موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی
مبطلات نماز
(مساله1127) دوازده چيز نماز را باطل مي کند و آنها را مبطلات مي گويند .
اول : آنکه در بين نماز يکي از شرطهاي آن از بين برود ، مثلاً در بين نماز بفهمد مکانش غصبي است .
دوم : آنکه در بين نماز عمداً‌يا سهواً يا از روي ناچاري ، چيزي که وضو يا غسل را باطل مي کند پيش آيد ، مثلاً بول از او بيرون آيد ولي کسي که نمي تواند از بيرون آمدن بول و غائط خودداري کند ، اگر در بين نماز بول يا غائط از او خارج شود چنانچه به دستوري که در احکام وضو گفته شد(1)
1-مساله 307صفحه 66.
رفتارنمايد نمازش باطل نميشود و نيز اگردر بين نماز از زن مستحاضه خون خارج شود ، در صورتي که به دستور استحاضه رفتار کرده باشد ، نمازش صحيح است .
(مساله1128) کسي که بي اختيار خوابش برده ، اگر نداند که در بين نماز خوابش بره يا بعد از آن ، بايد بنابر احتياط واجب نمازش را دوباره بخواند ، ولي اگر تمام شدن نماز را بداند و شک کند که خواب در بين نماز بوده يا بعد نمازش صحيح است .
(مساله1129) اگر بداند به اختيار خودش خوابيده و شک کند که بعد از هر نماز بوده ، يا در بين نماز يادش رفته که مشغول نماز است و خوابيده نمازش صحيح است .
(مساله1130) اگر در حال سجده از خواب بيدار شود و شک کند که در سجدة آخر نماز است ، يا در سجدة شکر ، بايد آن نماز را دوباره بخواند .
سوم : از مبطلات نماز آن است که دستها را روي هم بگذارد .
(مساله1131) هرگاه براي ادب دستها را روي هم بگذارد ، بنابر احتياط واجب بابد نماز را دوباره بخواند ، ولي اگر از روي فراموشي يا ناچاري يا براي کار ديگر مثل خاراندن دست و مانند آن ، دستها را روي هم بگذارد ، اشکال ندارد .
چهارم : از مبطلات نماز آن است که بعد از خواندن حمد ، آمين بگويد . ولي اگر اشتباهاً يا از روي تقيه بگويد ، نمازش باطل نمي شود .
پنجم : از مبطلات نماز آن است که عمداً يا از روي فراموشي پشت به قبله کند ، يا به طرف راست يا چپ قبله برگرددد ، بلکه اگر عمداً بقدري برگردد که نگويند رو به قبله است ، اگر چه به طرف راست يا چپ نرسد ، نمازش باطل است .
(مساله1132) اگر عمداً همه صورت را به طرف راست يا چپ قبله برگرداند ، نمازش باطل است ، بلکه اگر سهواً هم صورت را به اين مقدار بر گرداند، احتياط واجب آن است که نماز را دوباره بخواند و لازم نيست که نماز اول را تمام نمايد ، ولي اگر سر را کمي بگرداند عمداً باشد يا اشتباهاً ، نمازش باطل نمي شود .
ششم : از مبطلات نماز آن است که عمداً کلمه اي بگويد که از آن کلمه قصد معني کند ، اگر چه معني هم نداشته باشد و يک حرف هم باشد ، بلکه اگر قصد هم نکند بنابر احتياط واجب بايد نماز را دوباره بخواند در صورتي که دو حرف يا بيشتر باشد ، ولي اگر سهواً بگويد نماز باطل نمي شود .
(مساله1133) اگر کلمه اي بگويد که يک حرف دارد ، چنانچه آ کلمه معني داشته باشد مثل (ق) که در زبان عرب به معناي اين است که نگهداري کن ، چنانچه معناي آ“ را بداند و قصد آن را نمايد ، نمازش باطل مي شود ، بلکه اي اگر قصد معناي آن را نکند ولي ملتفت معناي آن باشد ، احتياط واجب ان است که نماز را دوبره بخواند .
(مساله1134) سرفه کردن و آروغ زدن و آهکشيدن در نماز اشکال ندارد ، ولي گفتن آخ و آه و مانند اينها که دو حرف است ، اگر عمدي باشد نماز باطل مي کند .
(مساله1135) اگر کلمه اي را به قصد ذکر بگويد : (اللهُ اکبرُ ) و در موقع گفتن آن ، صدا را بلند کند که چيزي را به ديگري بفهماند اشکال ندارد ، ولي چنانچه به قصد اينکه چيزي به کسي بفهماند بگويد ، اگر چه قصد ذکر هم نداشته باشد ، نماز باطل مي شود .
