موضوع: کتب استفتائی
نماز احتياط
(مسئله ) كسى كه نماز احتياط بر او واجب است؛ بعد از سلام نماز بايد فورآ نيّت نماز احتياط كند و تكبير بگويد و حمد را بخواند و به ركوع رود و دو سجده نمايد. پس اگر يك ركعت نماز احتياط بر او واجب است، بعد از دو سجده، تشهّد بخواند و سلام دهد، و اگر دو ركعت نماز احتياط بر او واجب است، بعد از دو سجده، يك ركعت ديگر مثل ركعت اول به جا آورد و بعد از تشهّد، سلام دهد.
(مسئله ) نماز احتياط، سوره و قنوت ندارد و نبايد نيّت آن را به زبان آورد، چون بين نماز احتياط و نماز، نبايد چيزهايى كه نماز را باطل مى‌كند، انجام داد و ركعات احتياط، در حكم ركعات نماز است، و احتياط واجب آن است كه نمازگزار، سوره حمد را آهسته بخواند، ولى مستحب است «بسمِ اللّه الرَّحمن الرَّحيم» آن را بلند بگويد.
(مسئله ) اگر نمازگزار پيش از خواندن نماز احتياط بفهمد، نمازى كه خوانده درست بوده، لازم نيست نماز احتياط را بخواند؛ و اگر در بين نماز احتياط بفهمد، لازم نيست آن را تمام نمايد.
(مسئله ) اگر نمازگزار پيش از خواندن نماز احتياط بفهمد كه ركعتهاى نمازش كم بوده، چنانچه كارى كه نماز را باطل مى‌كند، انجام نداده باشد، بايد آنچه از نماز را نخوانده بخواند و براى سلام بيجا دو سجده سهو بنمايد؛ و اگر كارى كه نماز را باطل مى‌كند، انجام داده باشد ـ مثلا از قبله رو برگردانده ـ بايد نمازش را دوباره به جا آورد.
(مسئله ) اگر انسان بعد از نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش به مقدار نماز احتياط بوده، مثلا در شكّ بين سه و چهار، يك ركعت نماز احتياط بخواند، بعد بفهمد نمازش را سه ركعت خوانده، نمازش صحيح است.
(مسئله ) اگر كسى بعد از خواندن نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش كمتر از نماز احتياط بوده، مثلا در شكّ بين دو و چهار، دو ركعت نماز احتياط بخواند، بعد بفهمد نمازش را سه ركعت خوانده، بايد نمازش را دوباره بخواند.
(مسئله ) اگر نمازگزار بعد از خواندن نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش بيشتر از نماز احتياط بوده، مثلا در شكّ بين سه و چهار، يك ركعت نماز احتياط بخواند، بعد بفهمد نمازش را دو ركعت خوانده، بايد نمازش را دوباره بخواند.
(مسئله ) اگر نمازگزار بين دو و سه و چهار شك كند و بعد از خواندن دو ركعت نماز احتياط ايستاده، يادش بيايد كه نمازش را دو ركعت خوانده، لازم نيست دو ركعت نماز احتياط نشسته را بخواند.
(مسئله ) اگر نمازگزار بين سه و چهار شك كند و موقع خواندن دو ركعت نماز احتياط نشسته يا يك ركعت ايستاده، يادش بيايد كه نمازش را سه ركعت خوانده، بايد نماز احتياط را تمام كند و نمازش صحيح است.
(مسئله ) اگر نمازگزار بين دو و سه و چهار شك كند و موقع خواندن دو ركعت نماز احتياط ايستاده و پيش از ركوعِ ركعت دوم، يادش بيايد كه نمازش را سه ركعت خوانده، بايد بنشيند و نماز احتياط را يك ركعتى تمام كند و بنا بر احتياط مستحب نمازش را دوباره بخواند.
