام آن كافى است.
