موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی
احکام خوردنيها و آشاميدنيها
(مسأله2622) خوردن گوشت مرغي که مثل شاهين چنگال دارد ، حرام است و پرستو حلال مي باشد ، و خوردن گوشت هد هد مکروه مي باشد .
(مسأله2623) اگر چيزي را که روح دارد از حيوان زنده جدا نمايند ، مثلاً دنبه يا مقداري گوشت از گوسفند زنده ببرند ، نجس و حرام مي باشد .
(مسأله2624) پانزده چيز از حيوانات حلال گوشت حرام است :
1: خون .
2: فَضله .
3: نَري .
4: فَرج .
5 : بچّه دان و بنابر احتياط واجب جُفت .
6: غُدَد که آن را دشول مي گويند .
7: تخم که آن را دنبلان مي گويند .
8: چيزي که در مغز کلّه است و به شکل نخود مي باشد .
9: مغز حرام که در ميان تيرة پشت است .
10: پي که در دو طرف تيرة پشت است .
11: زهردان .
12: سپرز ( طحال ) .
13: بول دان ( مثانه ) .
14 : حَدَقَة چشم ( مردمک ) .
15: چيزي که در ميان سُم است و به آن ذات الا شا جع مي گويند .
(مسأله2625) خوردن سرگين و آب دماغ و به طور کلّي چيزهاي خبيث که طبيعت انسان از آن متنفّر است حرام است ولي اگر پاک باشد و مقداري از آن بطوري با چيز حلال مخلوط شود که در نظر مردم نابود حساب شود ؛ خوردن آن اشکال ندارد .
(مسأله2626) خوردن خاک و گِل حرام است ولي خوردن کمي از تربت حضرت سيّد الشّهدا ( عليه السّلام ) براي شفا، و خوردن گل داغستان و گل ارمني براي معالجه اگر علاج منحصر به خوردن اينها باشد اشکال ندارد .
(مسأله2627) فرو بردن آب بيني و خلط سينه که در فضاي دهان نيامده حرام نيست ولي اخلاط بيني و سينه که در فضاي دهن وارد شده است از فرو بردن آن در صورت توجّه و التفات اجتناب شود . و نيز فرو بردن غذائي که موقع خلال کردن ، از لاي دندان بيرون مي آيد اگر طبيعت انسان از آن متنفّر نباشد اشکال ندارد . خوردن چيزي که براي انسان ضرردارد حرام است ولي اگر ضرر کم باشد که عقلاء به آن اعتنا نکنند ، حرام نيست .
(مسأله2629) خوردن گوشت اسب و قاطر و الاغ مکروه است و اگر کسي با آنها وطي يعني نزديکي نمايد ، خود و نسلشان حرام مي شوند و بول و سرگين آنها نجس مي شود و بايد آنها را از شهر بيرون ببرند و در جائي ديگر بفروشند و بر وطي کننده لازم است قيمت آن را به صاحبش بدهد .
(مسأله2630) اگر با گاو و گوسفند و شتر نزديکي کنند ، بول و سرگين و نسل آنها نجس مي شود و آشاميدن شير و خوردن گوشت آنها و نسل آنها نيز حرام است و بايد بدون آنکه تأخير بيفتد آن حيوان را بکشد و بسوزانند و کسي که با آن وطي کرده پول آن را به صاحبش بدهد و در اين حکم فرقي ميان صغير و کبير ، عالم به حُکم و جاهل نيست .
(مسأله2631) آشاميدن شراب حرام و در بعضي از اخبار بزرگنرين گناه شمرده شده است و اگر کسي آن را حلال بداند در صورتي که ملتفت باشد که لازمة حلال دانستن آن تکذيب خدا و پيغمبر مي باشد کافر است . از حضرت امام جعفر صادق ( عليه السلام ) روايت شده است که فرمودند ، شراب ريشة بديها و منشأ گناهان است و کسي که شراب مي خورد ، عقل خود را از دست مي دهد و در آن موقع خدا را نمي شناسد و از هيچ گناهي باک ندارد و احترام هيچ کس را نگه نمي دارد و حقّ خويشان نزديک را رعايت نمي کند و از زشتيهاي آشکار رو نمي گرداند و روح ايمان و خدا شناسي از بدن او بيرون مي رود و روح ناقص خبيثي که از رحمت خدا دور است در او مي ماند و خدا و فرشتگان و پيغمبران و مؤمنين او را لعنت مي کنند و تا چهل روز نماز او قبول نمي شود و روز قيامت روي او سياه است و زبان از دهانش بيرون مي آيد و آب دهان او به سينه اش مي ريزد و فرياد تشنگي او بلند است .
