موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
مسأله 1951 ـ كسى كه موقع غروب شب عيد فطر ، بالغ و عاقل است ، و بيهوش و فقير و برده نيست ، بايد براى خودش و كسانى كه نان خور او هستند ، هر نفرى يك صاع كه گفته مىشود تقريباً سه كيلو است از غذاهاى معمول در شهرش مانند گندم يا جو يا خرما يا كشمش ، يا برنج يا ذرّت به مستحق بدهد ، و اگر بجاى آن پول هم بدهد ، كافى است ، و احتياط لازم آن است كه از غذاهائى كه در شهرش معمول نيست ندهد هر چند گندم يا جو ، يا خرما يا كشمش باشد .
مسأله 1952 ـ كسى كه مخارج سال خود و عيالش را ندارد و كسبى هم ندارد كه بتواند مخارج سال خود و عيالش را بگذراند ، فقير است و دادن زكات فطره بر او واجب نيست .
مسأله 1953 ـ انسان فطره كسانى را كه در غروب شب عيد فطر نان خور او حساب مىشوند بايد بدهد ، كوچك باشند يا بزرگ ، مسلمان باشند يا كافر ، دادن خرج آنها بر او واجب باشد يا نه ، در شهر خود او باشند يا در شهر ديگر .
مسأله 1954 ـ اگر كسى را كه نان خور اوست و در شهر ديگر است وكيل كند كه از مال او فطره خود را بدهد ، چنانچه اطمينان داشته باشد كه فطره را مىدهد ، لازم نيست خودش فطره او را بدهد .
مسأله 1955 ـ فطره مهمانى كه پيش از غروب شب عيد فطر وارد شده ، و شب را نزد او مانده و نان خور او ـ هر چند موقتاً ـ حساب مىشود ، بر او واجب است .
مسأله 1956 ـ فطره مهمانى كه بعد از غروب شب عيد فطر وارد مىشود در صورتى كه نان خور او حساب شود ـ بنابر احتياط ـ فطره او واجب است و الاّ واجب نيست ، و كسى را كه انسان براى افطار شب عيد دعوت مىكد نان خور به حساب نمىآيد ، وفطرهاش بر صاحبخانه نيست .
مسأله 1957 ـ اگر كسى موقع غروب شب عيد فطر ديوانه باشد ، در صورتى كه ديوانگى او تا ظهر روز عيد فطر باقى باشد ، زكات فطره بر او واجب نيست ، و إلاّ ـ بنابر احتياط واجب ـ لازم است فطره را بدهد .
مسأله 1958 ـ اگر پيش از غروب بچّه بالغ شود ، يا ديوانه عاقل گردد ، يا فقير غنى شود ، در صورتى كه شرايط واجب شدن فطره را دارا باشد ، بايد زكات فطره را بدهد .
مسأله 1959 ـ اگر در موقع غروب شب عيد فطر ، شرايط وجوب زكات فطره نباشد ولى پيش از ظهر روز عيد آن شرايط پيدا شود ، احتياط واجب آن است كه زكات فطره را بدهد .
مسأله 1960 ـ كافرى كه بعد از غروب شب عيد فطر مسلمان شده ، فطره بر او واجب نيست . ولى مسلمانى كه شيعه نبوده ، اگر بعد از ديدن ماه شيعه شود ، بايد زكات فطره را بدهد .
مسأله 1961 ـ كسى كه فقط به اندازه يك صاع گندم و مانند آن را دارد ، مستحب است زكات فطره رابدهد ، و چنانچه عيالى داشته باشد و بخواهد فطره آنها را هم بدهد مىتواند به قصد فطره ، آن يك صاع را به يكى از عيالش بدهد ، و او هم به همين قصد به ديگرى بدهد ، و همچنين تا به نفر آخر برسد ، و بهتر است نفر آخر چيزى را كه مىگيرد به كسى بدهد كه از خودشان نباشد ، و اگر يكى از آنها صغير يا ديوانه باشد ، ولىّ او به جاى او مىگيرد ، و احتياط مستحب آن است كه به قصد او نگيرد ، بلكه براى خودش بگيرد .
مسأله 1962 ـ اگر بعد از غروب شب عيد فطر بچّه دار شود ، واجب نيست فطره او را بدهد ، ولى اگر پيش از غروب بچهدار شود ، يا ازدواج كند اگر نان خور او شمرده شوند بايد فطره آنها را بدهد ، و اگر نان خور ديگرى باشند بر او واجب نيست ، و اگر نان خور كسى نباشند فطره زن بر خودش واجب است ، و بر بچه چيزى نيست .
مسأله 1963 ـ اگر انسان نان خور كسى باشد و پيش از غروب نان خور كس ديگر شود ، فطره او بر كسى كه نان خور او شده واجب است ، مثلاً اگر دختر پيش از غروب به خانه شوهر رود ، بايد شوهرش فطره او را بدهد .
مسأله 1964 ـ كسى كه ديگرى بايد فطره او را بدهد ، واجب نيست فطره خود را بدهد ، ولى اگر او فطره را ندهد يا نتواند بدهد ، بر خود انسان ـ بنابر احتياط ـ واجب مىشود ، چنانچه داراى شرايط گذشته در مسأله (1952) باشد فطره خويش را بدهد .
مسأله 1965 ـ اگر كسى كه فطره او بر ديگرى واجب است خودش فطره را بدهد ، از كسى كه فطره بر او واجب شده ساقط نمىشود .
مسأله 1966 ـ كسى كه سيد نيست ، نمىتواند به سيد فطره بدهد ، حتى اگر سيدى نان خور او باشد ، نمىتواند فطره او را به سيد ديگرى بدهد .
مسأله 1967 ـ فطره طفلى كه از مادر يا دايه شير مىخورد ، بر كسى است كه مخارج مادر يا دايه را مىدهد ، ولى اگر مادر يا دايه مخارج خود را از مال طفل بر مىدارد ، فطره طفل بر كسى واجب نيست .
مسأله 1968 ـ انسان اگر چه مخارج عيالش را از مال حرام بدهد ، بايد فطره آنان را از مال حلال بدهد .
مسأله 1969 ـ اگر انسان كسى را كه اجير مىنمايد مانند بنّا ، و نجّار ، و خادم ، مخارج او را بدهد بطورى كه نان خور او محسوب شود ، بايد فطره او را هم بدهد ، ولى چنانچه فقط مزد كارش را بدهد ، واجب نيست فطره او را بدهد .
مسأله 1970 ـ اگر پيش از غروب شب عيد فطر بميرد ، واجب نيست فطره او و عيالش را از مال او بدهند ، ولى اگر بعد از غروب بميرد ، مشهور فرمودهاند بايد فطره او و عيالش را از مال او بدهند ، ولى اين حكم خالى از اشكال نيست ، و مقتضاى احتياط ترك نشود .
