موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
مسأله 80 ـ نجاسات ده چيز است :
أول : بول .
دوم : غائط .
سوم : منى .
چهارم : مردار .
پنجم : خون .
ششم و هفتم : سگ و خوك .
هشتم : كافر .
نهم : شراب .
دهم : عرق حيوان نجاست خوار .
1 ، 2 ـ بول و غائط :
مسأله 81 ـ بول و غائط انسان و هر حيوان حرام گوشتى كه خون جهنده دارد يعنى اگر رگ آن را ببرند ، خون از آن جستن مىكند ، نجس است . و غائط حيوان حرام گوشتى كه خون آن جستن نمىكند مثل ماهى حرام گوشت ، و همچنين فضله حيوانات كوچك مثل پشه و مگس كه گوشت ندارند پاك است ، ولى از بول حيوان حرام گوشت كه خون جهنده ندارد بايد ـ بنابر احتياط لازم ـ اجتناب كرد .
مسأله 82 ـ بول و فضله پرندگان حرام گوشت پاك ، و بهتر اجتناب از آنهاست .
مسأله 83 ـ بول و غائط حيوان نجاست خوار نجس است ، و همچنين است بول و غائط بچّه بزى كه شير خوك خورده ـ به تفصيلى كه در احكام خوردنيها و آشاميدنيها خواهد آمد ـ يا حيوانى كه انسان با آن نزديكى نموده است.
3 ـ منى :
مسأله 84 ـ منى مَرد ، و هر حيوان مذكر حرام گوشتى كه خون جهنده دارد نجس است ، و رطوبتى كه از زن با شهوت خارج ميشود و موجب جنابت او است ـ بتفصيلى كه در مسأله (345) ذكر خواهد شد ـ در حكم منى است و بنابر احتياط واجب بايد از منى حيوان مذكر حلال گوشتى كه خون جهنده دارد اجتناب شود .
4 ـ مردار :
مسأله 85 ـ مردار انسان و حيوانى كه خون جهنده دارد نجس است ، چه خودش مرده باشد ، يا به غير دستورى كه در شرع معيّن شده آن را كشته باشند . و ماهى چون خون جهنده ندارد ، اگر چه در آب بميرد پاك است .
مسأله 86 ـ چيزهائى از مردار مثل پشم و مو ، و كرك و استخوان و دندان ، كه روح ندارند ، پاك است .
مسأله 87 ـ اگر از بدن انسان يا حيوانى كه خون جهنده در حالى كه زنده است گوشت يا چيز ديگرى را كه روح دارد جدا كنند ، نجس است .
مسأله 88 ـ اگر پوستهاى مختصر لب و جاهاى ديگر بدن را بكنند چنانچه روح نداشته باشد و به آسانى كنده شود ، پاك است .
مسأله 89 ـ تخم مرغ كه از شكم مرغ بيرون مىآيد پاك است هر چند پوست روى آن سفت نشده باشد ، ولى ظاهر آن را بايد آب كشيد .
مسأله 90 ـ اگر برّه و بزغاله پيش از آنكه علفخوار شوند بميرند ، پنير مايهاى كه در شيردان آنها مىباشد پاك است ، ولى چنانچه ثابت نشود كه مايع است بايد ظاهر آن را ـ كه با بدن ميته ملاقات كرده است ـ بشويند .
مسأله 91 ـ دواجات روان ، عطر ، روغن ، واكس ، و صابون كه از خارجه مىآوردند ، اگر انسان يقين به نجاست آنها نداشته پاك است .
مسأله 92 ـ گوشت ، پيه و چرمى كه احتمال آن برود از حيوانى است كه به دستور شرع كشته شده پاك است ، ولى اگر از دست كافر گرفته شود يا اينكه دست مسلمانى باشد كه از كافر گرفته و رسيدگى نكرده كه از حيوانى است كه به دستور شرع كشته شده يا نه ، خوردن آن گوشت و پيه حرام است ، ولى نماز در آن چرم جايز است ، و آنچه از بازار مسلمانها ، يا از مسلمانى گرفته شود و معلوم نباشد كه از كافر گرفته شده ، يا اينكه احتمال آن برود كه تحقيق كرده اگر چه از كافر گرفته باشد خوردن آن گوشت و پيه نيز جايز است ، مشروط بر اينكه آن مسلمان در آن تصرفى بكند كه مختص گوشت حلال است ، مانند اينكه براى خوردن بفروشد .
