موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
نايب گرفتن براى نماز
«مسأله 1443» بعد از مرگِ انسان، مىتوان براى نماز و عبادتهاى ديگر او كه در زندگى بجا نياورده، شخص ديگرى را نايب گرفت، يعنى به او مزد داد تا آنها را به نيابت از ميّت بجا آورد و اگر كسى بدون مزد نيز آنها را انجام دهد، صحيح است.
«مسأله 1444» انسان مىتواند براى بعضى از كارهاى مستحبّى، مثل حج، عمره، طواف از طرف كسى كه در مكه نيست، قرائت قرآن، زيارت قبر پيامبر صلىاللهعليهوآلهوسلم و امامان عليهمالسلام و توابع آن مثل نماز زيارت، از طرف زندگان اجير شود و ظاهرا نيابت تبرّعى (مجانى) در جميع مستحبات از طرف افراد زنده اگر به قصد رجا باشد اشكال ندارد؛ اما صحّت اجير شدن براى غير از مثل مستحبات ذكر شده، محلّ تأمّل است و نيز انسان مىتواند كار مستحبّى را انجام دهد و ثواب آن را به مردگان يا زندگان هديه نمايد.
«مسأله 1445» كسى كه براى نماز قضاى ميّت اجير شده، بايد يا مجتهد باشد يا مسائل مورد ابتلاى نماز را از روى تقليد به نحو صحيح بداند.
«مسأله 1446» اجير بايد هنگام نيّت، ميّت را معيّن نمايد، ولى لازم نيست اسم او را بداند؛ پس اگر نيّت كند: «از طرف كسى نماز مىخوانم كه براى او اجير شدهام» كافى است.
«مسأله 1447» اجير بايد خود را به جاى ميّت فرض كند و عبادتهاى او را قضا نمايد و يا اين كه عمل خود را به منزله عمل او قرار دهد و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را به او هديه كند، كافى نيست.
«مسأله 1448» بايد كسى را اجير كنند كه اطمينان داشته باشند كه نماز را بجا مىآورد
(265)
و لازم نيست اطمينان داشته باشند كه به صورت صحيح انجام داده است، بلكه اگر علم به بطلان عمل او نداشته باشند، كافى است.
«مسأله 1449» اگر كسى كه ديگرى را براى نمازهاى ميّت اجير كرده، بفهمد كه اجير عمل را بجا نياورده يا باطل انجام داده، بايد دوباره اجير بگيرد.
«مسأله 1450» هرگاه شك كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه، اگر اجير بگويد: «انجام دادهام»، انجام دادن مجدّد لازم نيست و همچنين اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
«مسأله 1451» بنابر احتياط واجب نمىتوان كسى را كه عذرى دارد ـ مثلاً نشسته و يا با تيمّم و يا با وضوى جبيرهاى نماز مىخواند ـ براى نمازهاى ميّت اجير كرد.
«مسأله 1452» مرد براى زن و زن براى مرد مىتواند اجير شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز، بايد به تكليف خود عمل نمايد.
«مسأله 1453» كسى كه براى نماز اجير شده، بايد طبق وظيفه خود عمل كند، ولى اگر كيفيّت مخصوصى براى خواندن نماز شرط شده باشد و به نظر اجير آن كيفيّت موجب بطلان نماز نباشد، بايد بر طبق آن عمل كند.
«مسأله 1454» اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبّات آن بخواند، بايد مقدارى از مستحبّات نماز را كه معمول است بجا آورد.
«مسأله 1455» لازم نيست قضاى نمازهاى ميّت به ترتيب خوانده شود، مگر نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشاى قضا شده از يك روز.
«مسأله 1456» اگر بخواهند براى ميّت چند نفر را اجير كنند كه نماز بخوانند، لازم نيست براى آنها وقت مرتّب معيّن كنند كه با هم شروع در عمل نكنند، مگر در مورد نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشاى قضا شده از يك روز.
«مسأله 1457» اگر كسى اجير شود كه مثلاً در مدت يك سال نمازهاى ميّت را بخواند، ولى پيش از تمام شدن سال بميرد، بايد براى نمازهايى كه مىدانند بجا نياورده، شخص ديگرى را اجير نمايند، بلكه براى نمازهايى هم كه احتمال مىدهند بجا نياورده،
(266)
بنابر احتياط واجب بايد اجير بگيرند.
«مسأله 1458» اگر كسى كه براى نمازهاى ميّت اجير كردهاند پيش از تمام كردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه قيد شده باشد كه تمام نمازها را خودش بخواند، اجاره باطل است و در غير اين صورت موجر از خيار فسخ برخوردار است، يعنى مىتواند اجاره را فسخ كند و پولى را كه داده پس بگيرد يا از ورثه اجير بخواهد كه از مال او براى انجام دادن آن نمازها اجير بگيرند، ولى اگر اجير مال نداشته باشد، بر ورثه او چيزى واجب نيست.
«مسأله 1459» اگر اجير پيش از تمام كردن نمازهاى ميّت بميرد و خودش نيز نماز قضا داشته باشد، بايد از مال او براى نمازهايى كه اجير بوده، شخص ديگرى را اجير نمايند و اگر چيزى زياد آمد، در صورتى كه وصيّت كرده باشد و ورثه اجازه بدهند، براى تمام نمازهاى او اجير بگيرند و اگر اجازه ندهند، ثلث آن را به مصرف نماز خود او برسانند.
