موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
نماز عيد فطر و قربان
«مسأله 1601» نماز عيد فطر و قربان در زمان حضور امام عليهالسلام واجب است و بايد به جماعت خوانده شود و در زمان ما كه امام عليهالسلام غايب است، مستحب است و مىتوان آن را به جماعت يا فرادى خواند.
«مسأله 1602» وقت نماز عيد فطر و قربان از اوّل طلوع آفتاب روز عيد تا ظهر است.
«مسأله 1603» مستحب است نماز عيد قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند و در عيد فطر مستحب است بعد از بلند شدن آفتاب افطار كنند و زكات فطره را نيز بدهند و بعد نماز عيد را بخوانند.
«مسأله 1604» نماز عيد فطر و قربان دو ركعت است كه در ركعت اوّل بعد از خواندن حمد و سوره، بايد پنج تكبير بگويد و بعد از هر تكبير يك قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم، تكبير ديگرى بگويد و به ركوع رود و دو سجده بجا آورد و برخيزد و در ركعت دوم بعد از خواندن حمد و سوره، چهار تكبير بگويد و بعد از هر تكبير قنوت بخواند و تكبير پنجم را بگويد و به ركوع رود و بعد از ركوع، دو سجده و تشهّد بجا آورد و نماز را سلام دهد.
«مسأله 1605» در قنوت نماز عيد فطر و قربان، هر دعا و ذكرى بخوانند كافى است، ولى بهتر است اين دعا را بخوانند: «اَللَّهُمَّ أَهْلَ الْكِبْرياءِ وَالْعَظَمَةِ وَأَهْلَ الْجُودِ وَالْجَبَرُوتِ وَأَهْلَ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَةِ وَأَهْلَ التَّقْوى وَالمَغْفِرَةِ أسْألُكَ بِحَقِّ هذَا الْيَوْمِ الَّذى جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمينَ
(288)
عيدا وَلِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ ذُخْرا وَشَرَفا وَكَرامَةً وَمَزيدا أنْ تُصَلِّيَ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأنْ تُدْخِلَنى فى كُلِّ خَيْرٍ أدْخَلْتَ فيهِ مُحَمَّدا وَآلَ مُحَمَّدٍ وَأنْ تُخْرِجَنى مِنْ كُلِّ سُوءٍ أخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّدا وَآلَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَعَلَيْهِمْ اَللَّهُمَّ إنّى أسْألُكَ خَيْرَ ما سَألَكَ بِهِ عِبادُكَ الصّالِحُونَ وَأعُوذُ بِكَ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُكَ الْمُخْلَصُونَ».
«مسأله 1606» مستحب است در نماز عيد فطر و قربان قرائت را بلند بخوانند.
«مسأله 1607» نماز عيد سوره مخصوصى ندارد، ولى بهتر است كه در ركعت اوّل آن سوره «شمس» (سوره 91) و در ركعت دوم سوره «غاشيه» (سوره 88) را بخوانند، يا در ركعت اوّل سوره «أعلى» (سوره 87) و در ركعت دوم سوره «شمس» را بخوانند.
«مسأله 1608» مستحب است روز عيد فطر قبل از نماز عيد، با خرما افطار كند و در عيد قربان بعد از نماز، قدرى از گوشت قربانى بخورد.
«مسأله 1609» مستحب است پيش از نماز عيد غسل كنند و دعاهايى را كه پيش از نماز و بعد از آن در كتابهاى دعا ذكر شده، به اميد ثواب بخوانند.
«مسأله 1610» مستحب است در نماز عيد بر زمين سجده كنند و در حال گفتن تكبيرها دستها را بلند كنند.
«مسأله 1611» بعد از نماز مغرب و عشاى شب عيد فطر و بعد از نماز صبح روز عيد و بعد از نماز عيد فطر، مستحب است اين تكبيرها را بگويد: «اَللّهُ اَكْبَرُ، اَللّهُ اَكْبَرُ، لا إلهَ إلاَّ اللّهُ وَاللّهُ اَكْبَرُ، اَللّهُ اَكْبَرُ وَللهِ الْحَمْدُ، اَللّهُ اَكْبَرُ عَلى ما هَدانا».
