موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

 

▲اوّل از موارد تیمّم (مسئله 613 تا 621)

در جایى که تهیه آب به اندازه وضو یا غسل ممکن نیست.

مسأله 613ـ هرگاه انسان در شهر و آبادى باشد و آب پیدا نکند باید آنقدر جستجو نماید تا از پیدا کردن آب مأیوس شود، امّا اگر در بیابان است چنانچه کوهستانى و یا زمین پست و بلند است یا به واسطه درخت و مانند آن عبور از آن مشکل مى باشد باید در هر یک از چهار طرف به اندازه پرتاب یک تیر که در قدیم با کمان پرتاب مى کردند به جستجوى آب رود(1) و اگر زمین هموار و بى مانع است باید در هر طرف به اندازه مسافت دو تیر جستجو کند، ولى هر طرفى که یقین دارد آب نیست جستجو لازم ندارد و هرگاه بعضى از چهار طرف هموار و بعضى پست و بلند است باید در هر طرف طبق دستور خودش عمل نماید.

مسأله 614ـ هرگاه اطمینان دارد که آب در محلى دورتر از این مقدار، موجود است و وقت نماز نیز تنگ نشده، باید به سراغ آن برود، مگر این که مشقّت فوق العاده اى داشته باشد، ولى اگر احتمال دهد یا گمان داشته باشد که آب در فاصله دورتر است جستجو لازم نیست.

مسأله 615ـ انسان مى تواند شخص دیگرى را که مورد اطمینان اوست به جستجوى آب بفرستد و نیز اگر یک نفر از طرف چند نفر برود کافى است.

مسأله 616ـ هرگاه قبل از وقت نماز جستجو کند و آب پیدا نکند چنانچه تا وقت نماز در همان جا بماند لازم نیست دوباره به جستجوى آب برود مگر این که تغییرى در اوضاع محل پیدا شده باشد و همچنین اگر براى یک نماز جستجو کند براى نمازهاى دیگر تا تغییرى پیدا نشده جستجو لازم نیست.

مسأله 617ـ هرگاه وقت نماز تنگ است و اگر جستجوى آب کند وقت مى گذرد و یا خطرى وجود دارد، جستجو لازم نیست، ولى اگر بتواند مقدارى جستجو کند همان مقدار لازم است.

مسأله 618ـ اگر عمداً به جستجوى آب نرود تا وقت نماز تنگ شود گناه کرده، ولى نمازش با تیمّم صحیح است.

مسأله 619ـ کسى که یقین دارد آب پیدا نمى کند و به جستجوى آب نرود و با تیمّم نماز بخواند بعد از نماز بفهمدکه اگر جستجو مى کرد آب پیدا مى شد نمازش باطل است، همچنین اگر بعد از جستجو، تیمّم کرده و نماز خوانده و بعداً بفهمد آب در آن جا وجود داشته بنابر احتیاط واجب نماز را اعاده کند و اگر وقت گذشته قضا نماید.

مسأله 620ـ کسى که وضو دارد و مى داند اگر وضوى خود را باطل کند نمى تواند وضو بگیرد، چنانچه ضرر یا مشقّت فوق العاده اى ندارد باید وضوى خود را براى نماز نگه دارد، حتّى اگر احتمال قابل توجّهى بدهد که آب براى وضو پیدا نخواهد کرد و یا این که قبل از وقت نماز وضو دارد و مى داند بعداً دسترسى به آب ندارد، احتیاط واجب آن است که وضوى خود را نگه دارد.

مسأله 621ـ هرگاه فقط به مقدار وضو یا غسل آب دارد و مى داند اگر آن را بریزد آب پیدا نمى کند، چنانچه وقت نماز داخل شده باشد ریختن آن حرام است و احتیاط واجب آن است که پیش از وقت نماز هم این کار را نکند، همچنین اگر احتمال عقلایى مى دهد که اگر آب را بریزد آب دیگرى به دستش نمى رسد احتیاط واجب آن است که آب را نگه دارد و در تمام این صورتها اگر آب را بریزد کار خلافى کرده امّا نماز او با تیمّم صحیح است.

ــــــــــــــــــــــــــــ

1. مرحوم علاّمه مجلسى در شرح «من لا یحضره الفقیه» مقدار پرتاب تیر را دویست گام معیّن کرده است و ظاهر این است که تیرانداز متعارف از این مقدار تجاوز نمى کند.