الف) آيه و كيفيت استدلال به آن

يَا أَيُّهَا آلَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى آلصَّلاَةِ فَآغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى آلْمَرَافِقِ...)؛[1]

اى اهل ايمان، چون خواهيد براى نماز برخيزيد، صورت و دست‌ها را تا مرفق بشوييد... .

كسانى كه قايل به عدم كفايت اغسال از وضو هستند، به عموم اين آيه شريفه استناد كرده‌اند. بدين صورت كه خداوند متعال، امر به وضو در هنگام قيام براى نماز مى‌كند. پس هر كجا كه انسان براى اقامه نماز برخيزد بايد وضو داشته باشد. به عبارت ديگر، عموم آيه شامل كسى كه غسل كرده و يا نكرده مى‌شود، ليكن تنها جنب از اين قاعده استثنا شده و عموم آيه نسبت به جنب به وسيله آيه ديگرى كه فرموده است :

( يَا أَيُّهَا آلَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَقْرَبُوا آلصَّلاَةَ وَأَنْتُمْ سُكَارَى حَتَّى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلاَ جُنُباً إِلاَّ عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّى تَغْتَسِلُوا ... ) ؛[2]

اى اهل ايمان، هرگز با حال مستى به نماز نياييد تا بدانيد چه مى‌گوييد و نه در حال جنابت، مگر آنكه مسافر باشيد تا وقتى كه غسل كنيد... .

و همچنين به وسيله ذيل آيه مذكور (آيه‌اى كه به آن استدلال شده است) كه فرموده است :

(وَإِن كُنتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا)؛[3]

و اگر جنب هستيد پاكيزه شويد (غسل كنيد).

تخصيص خورده است، اما نسبت به بقيه افراد بر عموميت خودش باقى است. علامه حلّى همين استدلال را چنين بيان مى‌كند :

أمَرَ مريد القيام إلى الصلاة مطلقاً بالوضوء وهو عام فيمن اغتسل وغيره، خرج الجنب بقوله تعالى: (حَتَّى تَغْتَسِلُوا) وبقوله تعالى : (وَإِن كُنتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا) فإنّه يفهم منه أنّ الأمر لغيره، فيبقى الباقي على عمومه.[4]

--------------------------------------------------------------------------------

[1] . مائده، آيه 6.

[2] . نساء، آيه 43.

[3] . مائده، آيه 6.

[4] . مختلف الشيعة، ج1، ص 178، مسئلة 124.