موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
مسأله 763 ـ جاى خانه كعبه كه در مكّه معظّمه مىباشد قبله است ، و بايد روبروى آن نماز خواند ، ولى كسى كه دور است اگر طورى بايستد كه بگويند رو به قبله نماز مىخواند كافى است . و همچنين است كارهاى ديگرى ـ مانند سر بريدن حيوانات ـ كه بايد رو به قبله انجام گيرد .
مسأله 764 ـ كسى كه نماز واجب را ايستاده مىخواند ، بايد سينه و شكم او رو به قبله باشد ، بلكه صورت او نيز نبايد زياد از قبله منحرف باشد ، و احتياط مستحب آن است كه انگشتان پاى او هم رو به قبله باشد .
مسأله 765 ـ كسى كه بايد نشسته نماز بخواند ، بايد در موقع نماز سينه و شكم او رو به قبله باشد ، بلكه صورت او هم نبايد زياد از قبله منحرف باشد .
مسأله 766 ـ كسى كه نمىتواند نشسته نماز بخواند ، بايد در حال نماز به پهلو طورى بخوابد كه جلوى بدن او رو به قبله باشد ، و تا وقتى كه ممكن است به پهلوى راست بخوابد نبايد ـ بنابر احتياط لازم ـ به پهلوى چپ بخوابد ، و اگر اين دو ممكن نباشد بايد به پشت بخوابد بطورى كه كف پاهاى او رو به قبله باشد .
مسأله 767 ـ نماز احتياط و سجده و تشهّد فراموش شده را بايد رو به قبله بجا آورد ـ و بنابر احتياط استحبابى ـ سجده سهو را نيز رو به قبله بجا آورد .
مسأله 768 ـ نماز مستحبّى را مىشود در حال راه رفتن و سوارى خواند ، و اگر انسان در اين دو حال نماز مستحبّى بخواند ، لازم نيست رو به قبله باشد .
مسأله 769 ـ كسى كه مىخواهد نماز بخواند ، بايد براى پيدا كردن قبله كوشش نمايد تا يقين ، يا چيزى كه در حكم يقين است ـ مثل شهادت دو عادل اگر مستند به حس و مانند آن باشد ـ پيدا كند كه قبله كدام طرف است ، و اگر نتواند بايد به گمانى كه از محراب مسجد مسلمانان ، يا قبرهاى مؤمنين ، يا از راههاى ديگر پيدا مىشود عمل نمايد ، حتى اگر از گفته فاسق يا كافرى كه بواسطه قواعد علمى قبله را مىشناسد گمان به قبله پيدا كند كافى است .
مسأله 770 ـ كسى كه گمان به قبله دارد ، اگر بتواند گمان قوى ترى پيدا كند ، نمىتواند به گمان خود عمل نمايد . مثلاً اگر ميهمان از گفته صاحب خانه گمان به قبله پيدا كند ، ولى بتواند از راه ديگر گمان قوى ترى پيدا كند ، نبايد به حرف او عمل نمايد .
مسأله 771 ـ اگر براى پيدا كردن قبله وسيلهاى ندارد ، يا با اينكه كوشش كرده ، گمانش به طرفى نمىرود ، نماز خواندن به يك طرف كافى است ، و احتياط مستحب آن است كه چنانچه وقت نماز وسعت دارد چهار نماز به چهار طرف بخواند .
مسأله 772 ـ اگر يقين يا گمان كند كه قبله در يكى از دو طرف است ، بايد به هر دو طرف نماز بخواند .
مسأله 773 ـ كسى كه بخواهد به چند طرف نماز بخواند ، اگر بخواهد دو نماز بخواند كه مثل نماز ظهر و عصر بايد يكى بعد از ديگرى خوانده شود ، و احتياط مستحب آن است كه نماز اول را به آن چند طرف بخواند ، بعد نماز دوم را شروع كند .
مسأله 774 ـ كسى كه يقين به قبله ندارد ، اگر بخواهد غير از نماز كارى كند كه بايد رو به قبله انجام داد ، مثلاً بخواهد سر حيوانى را ببرد ، بايد به گمان عمل نمايد ، و اگر گمان ممكن نيست ، به هر طرف كه انجام دهد صحيح است .
پوشانيدن بدن در نماز
مسأله 775 ـ مرد بايد در حال نماز ، اگر چه كسى او را نمىبيند عورتين خود را بپوشاند . و بهتر آن است كه از ناف تا زانو را هم بپوشاند .
