موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

▲طــهـارت

 

▲اقسام آبها (مسئله 21 تا 22)

 

مسأله 21ـ آب یا «مطلق» است یا «مضاف». آب مضاف آبى است که به تنهایى به آن آب گفته نشود، مثلاً بگویند «آب میوه»، «آب نمک» و «آب گل»; امّا آب مطلق آن است که مى توان بدون هیچ قید و شرطى به آن آب گفت; مثل آبهاى معمولى.

 

مسأله 22ـ آب مطلق اقسامى دارد که هرکدام حکمى دارد و آن پنج قسم است: اوّل آب کر، دوم آب قلیل، سوم آب جارى و آبهاى لوله کشى، چهارم آب باران، پنجم آب چاه، ولى همه این آبها پاک و پاک کننده اند; امّا آب مضاف چیزى را پاک نمى کند، بلکه با ملاقات به نجس، نجس مى شود.

 

▲1ـ آب کر (مسئله 23 تا 30)

 

مسأله 23ـ آب کر بنابر احتیاط واجب مقدار آبى است که اگر در ظرفى که طول و عرض و عمق آن هرکدام سه وجب ونیم است بریزند، آن ظرف را پرکند، یا وزن آن 384 کیلوگرم (384 لیتر) باشد و معیار در وجب، وجبهاى متوسّط است.

 

مسأله 24ـ اگر عین نجس مانند بول و خون در آب کر بریزد نجس نمى شود، مگر این که رنگ، یا بو یا مزه آن تغییر کند.

 

مسأله 25ـ اگر چیزى که نجس شده (مانند لباس و ظرف) در آب کر بشویند، پاک مى شود.

 

 

 

مسأله 26ـ هرگاه رنگ و بو و طعم آب کر به واسطه غیر نجاست تغییر کند، نجس نمى شود ولى خوب است از هرگونه آب آلوده اجتناب گردد.

 

مسأله 27ـ هرگاه عین نجس (مانند خون) به آبى که بیشتر از کر است برسد و قسمتى از آن را تغییر دهد چنانچه باقیمانده به اندازه کر یا بیشتر است، فقط آن قسمت که تغییر کرده نجس مى شود و الاّ تمام آن نجس خواهد شد.

 

مسأله 28ـ هرگاه چیز نجس را زیر شیرى که متّصل به کر است بگیرند، آبى که از آن مى ریزد پاک است، مگر این که بو یا رنگ یا طعم نجاست به خود گیرد.

 

مسأله 29ـ آبى که به اندازه کر یا بیشتر بوده، چنانچه شک کنیم از کر افتاده حکم آب کر را دارد و بعکس، اگر آبى کمتر از کر بوده و شک داریم کر شده، حکم آب کمتر از کر را دارد.

 

مسأله 30ـ کُر بودن آب را از دو راه مى توان شناخت: نخست این که خود انسان یقین پیدا کند و دیگر این که لااقل یک نفر عادل خبر دهد.

 

▲2ـ آب قلیل (مسئله 31 تا 33)

 

مسأله 31ـ آب قلیل آبى را گویندکه از مقدارکر کمتر باشد و از زمین نجوشد.

 

مسأله 32ـ هرگاه چیز نجسى به آب قلیل برسد آن را نجس مى کند (بنابر احتیاط واجب) امّا اگر از بالا بریزند، فقط آن مقدار که به نجس رسیده نجس مى شود و اگر به صورت فوّاره از پایین به بالا رود و به چیز نجسى برسد، قسمت پایین آن نجس نمى شود.

 

مسأله 33ـ اگر با آب قلیل پاک چیزى را که نجس شده بشویند پاک مى شود (باشرایطى که بعداً گفته خواهد شد) امّا آبى که از آن جدا مى شود و آن را «غساله» گویند، نجس است; مگر در آبى که با آن مخرج بول و مدفوع را مى شویند که با پنج شرط پاک است:

 

1ـ یکى از اوصاف سه گانه نجس را به خود نگرفته باشد.

 

2ـ نجاستى از خارج به آن نرسیده باشد.

 

3ـ نجاست دیگرى مانند خون یا بول همراه آن نباشد.