5 ـ خون :
مسأله 93 ـ خونى كه از انسان و هر حيوانى كه خون جهنده دارد ـ يعنى حيوانى كه اگر رگ آن را ببرند خون از آن جستن مىكند ـ بيرون بيايد نجس است ، پس خون حيوانى كه مانند ماهى و پشه خون جهنده ندارد پاك مىباشد .
مسأله 94 ـ اگر حيوان حلال گوشت را بدستورى كه در شرع معيّن شده بكشند و خون آن به مقدار لازم بيرون آيد ، خونى كه در بدنش مىماند پاك است . ولى اگر به علت نفس كشيدن يا بواسطه اينكه سر حيوان در جاى بلند بوده خون به بدن حيوان برگردد ، آن خون نجس است .
مسأله 95 ـ احتياط مستحب آن است كه از زرده تخم مرغى كه ذرّهاى خون در آن مىباشد اجتناب شود .
مسأله 96 ـ خونى كه گاهى موقع دوشيدن شير ديده مىشود نجس است ، و شير را نجس مىكند .
مسأله 97 ـ اگر خونى كه از لاى دندانها مىآيد بواسطه مخلوط شدن با آب دهان از بين برود ، اجتناب از آب دهان لازم نيست .
مسأله 98 ـ خونى كه بواسطه كوبيده شدن ، زير ناخن يا زير پوست مىميرد ، اگر طورى شود كه ديگر به آن خون نگويند پاك ، و اگر به آن خون بگويند و ظاهر گردد نجس است . پس چنانچه ناخن يا پوست سوراخ شود بطورى كه خون جزء ظاهر بدن حساب شود ، اگر بيرون آوردن خون و تطهير محل جهت وضو يا غسل مشقت زياد دارد بايد تيمّم نمايد .
مسأله 99 ـ اگر انسان نداند كه خون زير پوست مرده يا گوشت بواسطه كوبيده شدن به آن حالت در آمده ، پاك است .
مسأله 100 ـ اگر موقع جوشيدن غذا ذرّهاى خون در آن بيفتد ، تمام غذا و ظرف آن ـ بنابر احتياط لازم ـ نجس مىشود ، و جوشيدن ، و حرارت ، و آتش ، پاك كننده نيست .
مسأله 101 ـ زردابهاى كه در حال بهبودى زخم در اطراف آن پيدا مىشود ، اگر معلوم نباشد كه با خون مخلوط است ، پاك مىباشد .
6 ، 7 ـ سگ و خوك :
مسأله 102 ـ سگ و خوك نجساند ، حتى مو و استخوان و پنجه و ناخن و رطوبتهاى آنها .
8 ـ كافر :
مسأله 103 ـ كسى كه معترف به خدا يا به يگانگى او نباشد و همچنين غُلاة ـ يعنى آنهايى كه يكى از ائمه عليهمالسلام را خدا خوانده ، يا بگويند خدا در او حلول كرده است ـ و خوارج و نواصب ـ يعين آنهايى كه به ائمه عليهمالسلام اظهار دشمنى مىنمايند ـ نجسند ، و همچنين است كسى كه نبوّت يا يكى از ضروريات دين ، مانند نماز و روزه را منكر شود ، اگر به نحوى باشد كه مستلزم تكذيب پيامبر صلىاللهعليهوآلهوسلم بشود هر چند في الجمله . و امّا اهل كتاب ـ يعنى يهود و نصارى و مجوس ـ محكوم به طهارتاند .
مسأله 104 ـ تمام بدن كافر ، حتى مو و ناخن و رطوبتهاى او نجس است .
مسأله 105 ـ اگر پدر و مادر و جدّ و جدّه بچه نابالغ كافر باشند ، آن بچّه هم نجس است ، مگر در صورتى كه مميّز و مظهر اسلام باشد ، كه در اين صورت پاك است . و اگر از پدر و مادر خود روگردان و به مسلمانها تمايل داشته باشد ، و يا در حال تحقيق و بررسى باشد ، حكم به نجاستش مشكل است . و اگر پدر و مادر و جدّ و جدّه ، يكى از اينها مسلمان باشد ـ به تفصيلى كه در مسأله (210) خواهد آمد ـ بچّه پاك است .
مسأله 106 ـ كسى كه معلوم نيست مسلمان است يا نه ، و نشانهاى هم بر اسلامش نباشد ، پاك مىباشد ، ولى احكام ديگر مسلمان را ندارد ، مثلاً نمىتواند زن مسلمان بگيرد ، و بايد در قبرستان مسلمانان دفن نشود .