(مسئله ) اگر نمازگزار در بين نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش بيشتر يا كمتر از نماز احتياط بوده، چنانچه نتواند نماز احتياط را مطابق كسرى نمازش تمام كند، بايد آن را رها كند و كسرى نمازش را به جا آورد و بنا بر احتياط واجب، نماز را دوباره بخواند، مثلا در مورد شكّ بين سه و چهار اگر موقعى كه دو ركعت نماز احتياط نشسته را مى‌خواند، يادش بيايد كه نمازش را دو ركعت خوانده، چون نمى‌تواند دو ركعت نشسته را به جاى دو ركعت ايستاده حساب كند، به احتياط واجب بايد نماز احتياط نشسته را رها كند و دو ركعت كسرى نمازش را بخواند و نماز را هم دوباره به جا آورد.
(مسئله ) اگر انسان شك كند نماز احتياطى را كه بر او واجب بوده به جا آورده يا نه، چنانچه وقتِ نماز گذشته، به شكّ خود اعتنا نكند و اگر وقت دارد، در صورتى كه مشغول كار ديگرى نشده و از جاى نماز برنخاسته و كارى كه نماز را باطل مى‌كند ـ مثل رو گرداندن از قبله ـ انجام نداده باشد، بايد نماز احتياط را بخواند و اگر مشغول كار ديگرى شده يا كارى كه نماز را باطل مى‌كند انجام داده باشد، يا بين نماز و شكّ اوفاصله افتاده، احتياط واجب آن است كه نماز احتياط را به جا آورد و نمازش را هم دوباره بخواند.
(مسئله ) اگر انسان در نماز احتياط، ركنى را زياد كند، يا مثلا به جاى يك ركعت دو ركعت بخواند، نماز احتياط او باطل مى‌شود و بنا بر احتياط واجب بايد دوباره نماز احتياط و اصل نماز را بخواند.
(مسئله ) موقعى كه انسان مشغول خواندن نماز احتياط است، اگر در يكى از كارهاى آن شك كند، چنانچه محلّ آن نگذشته، بايد به جا آورد و اگر محلّش گذشته، به شكّ خود اعتنا نكند، مثلا اگر شك كند كه حمد را خوانده يا نه، چنانچه به ركوع نرفته بايد بخواند و اگر به ركوع رفته، به شكّ خود اعتنا نكند.
(مسئله ) اگر در شماره ركعتهاى نماز احتياط شك كند، بايد بنا را بر بيشتر بگذارد، ولى چنانچه طرف بيشتر شك، نماز را باطل مى‌كند، بنا را بر كمتر بگذارد.
(مسئله ) اگر در خواندن نماز احتياط چيزى كه ركن نيست، سهوآ كم يا زياد شود، سجده سهو ندارد.
(مسئله ) اگر انسان بعد از سلام نماز احتياط شك كند كه يكى از اجزا يا شرايط آن را به جا آورده يا نه، به شكّ خود اعتنا نكند.
(مسئله ) اگر نمازگزار در نماز احتياط، تشهّد يا يك سجده را فراموش كند، احتياط آن است كه بعد از سلامْ آن را قضا نمايد، اگرچه واجب نيست.
(مسئله ) اگر خواندن نماز احتياط و قضاى يك سجده يا قضاى يك تشهّد يا دو سجده سهو بر انسان واجب شود، بايد اول نماز احتياط را به جا آورد.
(مسئله ) حكم گمان در ركعتهاى نماز حكم يقين است، مثلا اگر در نماز چهار ركعتى انسان گمان كند كه نماز را چهار ركعت خوانده، نبايد نماز احتياط بخواند؛ ولى حكم گمان نسبت به افعال، حكم شك است، پس اگر گمان دارد ركوع كرده در صورتى كه داخل سجده نشده است، بايد آن را بجا آورد و اگر گمان دارد حمد را نخوانده، چنانچه در سوره داخل شده باشد، اعتنا به گمان ننمايد و نمازش صحيح است.
(مسئله ) حكم شك و سهو و گمان در نمازهاى واجب يوميه و نمازهاى واجب ديگر فرق ندارد، مثلا اگر در نماز آيات شك كند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت، چون شكّ او در نماز دو ركعتى است، نمازش باطل مى‌شود
