موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

▲احکام جماعت (مسئله 1246 تا 1266)

 

مسأله 1246ـ هرگاه مأموم بداند نماز امام قطعاً باطل است، مثلاً بداند امام وضو ندارد نمى تواند به او اقتدا کند هر چند امام متوجّه نباشد، امّا اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده و یا خداى نکرده کافر بوده است یا نمازش باطل بوده، نماز مأموم صحیح است.

 

مسأله 1247ـ اگر مأموم در اثناء نماز شک کند که نیّت اقتدا کرده یا نه، چنانچه در حالى باشد که اطمینان پیدا کند مشغول جماعت است نماز را به جماعت تمام مى کند، ولى اگر اطمینان پیدا نکند باید نماز را به نیّت فرادى انجام دهد.

 

مسأله 1248ـ بدون عذر نمى توان از جماعت جدا شد و نیّت فرادى کرد، خواه از اوّل تصمیم بر این کار داشته باشد، یا در اثناء نماز.

 

مسأله 1249ـ هرگاه مأموم به واسطه عذرى بعد از حمد و سوره امام از او جدا شد و نیّت فرادى کرد لازم نیست حمد و سوره را بخواند، ولى اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیّت فرادى کند باید آن مقدار را که امام نخوانده بخواند.

 

مسأله 1250ـ اگر در اثناء نماز به خاطر عذرى نیّت فرادى کند نمى تواند دوباره به جماعت برگردد و نیز اگر مردّد شود که نیّت فرادى کند یا نکند و بعد تصمیم بگیرد نماز را به جماعت تمام کند جماعت او اشکال دارد، امّا هرگاه شک کند که نیّت فرادى کرده یا نه، بنا مى گذارد بر این که نیّت فرادى نکرده است.

 

مسأله 1251ـ اگر موقعى که امام در رکوع است به او اقتدا کند و به رکوع رود و به رکوع امام برسد نماز او صحیح است، خواه امام ذکر رکوع را گفته باشد یا نه و رکعت اوّل او حساب مى شود، امّا اگر به رکوع امام نرسد نمازش را بطور فرادى تمام کند و بنابر احتیاط واجب اعاده نماید، همچنین اگر شک کند به رکوع امام رسیده یا نه.

 

مسأله 1252ـ در رکعتهاى دیگر نماز (غیر از رکعت اوّل) نیز باید خود را به رکوع امام برساند و گرنه جماعت او اشکال دارد.

 

مسأله 1253ـ اگر موقعى که امام در رکوع است اقتدا کند و پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود امام سر از رکوع بردارد، نیّت فرادى مى کند و نمازش صحیح است و اعاده ندارد.

 

مسأله 1254ـ هرگاه در اوّل نماز یا در بین حمد و سوره اقتدا کند و خود را به رکوع -امام نرساند جماعت او صحیح نیست، مگر این که عذرى داشته باشد.

 

مسأله 1255ـ اگر موقعى به جماعت رسد که امام مشغول خواندن تشهّد آخر نماز است چنانچه بخواهد به ثواب نماز جماعت برسد باید نیّت کند و تکبیره الاحرام بگوید و بعد بنشیند و تشهّد نماز را با امام بخواند، ولى سلام نگوید و کمى صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید، بعد بایستد و نماز را ادامه دهد، یعنى حمد و سوره را بخواند و آن را رکعت اوّل نماز خود حساب کند.

 

مسأله 1256ـ اگر در رکعت دوم اقتدا کند قنوت و تشهّد را با امام مى خواند و احتیاط آن است که موقع خواندن تشهّد زانوها را از زمین بلند کند و تنها انگشتان دست و سینه پا را بر زمین بگذارد (و به صورت نیمه خیز بنشیند) و بعد از تشهّد امام برخیزد و حمد و سوره بخواند و اگر براى سوره وقت ندارد، حمد را تمام کند و در رکوع، خود را به امام برساند.

 

مسأله 1257ـ کسى که در رکعت دوم امام اقتدا مى کند، باید در رکعت دوم نماز خودش که رکعت سوم امام است بعد از دو سجده بنشیند و تشهّد را به مقدار واجب بخواند و برخیزد و خود را به امام برساند و چنانچه براى گفتن سه مرتبه تسبیحات وقت ندارد یک مرتبه بگوید و در رکوع خود را به امام برساند.

 

مسأله 1258ـ اگر امام در رکعت سوم یا چهارم باشد و مأموم بداند که اگر اقتدا کند و حمد را بخواند به رکوع امام نمى رسد، بنابر احتیاط واجب باید صبر کند تا امام به رکوع برود بعد اقتدا کند.

 

مسأله 1259ـ هرگاه در رکعت سوّم یا چهارم به امام اقتدا کند، باید حمد و سوره را بخواند و اگر براى سوره وقت ندارد فقط حمد را بخواند و خود را در رکوع به امام برساند.

 

مسأله 1260ـ کسى که اطمینان دارد اگر سوره را بخواند به رکوع امام مى رسد، احتیاط واجب آن است که سوره را بخواند و در این حال اگر سوره را بخواند و اتفاقا به رکوع امام نرسد جماعتش صحیح است.

 

مسأله 1261ـ اگر امام ایستاده باشد و مأموم نداند در کدام رکعت است مى تواند اقتدا کند و حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و نمازش صحیح است، خواه معلوم شود امام در رکعت سوم و چهارم بوده، یا در رکعت اوّل و دوم، به شرط این که نماز ظهر و عصر باشد که حمد و سوره را امام آهسته مى خواند.

 

مسأله 1262ـ اگر خیال مى کرد امام در رکعت اوّل یا دوم است و حمد و سوره را نخواند و بعد از رکوع فهمید که رکعت سوم و چهارم بوده، نمازش صحیح است، ولى اگر پیش از رکوع بفهمد باید حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد فقط حمد را بخواند و در رکوع، خود را به امام برساند.

 

مسأله 1263ـ هرگاه مشغول نماز مستحبّى باشد و جماعت برپا شود چنانچه مى ترسد اگر نماز خود را تمام کند به جماعت نرسد مستحبّ است آن نماز را رها کند و مشغول جماعت شود.

 

مسأله 1264ـ هرگاه مشغول نماز واجب است و جماعت برپا شود، چنانچه وارد رکعت سوم نشده و مى ترسد اگر نماز را تمام کند به جماعت نرسد مستحبّ است نیّت خود را به نماز مستحبّى برگرداند و آن را دو رکعتى تمام کرده، خود را به جماعت برساند.

 

مسأله 1265ـ اگر نماز امام تمام شود و مأموم هنوز مشغول تشهّد یا سلام است لازم نیست نیّت فرادى کند.

 

مسأله 1266ـ کسى که یک رکعت از امام عقب مانده، وقتى امام تشهّد را مى خواند احتیاط آن است که زانوها را از زمین بلند کند و انگشتان دست و سینه پا را بر زمین بگذارد و همراه او تشهّد بخواند، یا ذکر بگوید و اگر تشهّد آخر است صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد و ادامه دهد.