موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

▲راه ثابت شدن اوّل ماه (مسئله 1456 تا 1461)

 

مسأله 1456ـ اوّل ماه از پنج طریق ثابت مى شود:

 

1ـ دیدن ماه با چشم، امّا دیدن با دوربین و وسایل دیگرى از این قبیل کافى نیست.

 

2ـ شهادت عدّه اى که از گفته آنها یقین پیدا شود (هر چند عادل نباشند، همچنین هر چیزى که مایه یقین گردد).

 

3ـ شهادت دو مرد عادل، ولى اگر این دو شاهد صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند، یا نشانه هایى بدهند که دلیل بر اشتباه آنهاست به گفته آنها اوّل ماه ثابت نمى شود.

 

4ـ گذشتن سى روز تمام از اوّل ماه شعبان که اوّل ماه رمضان با آن ثابت مى شود، یا گذشتن سى روز تمام از اوّل ماه رمضان که اوّل ماه شوال ثابت مى شود (البتّه این در صورتى است که اوّل ماه قبل مطابق همین طریق ثابت شده باشد).

 

5ـ حکم حاکم شرع، به این صورت که براى مجتهد عادلى اوّل ماه ثابت شود و سپس حکم کند که آن روز اوّل ماه است، در این صورت پیروى از او بر همه لازم است، مگر کسى که یقین به اشتباه او دارد.

 

مسأله 1457ـ اوّل ماه به وسیله تقویمها و محاسبات منجّمین ثابت نمى شود، هرچند آنها اهل اطّلاع و دقّت باشند، مگر این که از گفته آنها یقین حاصل گردد، همچنین بلند بودن ماه و دیر غروب کردن آن دلیل بر این نمى شود که شب قبل شب اوّل ماه بوده است.

 

مسأله 1458ـ اگر در شهرى اوّل ماه ثابت شود براى شهرهاى دیگر که با آن نزدیک است کافى است و همچنین شهرهاى دور دستى که افق آنها باهم متّحد است، همچنین اگر در بلاد شرقى ماه دیده شود براى کسانى که در بلاد غربى نسبت به آنها باشند کافى است (مثل این که اوّل ماه در مشهد ثابت شود مسلّماً براى کسانى که در تهران هستند کافى است ولى عکس آن کفایت نمى کند).

 

مسأله 1459ـ اگر اوّل ماه رمضان ثابت نشود روزه واجب نیست، ولى اگر بعداً ثابت شود که آن روزى را که روزه نگرفته اوّل ماه بوده باید آن را قضا کند.

 

مسأله 1460ـ روزى را که انسان شک دارد آخر رمضان است یا اوّل شوّال باید روزه بگیرد، امّا اگر در اثناء روز ثابت شود که اوّل شوّال است باید افطار کند هر چند نزدیک مغرب باشد.

 

مسأله 1461ـ هرگاه شخص زندانى نتواند به ماه رمضان یقین پیدا کند باید به گمان خود عمل نماید و آن ماه را که بیشتر احتمال مى دهد که ماه رمضان است روزه بگیرد و اگر گمان براى او حاصل نشود هر ماهى را که روزه بگیرد صحیح است، ولى احتیاط واجب آن است که اگر زندان او ادامه یابد در سال آینده نیز همان ماه را روزه بگیرد.