(مساله1136) خواندن قرآن در نماز ، غير از چهار سوره اي که سجدة واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد (1) ، و نيز دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگر چه به فارسي يا زبان ديگر باشد .
(مساله1137) اگر چيزي از حمد و سوره و ذکر هاي نماز را عمداً يا احتياطاً چند مرتبه بگويد ، اشکال ندارد .
(مساله1138) در حال نماز ، انسان نبايد به ديگري سلام کند واگر ديگري به ا و سلام کند ، بايد طوري جواب دهد که سلام مقدم باشد مثلاً بگويد (السلامُ عليکُم ) يا (سلام عليکُم ) و نبايد (عليکمِ السلامُ ) بگويد .
(مساله1139) انسان بايد جواب سلام را چه در نماز يا در غير نماز فوراً بگويد ، و اگر عمداً يا ا ز روي فراموشي جواب سلام را بقدري طول دهد ، که اگر جواب بگويد جواب آن سلام حساب نشود ، چنانچه در نماز باشد نبايد جواب بدهد و اگر در نماز نباشد ، جواب دادن واجب نيست .
(مساله1140) بايد جواب سلام را طوري بگويد که سلام کننده بشنود ، ولي اگر سلام کننده کر باشد ، چنانچه انسان به طور معمول جواب او را بدهد ، کافي است .
(مساله1141) بايد نماز گزار جواب سلام را به قصد جواب بگويد نه به قصد دعا .
(مساله1142) اگر زن يا مرد نا محرم يا بچه مميز يعني بچه اي که خوب يا بد را مي قهمد به نماز گزار سلام کند ، نماز گزار بايد جواب او را بدهد .
(مساله1143) اگر نماز گزار جواب سلام را ندهد معصبت کرده ، ولي نمازش صحيح است
(مساله1144) اگر کسي به نماز گزار غلط سلام کند ، به طوري که سلام حساب نشود جواب او جائز نيست .
(مساله1145) جواب سلام کسي که از روي مسخره يا شوخي سلام مي کند واجب نيست و احتياط واجب آن است که در جواب سلام مرد و زن غير مسلمان بگويد سلام يا فقط ، عليک .
(مساله1146) اگر کسي به عده اي سلام کند ، جواب سلام او بر همة آنان واجب است ، ولي اگر يکي از آنان جواب بدهد کافي است .
(مساله1147) اگر کسي به عده اي سلام کند و کسي که سلام کننده ، قصد سلام دادن به او را نداشته جواب دهد ، باز هم جواب سلام او بر آن عده واجب است .
(مساله1148) اگر به عده اي سلام کند و کسي که بين آنها مشغول نماز است شک کند که سلام کننده قصد سلام کردن به او را هم داشته يا نه ، نبايد جواب بدهد و همچنين است اگر بداند که قصد او را هم داشته ولي ديگري جواب سلام را بدهد اما اگر بداند که قصد او را هم داشته ولي ديگري جواب ندهد ، بايد جواب او را بگويد .
(مساله1149) سلام کردن مستحب است و خيلي سفارش شده است که سواره به پياده و ايستاده به نشسته و کوچکتر به بزرگتر سلام کند .
(مساله1150) اگر دو نفر با هم به يکديگر سلام کند ، بر هر يک واجب است جواب سلام ديگري را بدهد .
(مساله1151) در غير نماز مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگويد ، مثلاً اگر کسي گفت : سلام عليکم در جواب بگويد : سلامٌ عليکُم و رحمهُ اللهِ .
هفتم : از مبطلات نماز خندة با صدا و ترجيع و بنابر احتياط واجب خندة با صدا اگر چه تر جيع نداشته باشد و عمدي است و چنانچه سهواً با صدا بخندد اگر به هم زنندة صورت نماز نباشد يا لبخند بزند ، نمازش باطل نمي شود .
(مساله1152) اگر براي جلوگيري از صداي خنده حالش تغيير کند، مثلاً رنگش سرخ شود چنانچه از صورت نمازگزار بيرون رود ، بايد نمازش را دوباره بخواند .
هشتم : از مبطلات نماز آن است کهبر اي کار دنيا عمداً گريه کند ، احتياط واجب آن است که براي کار دنيا بي صدا هم گريه نکند و اگر از ترس خدا يا براي آخرت گريه کند ، آهسته باشد يا بلند اشکال ندارد ، بلکه از بهترين اعمال است .
