موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

5 ـ جواهرى كه به واسطه فرو رفتن در دريا به دست مى آيد

مسأله ۱۸۳۷ ـ اگر به واسطه غوّاصى ـ یعنى فرو رفتن در دریا ـ لؤلؤ و مرجان یا جواهر دیگرى بیرون آورند ، روییدنى باشد یا معدنى ، چنانچه قیمت آن به هیجده نخود طلاى مسكوك برسد ، خمس به آن تعلّق مى گیرد ، هر چند اخراج خمس بعد از كم كردن مخارجى است كه براى بیرون آوردن آن كرده اند ، چه در یك دفعه آن را از دریا بیرون آورده باشد یا در چند دفعه به طورى كه عرفاً غوص واحد شمرده شود ، و چه چیزى كه بیرون آمده از یك جنس باشد یا چند جنس ، یك نفر آن را بیرون آورده باشد یا ـ بنابر احتیاط واجب ـ چند نفر.

 

مسأله ۱۸۳۸ ـ اگر بدون فرو رفتن در دریا به وسیله اسبابى جواهر بیرون آورد ، بنابر احتیاط بر طبق آنچه كه در مسأله قبل گذشت ، خمس آن واجب است ، ولى اگر از روى آب دریا یا از كنار دریا جواهر بگیرد ، در صورتى باید خمس آن را بدهد كه آنچه را به دست آورده به تنهایى یا با منفعتهاى دیگر كسب او ، از مخارج سالش زیادتر باشد.

 

مسأله ۱۸۳۹ ـ خمس ماهى و حیوانات دیگرى كه انسان از دریا مى گیرد ، در صورتى واجب است كه به تنهایى یا با منفعتهاى دیگر كسب او از مخارج سالش زیادتر باشد.

 

مسأله ۱۸۴۰ ـ اگر انسان بدون قصد این كه چیزى از دریا بیرون آورد ، در دریا فرو رود و اتّفاقاً جواهرى به دستش آید ، در صورتى كه قصد تملّك كند باید خمس آن را بدهد ، و همچنین در غیر این صورت بنابر احتیاط واجب.

 

مسأله ۱۸۴۱ ـ اگر انسان در دریا فرو رود و حیوانى را بیرون آورد و در شكم آن جواهرى پیدا كند كه قیمتش هیجده نخود طلاى مسكوك یا بیشتر باشد ، چنانچه آن حیوان مانند صدف باشد ، كه نوعاً در شكمش جواهر هست ، باید خمس آن را بدهد ، و اگر اتّفاقاً جواهر بلعیده باشد ، در صورتى خمس آن واجب است كه به تنهایى یا با منفعتهاى دیگر كسب او ، از مخارج سالش زیادتر باشد.

 

مسأله ۱۸۴۲ ـ اگر در رودخانه هاى بزرگ فرو رود و جواهرى بیرون آورد ، چنانچه در آن رودخانه جواهر عمل مى آید ، باید خمس آن را بدهد.

 

مسأله ۱۸۴۳ ـ اگر در آب فرو رود و مقدارى عنبر بیرون آورد كه قیمت آن هیجده نخود طلاى مسكوك یا بیشتر باشد ، باید خمس آن را بدهد ، و چنانچه از روى آب یا از كنار دریا به دست آورد ، اگر چه قیمت آن به مقدار هیجده نخود طلا هم نرسد ، بنابر احتیاط خمس آن واجب است.

 

مسأله ۱۸۴۴ ـ كسى كه كسبش غوّاصى یا بیرون آوردن گنج یا معدن است ، اگر خمس آن را بدهد و چیزى از مخارج سالش زیاد بیاید ، لازم نیست دوباره خمس آن را بدهد.

 

مسأله ۱۸۴۵ ـ اگر بچّه اى معدنى را بیرون آورد ، یا مال حلال مخلوط به حرام داشته باشد ، یا گنجى پیدا كند ، یا به واسطه فرو رفتن در دریا جواهرى بیرون آورد ، ولىّ او باید خمس آنها را بدهد ، و در صورتى كه ندهد ، بعد از بلوغ خودش باید بدهد.