موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
نماز جمعه
«مسأله 1583» نماز جمعه در صورت فراهم بودن شرايط آن، يك واجب تخييرى است؛ يعنى نمازگزار مىتواند در روزهاى جمعه يكى از نمازهاى ظهر و يا نماز جمعه را به جا بياورد، اگرچه نماز جمعه افضل است و در قرآن و روايات در مورد آن بسيار سفارش شده است.
«مسأله 1584» نماز جمعه قضا ندارد و اگر كسى آن را ترك كند، بايد به جاى آن نماز ظهر را بجا آورد و اگر وقت نماز ظهر هم گذشته باشد، بايد نماز ظهر را قضا نمايد.
«مسأله 1585» در نماز جمعه علاوه بر شرايطى كه براى صحّت نماز گفته شده است، پنج شرط ديگر نيز وجود دارد:
1 ـ نماز جمعه بايد به جماعت خوانده شود.
2 ـ حداقل تعداد نمازگزاران با امام جمعه بايد پنج نفر مرد عاقل و بالغ و بنابر احتياط غير مسافر باشند.
3 ـ امام جمعه قبل از نماز دو خطبه بخواند.
4 ـ بين دو محلّى كه نماز جمعه برگزار مىشود، حداقل يك فرسخ شرعى فاصله باشد.
(285)
5 ـ امام جمعه واجد شرايط باشد.
«مسأله 1586» امام جمعه بايد بالغ، عاقل، مرد، شيعه دوازده امامى و عادل باشد و توانايى خواندن خطبهها را در حال ايستاده داشته باشد و بنابر احتياط واجب بيمارى خوره و يا پيسى نمايان نداشته و نيز حدّ شرعى نخورده باشد و بايد امام جمعه از طرف مجتهد جامع الشرايط منصوب باشد و اگر چند مجتهد واجد الشرايط باشند، هر كدام قبلاً اجازه داده باشند كافى است و در صورت تعارض، نظر مجتهد اعلم و اعدل مقدّم است.
«مسأله 1587» اگر نماز جمعه با شرايط لازم برگزار شود، كسى كه هنگام خواندن خطبهها ـ هرچند از روى عمد ـ حضور نداشته باشد، مىتواند در نماز شركت كند، بلكه كسى هم كه به ركوع ركعت دوم رسيده، مىتواند اقتدا نمايد و پس از سلام امام، ركعت دوم را خودش بخواند.
وقت نماز جمعه
«مسأله 1588» بنابر احتياط بايد شروع نماز جمعه را از وقتى كه عرفا آن را اول ظهر مىگويند، تأخير نيندازد و بايد احتياطا مقدارى از خطبهها در وقت خوانده شود و شروع خواندن خطبه پيش از ظهر، خلاف احتياط مستحب است.
«مسأله 1589» بنابر احتياط واجب بايد حدود يك ساعت بعد از ظهر شرعى نماز جمعه تمام شده باشد و اگر تا اين زمان تمام نشده باشد، احتياطا نماز ظهر را هم بخوانند.
«مسأله 1590» اگر شك كنند كه وقت نماز هنوز باقى است يا نه، نماز جمعه صحيح است.
كيفيّت اقامه نماز جمعه
«مسأله 1591» نماز جمعه مانند نماز صبح دو ركعت است و مستحب مؤكّد است در ركعت اوّل پس از حمد «سوره جمعه» و در ركعت دوم پس از حمد «سوره منافقين» خوانده شود و نيز در ركعت اوّل پيش از رفتن به ركوع يك قنوت و در ركعت دوم پس از
(286)
بلند شدن از ركوع يك قنوت بخوانند و همچنين واجب است امام جمعه پيش از شروع در نماز به تفصيلى كه گفته مىشود دو خطبه بخواند.
«مسأله 1592» نمازگزار بايد توجه داشته باشد كه در ركعت دوم پس از قنوت به ركوع نرود و اگر به ركوع برود، نماز باطل مىشود.
«مسأله 1593» بنابر احتياط واجب امام جمعه بايد حمد و سوره نماز جمعه را بلند بخواند.
«مسأله 1594» شك در تعداد ركعتهاى نماز جمعه موجب بطلان آن است و در ساير احكام حكم نماز دو ركعتى را دارد.
«مسأله 1595» بنابر احتياط واجب هر يك از دو خطبه نماز جمعه بايد مشتمل بر حمد و ثناى پروردگار، صلوات بر پيامبر اكرم و آل پيامبر عليهمالسلام ، دعوت مردم به پرهيزكارى و تقوا و نيز خواندن يك سوره كامل باشد و خطبه دوم بايد علاوه بر آن مشتمل بر ذكر نام ائمه معصومين عليهمالسلام و طلب آمرزش براى مؤمنان باشد.
«مسأله 1596» بنابر احتياط حمد و ثناى پروردگار و صلوات بر پيامبر اكرم و آل پيامبر عليهمالسلام بايد به عربى گفته شود و در حمد و ثناى خداوند و صلوات بر پيامبر اكرم و آل پيامبر عليهمالسلام و دعوت مردم به تقوا و خواندن يك سوره كامل در دو خطبه، بايد ترتيب مراعات شود.
«مسأله 1597» خطبههاى نماز جمعه را بايد شخص امام جمعه در حال ايستاده و با صداى رسا بخواند و ميان دو خطبه ـ هرچند با اندكى نشستن ـ فاصله شود.
«مسأله 1598» بنابر احتياط واجب امام جمعه بايد در حال خطبه با وضو باشد و مستحب است در حال خطبه عمامه بر سر نهاده و به عصا و اسلحه تكيه نمايد و هنگام اذان روى منبر بنشيند و پيش از شروع خطبه به حاضرين سلام كند و بر حاضرين واجب كفايى است كه جواب سلام امام را بدهند.
«مسأله 1599» بنابر احتياط واجب حاضرين بايد به خطبهها گوش دهند و سكوت نمايند و از خواندن نماز در حال خطبه بپرهيزند. همچنين بنابر احتياط به طرف خطيب
(287)
نشسته و مثل حال نماز باشند و به راست و چپ نگاه نكنند و جابجا نشوند، ولى پس از پايان خطبهها صحبت كردن و جابجا شدن و نگاه به چپ و راست كردن اشكال ندارد و اگر نكاتى كه گفته شد رعايت نكنند، خلاف احتياط عمل كردهاند، ولى نماز جمعه آنان صحيح است.
«مسأله 1600» شعار و تكبير در بين خطبهها خلاف احتياط است، ولى به صحّت نماز ضررى نمىرساند.