 

 4ـ بنابر احتیاط واجب ذرّات مدفوع در آب پیدا نباشد.

 

 5ـ بیشتر از مقدار معمول نجاست به اطراف مخرج نرسیده باشد، ولى پاک بودن این آب به آن معنى است که اگر به بدن و لباس ترشّح کند لازم نیست آن را آب بکشند، امّا سایر استفاده هاى آب پاک را از آن نمى توان کرد.

 

▲3ـ آب جارى (مسئله 34 تا 40)

 

مسأله 34ـ آبهایى که از زمین مى جوشد و جارى مى شود مانند آب چشمه و قنات، یا از برفهاى متراکم در کوهها سرچشمه مى گیرد و ادامه دارد آب جارى است.

 

مسأله 35ـ آب جارى با ملاقات نجاست نجس نمى شود، هرچند کمتر از کر باشد، مگر این که بو، یا رنگ، یا طعم نجاست به خود گیرد.

 

مسأله 36ـ هرگاه نجاستى به آب جارى برسد و قسمتى از آن، بو، یا رنگ ویا طعم نجس گیرد همان مقدار نجس مى شود و طرفى که متّصل به چشمه است اگرچه کمتر از کر باشد پاک است، ولى طرف دیگر اگر کمتر از کر باشد نجس مى شود، مگر این که با آب تغییر نکرده، اتّصال به چشمه داشته باشد.

 

مسأله 37ـ آبهاى ایستاده که هروقت از آن برمى دارند باز هم مى جوشد حکم آب جارى دارد و با ملاقات نجاست نجس نمى شود، هرچند کمتر از کر باشد، همچنین آبهاى ایستاده کنار نهرها که متّصل به نهر است.

 

مسأله 38ـ چشمه ها و قناتها که گاه مى جوشد و گاه از جوشش مى افتد، در هنگامى که مى جوشد حکم آب جارى دارد.

 

مسأله 39ـ آبهاى لوله کشى شهرها و حمّام ها و مانند آن که متّصل به منبع است حکم آب جارى را دارد، به شرط این که آب منبع به تنهایى یا به اضافه لوله ها کمتر از کر نباشد.

 

مسأله 40ـ هرگاه ظرفى را زیر آب لوله کشى بگذارند، آبى که درون ظرف است حکم آب جارى را دارد، به شرط این که متّصل به آب لوله کشى باشد.

 

▲4ـ آب باران (مسئله 41 تا 48)

 

مسأله 41ـ آب باران در حکم آب جارى است و به هر چیز نجسى برسد آن را پاک مى کند، خواه زمین باشد، یا بدن، یا فرش و یا غیر اینها، به شرط این که عین نجاست در آن نباشد و غساله یعنى آبى که با آن شسته شده جدا شود.

 

مسأله 42ـ بارش چند قطره کافى نیست، بلکه باید به مقدارى ببارد که به آن «باران» گویند.

 

مسأله 43ـ هرگاه باران روى عین نجسى ببارد و به جاى دیگر ترشح کند، احتیاط واجب اجتناب از آن است.

 

مسأله 44ـ هرگاه روى زمین یا پشت بام عین نجس باشد و باران روى آن ببارد احتیاط واجب اجتناب است، امّا آن مقدار که روى نجس نباریده پاک است و اگر باهم مخلوط شود و از ناودان جارى گردد آن هم پاک است.

 

مسأله 45ـ هرگاه آب باران جارى شود و به زیر سقف یا جایى که باران نمى بارد برسد آن را پاک مى کند، به شرط این که باران قطع نشده باشد.

 

مسأله 46ـ هرگاه آب باران در جایى جمع شود و متّصل به باران باشد، حکم آب باران را دارد و هرچیز نجسى را پاک مى کند هرچند کمتر از کر باشد.

 

مسأله 47ـ هرگاه فرش پاکى روى زمین نجس باشد و باران بر آن ببارد و از زیر آن جارى شود، آن فرش نجس نمى شود، بلکه زمین هم پاک مى شود.

 

مسأله 48ـ هرگاه باران بر حوضى که آب آن نجس است ببارد و با آن مخلوط گردد پاک مى شود.