احكام حواله

مسأله 2620: حواله، يعنى انسان بدهى خود را به ديگرى واگذار كند.

مسأله 2621: اگر بدهكار، طلبكار خود را حواله بدهد كه طلبش را از ديگرى بگيرد و طلبكار قبول نمايد، بعد از درست شدن حواله، كسى كه به او حواله شده بدهكار مى شود و طلبكار نمى تواند طلب خود را از بدهكار اوّلى مطالبه نمايد.

مسأله 2622: بدهكار، طلبكار و كسى كه به او حواله شده، بايد بالغ و عاقل باشند، كسى آنها را مجبور نكرده و سفيه نباشند، يعنى مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف نكنند.

مسأله 2623: حواله دادن به كسى كه بدهكار نيست، در صورتى صحيح است كه او قبول كند و نيز اگر انسان بخواهد به كسى كه جنسى بدهكار است، جنس ديگرى حواله دهد، مثلا به كسى كه جو بدهكار است گندم حواله دهد، تا او قبول نكند، حواله صحيح نيست.

مسأله 2624: طلبكار مى تواند حواله را قبول نكند، اگرچه كسى كه به او حواله شده فقير نباشد و در پرداختن حواله نيز كوتاهى ننمايد. و هنگامى كه انسان حواله مى دهد لازم نيست بدهكار باشد، پس اگر بخواهد از كسى قرض كند، تا وقتى از او قرض نكرده، مى تواند او را به ديگرى حواله دهد كه آنچه را بعداً قرض مى دهد از او بگيرد، صحّت اين حواله بعيد نيست گرچه خلاف احتياط است.

مسأله 2625: حواله دهنده و طلبكار، بايد مقدار حواله و جنس آن را بدانند، پس اگر مثلا ده من گندم و ده هزار تومان پول، به يك نفر بدهكار باشد و به او بگويد: يكى از دو طلب خود را از فلانى بگير و آن را معيّن نكند، حواله درست نيست على الأظهر.

مسأله 2626: اگر بدهى در واقع معيّن باشد، ولى بدهكار و طلبكار در هنگام حواله دادن، مقدار يا جنس آن را ندانند حواله صحيح است، مثلا اگر طلب كسى را در دفتر نوشته باشد و پيش از ديدن دفتر، حواله بدهد و بعد دفتر را ببيند و به طلبكار مقدار طلبش را بگويد، بعيد نيست حواله صحيح باشد.

مسأله 2627: اگر به كسى حواله بدهد كه بدهكار نيست، چنانچه او حواله را قبول كند، پيش از پرداختن حواله، مى تواند مقدار حواله را از حواله دهنده بگيرد ولى اگر طلبكار، طلب خود را به مقدار كمترى صلح كند، كسى كه حواله را قبول كرده همان مقدار را مى تواند از حواله دهنده مطالبه نمايد.

مسأله 2628: بعد از درست شدن حواله، حواله دهنده و كسى كه به او حواله شده، نمى توانند حواله را برهم بزنند و هرگاه كسى كه به او حواله شده در موقع حواله فقير نباشد، اگرچه بعد فقير شود، طلبكار نمى تواند حواله را برهم بزند و همچنين است اگر هنگام حواله، فقير باشد و طلبكار بداند فقير است، ولى اگر نداند فقير است و بعد بفهمد، اگرچه پولدار شده باشد، طلبكار مى تواند حواله را برهم بزند و طلب خود را از حواله دهنده بگيرد.

مسأله 2629: اگر بدهكار، طلبكار و كسى كه به او حواله شده، يا يكى از آنان براى خود، حقّ برهم زدن حواله را قرار دهد، مطابق قرارى كه گذاشته اند، مى توانند حواله را برهم بزنند.

مسأله 2630: اگر حواله دهنده، خودش طلب طلبكار را بدهد، چنانچه به درخواست كسى باشد كه به او حواله شده است، مى تواند چيزى را كه داده از او بگيرد و اگر بدون خواهش او داده و قصد داشته عوض آن را نگيرد، نمى تواند چيزى را كه داده، از او مطالبه نمايد.