«مسأله 1612» مستحب است انسان در عيد قربان بعد از ده نماز كه اوّل آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم ذى حجّه است، تكبيرهايى را كه در مسأله پيش گفته شد بگويد و بعد از آن بگويد: «اَللّهُ اَكْبَرُ عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهيمَةِ الاْءنْعامِ وَالْحَمْدُ للهِ عَلى ما أبْلانا»، ولى اگر عيد قربان در مِنى باشد، مستحب است بعد از پانزده نماز كه اوّل آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز سيزدهم ذىحجّه است، اين تكبيرها را بگويد.
«مسأله 1613» مأموم بايد در نماز عيد ـ همچون نمازهاى ديگر ـ بجز حمد و
(289)
سوره، ذكرهاى ديگر نماز را خودش بگويد.
«مسأله 1614» اگر مأموم هنگامى برسد كه امام مقدارى از تكبيرها و قنوتها را گفته، بايد بعد از آن كه امام به ركوع رفت، آنچه را از تكبيرها و قنوتها كه با امام نگفته، خودش بگويد و سپس خود را در ركوع به امام برساند و چنانچه در هر قنوت يك بار «سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ للهِ» بگويد كافى است و اگر در ركوع به امام نرسيد، بنابر احتياط واجب نيّت فرادى كند و خودش نماز را تمام نمايد.
«مسأله 1615» اگر مأموم امام جماعت را در ركوع نماز عيد درك كند، مىتواند اقتدا نمايد و به ركوع برود و اگر در ركعت دوم برسد، مىتواند اقتدا نمايد و پس از چهار قنوت امام، قنوت پنجم و تكبير آن را خودش بخواند و در ركوع به امام برسد و پس از سلام امام، برخيزد و ركعت دوم را خودش بجا آورد.
«مسأله 1616» خواندن نماز عيد در زير سقف كراهت دارد.
«مسأله 1617» اگر در حال خواندن قنوت در گفتن تكبيرها و يا خواندن قنوتهاى قبلى شك كند و يا در حال گفتن تكبير در خواندن قنوتها و يا گفتن تكبيرهاى قبلى شك نمايد، نبايد به شك خود اعتنا كند.
«مسأله 1618» اگر پيش از خواندن قنوت شك كند كه تكبير قبل از آن را گفته يا نه و يا پيش از گفتن تكبير شك كند كه قنوت قبل از آن را خوانده يا نه، بايد به شك خود اعتنا نمايد و آن قنوت يا تكبيرى را كه شك در به جا آوردن آن دارد، به جا آورد.
«مسأله 1619» اگر پيش از رفتن به ركوع در تعداد تكبيرهاى نماز يا قنوتهاى آن شك كند، مثلاً شك كند كه سه تكبير گفته يا بيشتر، بنا را بر كمتر بگذارد و بقيه قنوتها و تكبيرها را به جا آورد و اگر بعد معلوم شود كه گفته بوده، اشكال ندارد و اگر پس از رفتن به ركوع شك كند، به شك خود اعتنا ننمايد.
«مسأله 1620» اگر قرائت يا تكبيرها يا قنوتها را فراموش كند و بجا نياورد، نمازش صحيح است.
«مسأله 1621» اگر ركوع يا دو سجده يا تكبيرةالاحرام را فراموش كند، نمازش
(290)
باطل است.
«مسأله 1622» اگر در نماز عيد يك سجده يا تشهّد را فراموش كند، احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز آن را به قصد رجاء و اميد ثواب بجا آورد و اگر عملى انجام دهد كه براى انجام آن، سجده سهو در نمازهاى شبانهروزى لازم مىشود، احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز به قصد رجاء و اميد ثواب، دو سجده سهو براى آن بجا آورد.
«مسأله 1623» اگر نماز عيد در وقت خود خوانده نشود، قضا ندارد، ولى اگر ماه تا ظهر روز عيد فطر ثابت نشود، بر حسب اخبار وارده، اقامه نماز عيد در صبح روز بعد مانعى ندارد، ولى خوب است اين عمل به قصد رجاء و اميد ثواب انجام شود.
(291)