مسأله 107 ـ شخصى كه به يكى از دوازده امام عليهمالسلام از روى دشمنى دشنام دهد ، نجس است .
9 ـ شراب :
مسأله 108 ـ شراب نجس است ، و غير آن از چيزهايى كه انسان را مست مىكند نجس نيست .
مسأله 109 ـ الكل ـ چه صنعتى چه طبى ـ به تمام اقسامش پاك است .
مسأله 110 ـ اگر آب انگور بخودى خود يا بواسطه پختن جوش بيايد پاك ، ولى خوردن آن حرام است ، و همچنين انگور جوشيده ـ بنابر احتياط واجب ـ حرام است ولى نجس نيست .
مسأله 111 ـ خرما و مويز و كشمش و آب آنها اگر چه جوش بيايند پاك ، و خوردن آنها حلال است .
مسأله 112 ـ فقاع كه غالباً از جو گرفته مىشود و موجب درجه خفيفى از مستى است حرام است ، و بنابر احتياط واجب نجس است . و امّا آب جوى كه موجب هيچگونه مستى نيست پاك وحلال مىباشد .
10 ـ عرق حيوان نجاست خوار :
مسأله 113 ـ عرق شترى كه به خوردن نجاست انسان عادت كرده باشد نجس است ، و همچنين است ـ بنابر احتياط واجب ـ عرق حيوانات ديگرى كه اين چنين باشند.
مسأله 114 ـ عرق جنب از حرام پاك است ، ونماز با آن صحيح است .
راه ثابت شدن نجاست
مسأله 115 ـ نجاست هر چيزى از سه راه ثابت مىشود :
أول : آنكه خود انسان يقين يا از راه عقلائى به آن اطمينان پيدا كند كه آن چيز نجس است ، و اگر گمان داشته باشد چيزى نجس است ، لازم نيست از آن اجتناب نمايد . بنابر اين غذا خوردن در قهوهخانهها ، وميهمانخانههائى كه مردمان لاابالى و كسانى كه پاكى و نجسى را مراعات نمىكنند در آنجا غذا مىخورند ، اگر انسان اطمينان نداشته باشد غذايى را كه براى او آوردهاند نجس است ، اشكال ندارد .
دوم : آنكه كسى كه چيزى در اختيار اوست بگويد آن چيز نجس است و متهم نباشد ـ مثلاً همسر يا نوكر يا كلفت انسان نسبت به ظرف يا چيز ديگرى كه در اختيار اوست بگويد ـ نجس مىباشد .
سوم : آنكه دو مرد عادل بگويند چيزى نجس است ، بشرط آنكه از سبب نجاست خبر دهند ، مثلاً بگويند آن چيز با خون يا بول ملاقات كرده است . و اگر يك مرد عادل يا شخصى كه مورد وثوق است خبر دهد و اطمينان از گفته او پيدا نشود احتياط واجب آن است كه از آن چيز اجتناب شود .
مسأله 116 ـ اگر بواسطه ندانستن مسأله ، نجس بودن و پاك بودن چيزى را نداند ، مثلاً نداند فضله موش پاك است يا نه ، بايد مسأله را بپرسد . ولى اگر با اينكه مسأله را مىداند ، در چيزى شك كند كه پاك است يا نه ، مثلاً شك كند آن چيز خون است يا نه ، يا نداند كه خون پشه است يا خون انسان ، پاك مىباشد ، و وارسى كردن يا پرسيدن لازم نيست .
مسأله 117 ـ چيز نجسى كه انسان شك دارد پاك شده يا نه ، نجس است . و چيز پاك را اگر شك كند نجس شده يا نه ، پاك است . و اگر هم بتواند نجس بودن يا پاك بودن آن را بفهمد ، لازم نيست وارسى كند .
مسأله 118 ـ اگر بداند يكى از دو ظرف يا دو لباسى كه از هر دوى آنها استفاده مىكند نجس شده و نداند كدام است ، بايد از هر دو اجتناب كند . ولى اگر مثلاً نمىداند لباس خودش نجس شده يا لباسى كه از تصرّف او خارج بوده و مال ديگرى مىباشد ، لازم نيست از لباس خودش اجتناب نمايد .
