موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
كم و زياد كردن اجزاء و شرايط نماز
مسأله ۱۲۷۲ ـ هرگاه چیزى از واجبات نماز را عمداً كم یا زیاد كند ، اگر چه یك حرف آن باشد نماز باطل است.
مسأله ۱۲۷۳ ـ اگر به واسطه ندانستن مسأله از روى تقصیر ، چیزى از واجبات نماز را كم یا زیاد كند ، نماز باطل است ، ولى جاهل قاصر یا كسى كه از روى فراموشى واجبات غیر ركنى نماز را كم یا زیاد كند ، نماز صحیح است. ( و حكم واجب ركنى در مسأله «۹۵۱» گذشت )
و اگر به واسطه ندانستن مسأله ، حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشاء را آهسته بخواند ، یا حمد و سوره نماز ظهر و عصر را بلند بخواند ، یا در مسافرت نماز ظهر و عصر و عشاء را چهار ركعتى بخواند ، هر چند ندانستن او از روى تقصیر باشد ، نمازش صحیح است.
مسأله ۱۲۷۴ ـ اگر در بین نماز یا بعد از آن بفهمد وضو یا غسلش باطل بوده ، یا بدون وضو یا غسل مشغول نماز شده ، نمازش باطل است ، و باید دوباره با وضو یا غسل بخواند ، و اگر وقت گذشته قضا نماید.
مسأله ۱۲۷۵ ـ اگر بعد از رسیدن به ركوع یادش بیاید كه دو سجده از ركعت پیش فراموش كرده نمازش باطل است ، و اگر پیش از رسیدن به ركوع یادش بیاید ، باید برگردد و دو سجده را به جا آورد و برخیزد و حمد و سوره یا تسبیحات را بخواند و نماز را تمام كند ، و بعد از نماز براى آنچه زیاد كرده از قرائت یا تسبیحات ـ بنابر احتیاط واجبـ دو سجده سهو به جا آورد ، و همچنین بنابر احتیاط مستحبّ دو سجده سهو براى ایستادن بیجا.
مسأله ۱۲۷۶ ـ اگر پیش از گفتن «اَلسَّلامُ عَلَینا ...» و یا «اَلسَّلامُ عَلَیكُمْ ...» یادش بیاید كه دو سجده ركعت آخر را به جا نیاورده ، باید دو سجده را به جا آورد ، و دوباره تشهّد بخواند و نماز را سلام دهد ، و براى زیادى تشهّد بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو بنماید.
مسأله ۱۲۷۷ ـ اگر پیش از سلام نماز یادش بیاید كه یك ركعت یا بیشتر از آخر نماز نخوانده ، باید مقدارى را كه فراموش كرده به جا آورد.
مسأله ۱۲۷۸ ـ اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید كه یك ركعت یا بیشتر از آخر نماز را نخوانده ، چنانچه كارى انجام داده كه اگر در نماز عمداً یا سهواً اتّفاق بیفتد ، نماز را باطل مى كند ـ مثلا پشت به قبله كرده ـ نمازش باطل است ، و اگر چنین كارى انجام نداده ، باید فوراً مقدارى را كه فراموش كرده به جا آورد ، و براى سلام زیادى ـ بنابر احتیاط واجب ـ دو سجده سهو بنماید ، و همچنین دو سجده سهو دیگر اگر تشهّد زیاد كرده باشد.
مسأله ۱۲۷۹ ـ هرگاه بعد از سلام عملى انجام دهد كه اگر در نماز عمداً یا سهواً اتّفاق بیفتد نماز را باطل مى كند ـ مثلا پشت به قبله نماید ـ و بعد یادش بیاید كه دو سجده آخر را به جا نیاورده ، نمازش باطل است ، و اگر پیش از انجام كارى كه نماز را باطل مى كند یادش بیاید ، باید دو سجده اى را كه فراموش كرده به جا آورد ، و دوباره تشهّد بخواند و سلام دهد ، و بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو براى سلام بیجا به جا آورد و همچنین دو سجده سهو دیگر اگر تشهّد زیاد كرده باشد.
مسأله ۱۲۸۰ ـ اگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده ، باید دوباره بخواند ، و اگر وقت گذشته قضا نماید ، و اگر بعضى از نماز را پیش از وقت خوانده ، حكمش در مسأله «۷۵۱» بیان شده است ، و اگر بفهمد نماز را رو به قبله نخوانده ، در صورتى كه منحرف به ما بین راست و چپ باشد نمازش صحیح است ، و در غیر این صورت ، اگر پیش از گذشتن وقت بفهمد باید اعاده كند ، و اگر بعد از آن بفهمد قضا ندارد ، ولى اگر پشت به قبله كرده باشد بنابر احتیاط واجب قضا نماید.
و در هر صورت اگر به جهت ندانستن حكم شرعى به غیر قبله نماز بخواند ، نمازش باطل است.
