موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

▲اوقات نمازهاى پنجگانه

 

▲وقت نماز ظهر و عصر (مسئله 672 تا 674)

 

مسأله 672ـ وقت نماز ظهر و عصر از اوّل ظهر شرعى (یعنى مایل شدن خورشیداز وسط آسمان به سوى مغرب) تا هنگام غروب آفتاب است و بهترین راه براى پى بردن به دخول وقت ظهر استفاده از شاخص است و آن این است که قطعه چوب صاف یا میله اى را در زمین هموار بطور عمودى فرو کند، صبح که خورشید بیرون مى آید سایه آن به طرف مغرب مى افتد و هر چه آفتاب بالا آید این سایه کم مى شود، هنگامى که سایه به آخرین درجه کمّى رسید موقع ظهر است و همین که رو به زیادى گذارد و سایه به سوى مشرق برگشت اوّل وقت نماز ظهر و عصر است، البتّه در بعضى از شهرها مثل مکّه در بعضى از روزهاى سال هنگام ظهر سایه بکلّى از بین مى رود و آفتاب کاملاً عمودى مى تابد، در این گونه مناطق موقعى که مجدّداً سایه پیدا شد وقت نماز ظهر و عصر شده است.(1)

 

مسأله 673ـ نمازهاى ظهر و عصر هر کدام «وقت مخصوص» و «وقت مشترکى» دارد: وقت مخصوص نماز ظهر از اوّل ظهر است تا موقعى که به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد و وقت مخصوص نماز عصر موقعى است که به اندازه خواندن یک نماز به غروب باقى مانده باشد و اگر کسى تا این موقع نماز ظهر را نخوانده نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند و ما بین این دو، وقت مشترک نمازظهر و عصراست.

 

مسأله 674ـ هرگاه پیش از خواندن نماز ظهر سهواً مشغول خواندن نماز عصر شود و در بین متوجّه گردد، چنانچه در وقت مشترک باشد باید عدول کند، یعنى نیّت خود را به نماز ظهر برگرداند و قصد کند آنچه خوانده نماز ظهراست و به همین ترتیب آن را ادامه دهد و بعد از آن که نماز را تمام کرد نماز عصر را بخواند و اگر در وقت مخصوص ظهر باشد نماز او باطل است و باید نماز را به نیّت ظهر از سر بگیرد.

 

ــــــــــــــــــــــــــــ

 

1. باید توجّه داشت که ساعت 12 همیشه ظهر شرعى نیست، بلکه در بعضى از مواقع سال ظهر شرعى قبل از 12 و گاهى بعد از ساعت 12 است و ساعت 12 ساعت قراردادى و رسمى است نه شرعى.

 

▲وقت نماز مغرب و عشا (مسئله 675 تا 680)

 

مسأله 675ـ مغرب موقعى است که قرص آفتاب در افق پنهان شود و احتیاط آن است که صبر کند تا سرخى طرف مشرق که بعد از غروب آفتاب پیدا مى شود از بالاى سر بگذرد و به طرف مغرب برگردد، هنگام مغرب وقت نماز مغرب و عشا وارد مى شود و تا نیمه شب ادامه دارد.

 

 

 

مسأله 676ـ نماز مغرب و عشاء نیز هر کدام وقت مخصوص و وقت مشترکى دارند، وقت مخصوص نماز مغرب از اوّل مغرب است تا به اندازه سه رکعت و اگر کسى مسافر باشد و تمام نماز عشا را در این وقت بخواند باطل است، هرچند از روى سهو باشد. و وقت مخصوص نماز عشا موقعى است که به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب باقى مانده باشد و اگر کسى عمداً تا این موقع نماز مغرب را تأخیر اندازد باید اوّل نماز عشا را بخواند و بعد نماز مغرب را قضا کند و در میان این دو، وقت مشترک است، اگر کسى در این وقت اشتباهاً نماز عشا را قبل از نماز مغرب بخواند و بعد از نماز متوجّه شود، نمازش صحیح است و باید نماز مغرب را بعداً به جا آورد.

 

مسأله 677ـ وقت مخصوص و مشترک که معنى آن در مسأله پیش گفته شد براى اشخاص فرق مى کند مثلاً براى مسافر در مورد نماز ظهر و عصر و عشا به اندازه دو رکعت است و براى حاضر به اندازه خواندن چهاررکعت.

 

مسأله 678ـ هرگاه از روى غفلت یا فراموشى شروع به نمازعشا کند و در اثنا بفهمد که نماز مغرب را نخوانده باید نیّت را به نماز مغرب برگرداند، مگر این که وارد رکوع رکعت چهارم شده باشد که در این صورت عدول جایز نیست و باید ادامه دهد و نماز مغرب را بعد به جا آورد.

 

مسأله 679ـ آخر وقت نماز عشا نصف شب است و احتیاط واجب آن است که شب را از اوّل غروب آفتاب تا اذان صبح حساب کند ولى براى نماز شب و مانند آن تا اوّل آفتاب حساب کند.

 

مسأله 680ـ هرگاه عمداً نماز مغرب و عشا را تا نصف شب نخواند وقت آن گذشته و باید قضا کند، امّا اگر به واسطه عذرى نخوانده باشد باید تا قبل از نماز صبح به جا آورد و نماز او ادا است.

 

▲وقت نماز صبح (مسئله 681)

 

مسأله 681ـ وقت اذان صبح (براى نماز و روزه) در شبهاى مهتابى و غیر مهتابى یکسان است و معیار، ظاهر شدن نور شفق در افق است، هرچند بر اثر تابش مهتاب نمایان نباشد، و وقت نماز صبح از اوّل طلوع فجر صادق است تا طلوع آفتاب و فجر صادق سپیده صبح است که در افق پهن مى شود و بهتر است نماز صبح را قبل از روشن شدن هوا در همان تاریکى اوّل صبح به جاآورد.