چيز پاك چگونه نجس مىشود
مسأله 119 ـ اگر چيز پاك به چيز نجس برسد ، و هر دو يا يكى از آنها به طورى تر باشد كه ترى يكى به ديگرى برسد ، چيز پاك نيز نجس مىشود ، ولى با تعدد واسطه نجس نمىشود .
مثال : در صورتى كه دست راست به بول متنجّس شود ، آنگاه آن دست با رطوبت جديدى با دست چپ ملاقات كند ، اين ملاقات موجب نجاست دست چپ خواهد بود ، و اگر دست چپ بعد از خشك شدن با لباس مرطوب مثلاً ملاقات كند لباس نيز نجس مىشود ، ولى اگر آن لباس با چيز ديگرى با رطوبت ملاقات كند حكم به نجاست آن چيز نمىشود . و اگر ترى به قدرى كم باشد كه به ديگرى نرسد ، چيزى كه پاك بوده نجس نمىشود اگر چه به عين نجس برسد .
مسأله 120 ـ اگر چيز پاكى به چيز نجس برسد ، و انسان شك كند كه هر دو يا يكى از آنها تر بوده يا نه ، آن چيز پاك نجس نمىشود .
مسأله 121 ـ دو چيزى كه انسان نمىداند كدام پاك و كدام نجس است ، اگر چيز پاكى با رطوبت بعداً به يكى از آنها برسد اجتناب از آن لازم نيست ، مگر در بعضى از موارد مثل آنكه حالت سابقه در هر دو نجاست باشد ، و يا آنكه با طرف ديگر هم ، چيز پاك ديگرى با رطوبت ملاقات كند .
مسأله 122 ـ زمين و پارچه و مانند اينها اگر رطوبت داشته باشد ، هر قسمتى كه نجاست به آن برسد نجس مىشود ، و جاهاى ديگر آن پاك است ، و همچنين است خيار و خربزه ومانند اينها .
مسأله 123 ـ هر گاه شيره و روغن و مانند اينها طورى باشد كه اگر مقدارى از آن را بردارند جاى آن خالى نمىماند ، همين كه يك نقطهاى از آن نجس شد ، تمام آن نجس مىشود . ولى اگر طورى باشد كه جاى آن در موقع بر داشتن خالى بماند ، اگر چه بعد پر شود ، فقط جايى كه نجاست به آن رسيده نجس مىباشد ، پس اگر فضله موش در آن بيفتد جايى كه فضله افتاده نجس وبقيّه پاك است .
مسأله 124 ـ اگر مگس يا حيوانى مانند آن روى چيز نجسى كه تر است بنشيند ، و بعد روى چيز پاكى كه آن هم تر است بنشيند ، چنانچه انسان بداند نجاست همراه آن حيوان بوده ، چيز پاك نجس مىشود ، و اگر نداند پاك است .
مسأله 125 ـ اگر جائى از بدن كه عرق دارد نجس شود ، و عرق از آنجا به جاى ديگر برود ، هر جا كه عرق به آن برسد نجس مىشود ، و اگر عرق به جاى ديگر نرود جاهاى ديگر بدن پاك است .
مسأله 126 ـ اخلاط غليظى كه از بينى يا گلو مىآيد ، اگر خون داشته باشد ، جايى كه خون دارد نجس وبقيه آن پاك است . پس اگر به بيرون دهان يا بينى برسد ، مقدارى كه انسان يقين دارد جاى نجس اخلاط به آن رسيده نجس است ، و محلّى را كه شك دارد جاى نجس به آن رسيده يا نه پاك مىباشد .
مسأله 127 ـ اگر آفتابهاى را كه ته آن سوراخ است روى زمين نجس بگذارند ، چنانچه از جريان بيفتد وآب زير آن جمع گردد كه با آب آفتابه يكى حساب شود ، آب آفتابه نجس مىشود ، ولى اگر آب آفتابه با فشار جريان داشته باشد نجس نمىشود .
مسأله 128 ـ اگر چيزى داخل بدن شود و به نجاست برسد ، در صورتى كه بعد از بيرون آمدن ، آلوده به نجاست نباشد پاك است . پس اگر اسباب اماله يا آب آن در مخرج غائط وارد شود ، يا سوزن و چاقو و مانند اينها در بدن فرو رود و بعد از بيرون آمدن به نجاست آلوده نباشد ، نجس نيست . و همچنين است آب دهان و بينى اگر در داخل به خون برسد و بعد از بيرون آمدن به خون آلوده نباشد .