(مسأله2632) سر سفره اي که در آن شراب مي خورند ، اگر انسان يکي از آنان حساب شود ، نبايد نشست و از چيز خوردن از آن سفره هم بايد اجتناب کرد .
(مسأله2633) بر هر مسلمان واجب است مسلمان ديگري را که نزديک است ازگرسنگي يا تشنگي بميرد ، نان و آب داده و او را از مرگ نجات دهد .
چيزهائي که موقع غذا خوردن مستحّب است
(مسأله2634) چند چيز در غذا خوردن مستحّب است :
اوّل : هر دو دست را پيش از غذا بشويد .
دوّم : بعد از غذا دست خود را بشويد و با دستمال خشک کند .
سوّم : ميزبان پيش از همه شروع به غذا خوردن کند و بعد از همه دست بکشد و پيش از غذا اوّل ميزبان دست خود را بشويد ، بعد کسي که طرف راست او نشسته و همينطور تا برسد به کسي که طرف چپ او نشسته و بعد از غذا اوّل کسي که طرف چپ ميزبان نشسته دست خود را بشويد و همينطور تا به طرف راست ميزبان برسد .
چهارم : در اوّلِ غذا بِسْمِ اَللهِ بگويد ولي اگر سر يک سفره چند جور غذا باشد ، در وقت خوردن هر کدام آنها گفتن بِسْمِ اَللهِ مستحّب است .
پنجم : با دست راست غذا بخورد .
ششم : با سه انگشت يا بيشتر غذا بخورد و با دو انگشت نخورد .
هفتم : اگر چند نفر سر يک سفره نشسته اند هر کسي از غذاي جلوي خودش بخورد .
هشتم : لقمه را کوچک بردارد .
نهم : سر سفره زياد بنشيند و غذا خوردن را طول بدهد .
دهم : غذا را خوب بجود .
يازدهم : بعد از غذا خداوند عالم را حمد کند .
دوازدهم : انگشتها را بليسد .
سيزدهم : بعد از غذا خلال نمايد ، ولي با چوب انار يا چوب ريحان و ني برگ درخت خرما خلال نکند .
چهاردهم : آنچه بيرون سفره مي ريزد جمع کند و بخورد ، ولي اگر در بيابان غذا بخورد ، مستحّب است آنچه ميريزد ، براي پرندگان و حيوانات بگذارد .
پانزدهم : در اوّل روز و اوّل شب غذا بخورد و در بين روز و در بين شب غذا نخورد .
شانزدهم : بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد و پاي راست را روي پاي چپ بيندازد .
هفدهم : در اوّل غذا و آخر آن نمک بخورد .
هيجدهم : ميوه را پيش از خوردن با آب بشويد .
چيزهائي که در غذا خوردن مکروه است
(مسأله2635) چند چيز در غذا خوردن مکروه است :
اوّل : در حال سيري غذا خوردن .
دوّم : پر خوردن و در خبر است که خداوند عالم بيشتر از هر چيز از شکم پر بدش مي آيد .
سوّم : نگاه کردن به صورت ديگران در موقع غذا خوردن .
چهارم : خوردن غذاي داغ .
پنجم : فوت کردن چيزي که مي خورد يا مي آشامد .
ششم : بعد از گذاشتن نان در سفره ، منتظر چيز ديگر شدن .
هفتم : پاره کردن نان با کارد .
هشتم : گذاشتن نان زير ظرف غذا .
نهم : پاک کردن گوشتي که به استخوان چسبيده بطوري که چيزي در آن نماند .
دهم : پوست کندن ميوه .
يازدهم : دور انداختن ميوه پيش از آنکه کاملاً آن را بخورد .
مستحّبات آب آشاميدن
(مسأله2636) در آشاميدن آب چند چيز مستحّب است :
اوّل : آب را بطور مکيدن بياشامد .
دوّم : در روز ايستاده آب بخورد .
سوّم : پيش از آشاميدن آب بِسْمِ اللهِ و بعد از آن اَلْحَمْدُ لِلهِ بگويد .
چهارم : به سه نفس آب بياشامد .
پنجم : بعد از آشاميدن آب حضرت اَبا عَبْدِ اَللهِ ( عليه السّلام ) و اهل بيت ايشان را ياد کند و قاتلان آن حضرت را لعن نمايد .
مکروهات آب آشاميدن
(مسأله2637) زياد آشاميدن آب و آب آشاميدن آن بعد از غذاي چرب و در شب به حال ايستاده مکروه است و نيز آشاميدن آب با دست چپ و همچنين از جاي شکستة کوزه و جائي که دستة آن است مکروه مي باشد .
