موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

 

▲مسائل متفرّقه زکات فطره (مسئله 1718 تا 1732)

مسأله 1718ـ در زکات فطره مانند زکات مال قصد قربت لازم است، یعنى باید براى اطاعت فرمان خدا زکات فطره بدهد و نیّت فطره نیز شرط است.

مسأله 1719ـ زکات فطره را نمى توان قبل از ماه رمضان داد و اگر بدهد باید روز عید فطر اعاده کند، همچنین احتیاط واجب آن است که در ماه مبارک رمضان هم ندهد، ولى اگر پیش از ماه رمضان یا در ماه رمضان چیزى را به فقیر قرض دهد و بعد از آن که فطره بر او واجب شد طلب خود را به جاى فطره حساب کند مانعى ندارد.

مسأله 1720ـ در زکات فطره خوراک شخصى خود انسان ملاک نیست بلکه خوراک معمولى اهل شهر و یا محل ملاک است; بنابراین، کسى که همیشه برنج مى خورد مى تواند زکات فطره را از گندم بدهد.

مسأله 1721ـ در زکات فطره مى توان به جاى جنس، پول داد، مثلاً حساب مى کند قیمت یک من گندم چه اندازه است; پول آن را به همین عنوان به فقیر مى دهد، ولى باید توجّه داشت ملاک، قیمت خرده فروشى در بازار آزاد است نه قیمت عمده فروشى و نرخ رسمى و به تعبیر دیگر باید پولى بدهد که فقیر اگر بخواهد بتواند با آن همان جنس را از بازار بخرد.

مسأله 1722ـ گندم یا چیز دیگرى را که براى فطره مى دهند باید مخلوط با خاک و اشیاء دیگر نباشد، مگر این که بقدرى کم باشد که به حساب نیاید.

مسأله 1723ـ زکات فطره را از جنس معیوب نمى توان داد، ولى اگر جایى باشد که آن جنس خوراک غالب آنها محسوب مى شود اشکال ندارد.

مسأله 1724ـ کسى که زکات فطره چند نفر را مى دهد لازم نیست همه را از یک جنس بدهد و مى تواند (مثلاً) براى بعضى گندم و براى بعضى جو بدهد.

مسأله 1725ـ وقت اداى زکات فطره، روز عید فطر قبل از انجام نماز است; بنابراین، کسى که نماز عیدفطر را مى خواند باید فطره را پیش از نماز عید بدهد، ولى اگر نماز عید را نمى خواند مى تواند تا ظهر روز عید تأخیر بیندازد.

مسأله 1726ـ اگر دسترسى به فقیر ندارد مى تواند مقدارى از مال خود را به نیّت فطره جدا کرده و براى مستحقّى که در نظر دارد یا براى هر مستحق کنار بگذارد و باید هر وقت که آن را مى دهد نیّت فطره نماید.

مسأله 1727ـ اگر موقعى که دادن زکات فطره واجب است فطره را ندهد و کنار هم نگذارد احتیاط آن است که بعداً به نیّت «ما فى الذّمّه» یعنى بدون این که قصد ادا و قضا کند فطره را بدهد.

مسأله 1728ـ مالى را که به قصد فطره کنار گذارده، نمى تواند آن را با مال دیگرى عوض کند، بلکه باید همان را براى فطره بدهد.

مسأله 1729ـ هرگاه مالى را که براى فطره کنار گذاشته از بین برود، چنانچه دسترسى به فقیر داشته و کوتاهى کرده باید عوض آن را بدهد و اگر دسترسى نداشته و در حفظ آن نیز کوتاهى نکرده چیزى بر او نیست.

مسأله 1730ـ هرگاه انسان مالى دارد که قیمتش از فطره بیشتر است چنانچه نیّت کند که مقدارى از آن مال براى فطره است اشکال دارد.

مسأله 1731ـ احتیاط واجب آن است که زکات فطره را در همان محل مصرف کند، مثلاً نمى تواند براى بستگانش که در شهر دیگرى هستند بفرستد، مگر این که در آن محل مستحقّى پیدا نشود و هرگاه با وجود مستحق فطره را به جاى دیگرى ببرد و تلف شود ضامن است، ولى حاکم شرع مى تواند با توجّه به مصالح نیازمندان اجازه دهد آن را به محلّ دیگرى ببرند.

مسأله 1732ـ همانطور که قبلاً هم اشاره شد زکات فطره را بنابر احتیاط واجب در غیر مورد فقرا و مساکین نمى توان مصرف کرد، همچنین نمى توان از آن کارخانه هایى تأسیس کرد و منافع آن را در خدمت نیازمندان گذارد، ولى تهیّه سرمایه از آن براى افراد نیازمند به مقدارى که زندگانى آنها را اداره کند جایزاست.