مسأله 776 ـ زن بايد در موقع نماز ، تمام بدن حتى سر و موى خود را بپوشاند ، و بنابر احتياط واجب حتى از خودش نيز پوشانده شود ، پس اگر چادر را طورى بپوشد كه خودش بدنش را ببيند اشكال دارد . ولى پوشاندن صورت و دستها تا مچ ، و پاها تا مچ پا لازم نيست . امّا براى آنكه يقين كند كه مقدار واجب را پوشانده است ، بايد مقدارى از اطراف صورت و قدرى پائين تر از مچها را هم بپوشاند .
مسأله 777 ـ موقعى كه انسان قضاى سجده فراموش شده يا تشهّد فراموش شده را بجا مىآورد بايد خود را مثل موقع نماز بپوشاند . و احتياط مستحب آن است كه در موقع بجا آوردن سجده سهو نيز خود را بپوشاند .
مسأله 778 ـ اگر انسان عمداً در نماز عورتش را نپوشاند ، نمازش باطل است ، و اگر بخاطر ندانستن مسأله باشد ، چنانچه نادانى او بعلت كوتاهى كردن در فراگيرى مسائل بوده ـ بنابر احتياط واجب ـ بايد نماز را دوباره بخواند .
مسأله 779 ـ اگر شخصى در بين نماز بفهمد كه عورت او پيدا است ، بايد آن را بپوشاند و لازم نيست كه نماز را اعاده نمايد ، ولى احتياط واجب آن است كه در حالى كه فهميده كه عورت او پيدا است چيزى از اجزاء نماز را بجا نياورد ، و اگر بعد از نماز بفهمد كه در نماز عورت او پيدا بوده نمازش صحيح است .
مسأله 780 ـ اگر لباس در حال ايستادن عورت را مىپوشاند ، ولى ممكن است در حال ديگر ، مثلاً در حال ركوع و سجود نپوشاند ، چنانچه موقعى كه عورت او پيدا مىشود ، بوسيلهاى آن را بپوشاند ، نماز او صحيح است ، ولى احتياط مستحب آن است كه با آن لباس نماز نخواند .
مسأله 781 ـ انسان مىتواند در نماز خود را با علف و برگ درختان بپوشاند ، ولى احتياط مستحب آن است كه وقتى خود را با اينها بپوشاند كه لباس نداشته باشد .
مسأله 782 ـ انسان در حال نا چارى كه چيزى براى پوشانيدن عورت خود ندارد مىتواند براى نمايان نبودن پوست عورت خود را با گِل و مانند آن بپوشاند .
مسأله 783 ـ اگر چيزى ندارد كه در نماز خود را با آن بپوشاند ، چنانچه مأيوس از پيدا كردن آن نباشد ، احتياط واجب آن است كه نماز خود را تأخير بيندازد ، و اگر چيزى پيدا نكرد در آخر وقت مطابق وظيفهاش نماز بخواند . و اگر مأيوس باشد مىتواند در اول وقت طبق وظيفهاش نماز بخواند ، و در اين صورت اگر نماز را در اول وقت بخواند ، و پس از آن عذرش بر طرف گردد ، لازم نيست نماز را دوباره بخواند .
مسأله 784 ـ كسى كه مىخواهد نماز بخواند ، اگر براى پوشاندن خود حتى برگ درخت و علف و گل و لجن نداشته باشد ، و مأيوس باشد كه تا آخر وقت چيزى پيدا كند كه خود را با آن بپوشاند ، در صورتى كه اطمينان دارد كسى كه ستر عورت از او واجب است او را نمىبيند ، ايستاده و با ركوع و سجود اختيارى نماز بخواند . و چنانچه احتمال دهد كه ناظر محترم او را مىبيند ، بايد بطورى نماز بخواند كه عورت او نمايان نباشد ، مثل اينكه نشسته نماز بخواند . و اگر براى اينكه خودش را از ديد ناظر محترم نگاه دارد ناچار شود ايستادن و ركوع و سجود را ترك كند ، يعنى در هر سه حالت ديده مىشود ، بنشيند و ركوع و سجود را با اشاره انجام دهد ، و اگر يكى از سه چيز را فقط ناچار است ترك كند همان را ترك كند ، پس اگر مىتواند بايستد ، و ركوع و سجود را با اشاره انجام دهد ، و اگر ايستادن موجب ديده شدن است بنشيند ، و ركوع و سجود را انجام دهد گر چه در اين صورت احتياط مستحب اين است كه جمع كند بين اين گونه نشستن و نماز ايستاده با اشاره به ركوع و سجود . و احتياط لازم آن است كه شخص برهنه در حال نماز عورت خود را با بعضى از اعضاى بدن خود بپوشاند ، مثل دو ران در حال نشستن ، و دو دست در حال ايستاده .