نهم : ا ز مبطلات نماز کاري است که صور ت نماز را به هم بزند ، مثل دست زدن و به هوا پريدن ومانند اينها کم باشد يازياد، عمداً باشد يا از روي فراموشي ، ولش کاري که صورت نماز را به هم نزند مثل اشاره کردن با دست ، اشکال ندارد .
(مساله1153) اگر در بين نماز بقدري ساکت بماند که نگويند نماز مي خواند ، نمازش باطل مي شود .
(مساله1154) اگر در بين نماز کاري انجام دهد ، يا مدتي ساکت شود و شک کند که نماز به هم خورده يا نه ، نمازش صحيح است .
دهم : از مبطلات نماز ، خوردن و آشاميدن است ، اگر در نماز طوري بخورد يا بياشامد که نگويند نماز مي خواند .
(مساله1155) احتياط واجب آن است که در نماز هيچ چيز نخورد و نياشامد چه موالات نماز به هم بخورد يا نخود و چه بگويند نماز مي خواند يا نگويند .
(مساله1156) احتياط واجب آن است که در بين نماز ، غذائي را که لاي دندانها ماند ه فرو نبرد ، ولي اگر قند يا شکر و مانند اينها دهان مانده باشد و در حال نماز کم کم آب شود و فرو رود، نمازش اشکال پيدا نمي کند .
يازدهم : از مبطلات نماز شک در رکعتهاي نماز دو رکعتي يا سه رکعتي ، يا در دو رکعت اول نماز هاي چهار رکعتي است .
دوازدهم : از مبطلات نماز آن است که رکن نماز را عمداً يا سهواً کم يا زياد کند ، يا چيزي را که رکن نيست ، عمداً ککم يا زياد نمايد .
(مساله1157) اگر بعد از نماز شک کند که در بين نماز کاري که نماز را باطل مي کند انجام داده يا نه ، نمازش صحيح است .
چيزهائي که در نماز مکروه است
(مساله1158) مکروه است در نماز صورت را کمي به طرف راست يا چپ بگرداند و چشمها را هم بگذارد ، يا به طرف راست و چپ بگرداند و با ريش و دست خود بازي کند و انگشتها راداخل هم نمايد و آب دهان بيندازد و به خط قرآن يا کتاب يا خط انگشتري نگاه کند و نيز مکروه است ، موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذکر ، براي شنيدن حرف کسي ساکت شود ، بلکه هر کاري که خضوع و خشوع از بين ببرد ، مکروه ميباشد .
(مساله1159) موقعي که انسان خوابش مي آيد و نيز موقع خودداري کردن از بول و غائط، مکروه است نماز بخواند . و همچنين پوشيدن جوراب تنگ که پا را فشار دهد در نماز مکروه مي باشد و غير اينها مکروهات ديگري هم در کتابهاي مفصل گفته شده است .
مواردي که ميشود نماز واجب راشکست
(مساله1160) شکستن نماز از روي اختيار حرام است ، ولي براي حفظ مال و جلوگيري از ضرر مالي يا بدني مانعي ندارد .
(مساله1161) اگر حفظ جان خود انسان يا کسي که حقظ جان او واجب است يا حفظ مالي که نگهداري آن واجب مي باشد ، بدون شکستن نماز ممکن نباشد بايد نماز را بشکند ، ولي شکستن نماز براي مالي که اهميت ندارد ، مکروه است .
(مساله1162) اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبکار طلب خود را از او مطالبه کند چنانچه بتواند د بين نماز طلب او را بدهد ، بايد در همان حال بپردازئد و اگر بدون شکستن نماز،دادن طلب او ممکن نيست ، بايد نماز را بشکند و طلبب او را بدهد ، بعد نماز را بخواند .
(مساله1163) اگر در بين نماز بفهمد که مسجد نجس است ، چنانچه وقت تنگ باشد بايد نماز را تمام کند و اگر وقت وسعت دارد و تطهير مسجد نماز را به هم ني زند بايد در بين نماز تطهير کند ، بعد بقيه نماز را بخواند و اگر نماز را به هم مي زند ، بايد نماز را بشکند و مسجد را تطهير نمايد بعد نماز را بخواند .
(مساله1164) کسي که بايد نماز رابشکند ، اگر نماز را تمام کند معصيت کرده ولي نماز او صحيح است اگر چه احتياط مستحب آن است که دوباره بخواند .
(مساله1165) اگر پيش از آنکه به اندازة رکوع خم شود يادش بيايد که اذانت و اقامه را فراموش کرده ، چنانچه وقت نماز وسععت دارد ، مستحب است براي گفتن آنها نماز را بشکند .
