موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
احكام سعى
اگر كسى سعى را عمداً و با علم به حكم و موضوع آن ـ یعنى با علم به وجوب سعى و این كه آنچه واجب است چیست ـ تا زمانى ترك كند كه نتواند آن را انجام دهد و خود را به مقدار ركن از وقوف عرفات برساند حجّش باطل مى شود، و باید در سال بعد دوباره به جا آورد، و اقوى آن است كه احرامش نیز باطل مى شود.
و همچنین است ـ بنابر احتیاط واجب اگر اقوى نباشد ـ حكم جاهل به حكم یا موضوع.
و احوط و اولى آن است كه در هر صورت با آن احرام اعمال عمره مفرده را به جا آورد.
مسأله ۳۳۸ ـ اگر سعى را فراموش كند باید هر وقت یادش آمد به جا آورد، حتى اگر بعد از اعمال حجّ باشد، و چنانچه نتواند خودش به جا آورد یا حرجى و مشقّت آور باشد، باید براى انجام آن نایب بگیرد، و در هر دو صورت ـ چه خود به جا آورد یا نایبش ـ حجّ او صحیح است.
مسأله ۳۳۹ ـ كسى كه متمكّن نباشد خودش سعى را انجام دهد حتى با كمك گرفتن از دیگرى، باید ترتیبى دهد كه او را سعى دهند، به حمل بر انسان یا به وسیله دیگرى.
و اگر متمكّن از آن هم نباشد باید نایب بگیرد كه سعى را از طرف او انجام دهد، و اگر این را هم نتواند ـ مانند كسى كه چیزى را درك نمى كند یا بیهوش است ـ باید ولىّ او یا شخص دیگرى سعى را از طرف او انجام دهد.
مسأله ۳۴۰ ـ احتیاط واجب آن است كه سعى را بعد از طواف و نمازش فوراً به جا آورد، به این معنى كه فاصله بین آنها بیش از مقدار متعارف نباشد، ولى تأخیر آن براى رفع خستگى و مانند آن ـ مثل شدّت گرما ـ مانعى ندارد، و تأخیر آن تا فرداى روز طواف جایز نیست، بلكه بنابر احتیاط واجب تأخیر سعى بدون ضرورت، تا شب آن روز نیز جایز نیست.
مسأله ۳۴۱ ـ زیاد كردن به هفت شوط سعى جایز نیست، و اگر عمداً مقدارى را به سعى زیاد كند ـ به قصد این كه جزء آن باشد ـ سعى باطل مى شود، ولى اگر از روى سهو و یا جهل به حكم زیادى را به جا آورد، سعى باطل نمى شود.
مسأله ۳۴۲ ـ اگر به خطا مقدارى به سعى خود زیاد كند، سعیش صحیح است، ولى اگر یقین كند هشت شوط بین صفا و مروه سعى كرده است، مستحب است شش شوط دیگر به آنها اضافه كند كه در نتیجه به صفا ختم مى شود، و در صورتى كه بیش از هشت شوط ـ به خطا ـ زیاد كرده باشد، مانعى نیست كه به قصد رجاء آن را تا یك سعى كامل ادامه دهد.
مسأله ۳۴۳ ـ هرگاه عمداً مقدارى از سعى را به جا نیاورد ـ عالم به حكم باشد یا جاهل به آن ـ و نتواند آن را تا پیش از رسیدن به مقدار ركن وقوف عرفات تدارك كند حجّش فاسد مى شود و باید آن را در سال بعد به جا آورد، و أقوى آن است كه احرامش نیز باطل است، اگرچه احتیاط مستحب آن است كه به قصد رجاء مطلوبیت سعى را تمام نماید و بعد از آن تقصیر كند.
و هرگاه مقدارى از سعى را از روى فراموشى به جا نیاورد، چنانچه ـ فراموش شده ـ بعد از شوط چهارم باشد باید باقى مانده را هرگاه یادش آمد به جا آورد، اگرچه بعد از پایان اعمال حجّ پیش از تمام شدن ماه ذى الحجّه باشد، و اگر بعد از تمام شدن ماه باشد احتیاط واجب آن است كه باقى مانده را به جا آورد و دوباره یك سعى انجام دهد، و این احتیاط به آوردن یك سعى كامل به قصد اعم از تمام كردن سعى قبل و سعى جدید ـ آن طور كه در مسأله (۲۸۲) در مورد طواف بیان شد ـ نیز محقّق مى شود.
و چنانچه متمكّن نباشد خودش سعى را تدارك كند یا تدارك آن بر او دشوار باشد، باید نایب بگیرد، و اگر این را هم نتواند ـ مانند كسى كه چیزى را درك نمى كند یا بیهوش است ـ باید ولىّ او یا شخص دیگرى سعى را به نیابت از او تدارك نماید، و احتیاط واجب آن است كه نایب یك سعى كامل براى منوب عنه به قصد اعم از تمام كردن سعى منوب عنه و سعى جدید به جا آورد.
و اگر كمبود سعى از روى فراموشى و قبل از تمام كردن شوط چهارم باشد، احتیاط واجب آن است كه یك سعى كامل به قصد اعم از تمام كردن سعى قبل و سعى جدید به جا آورد، و اگر متمكّن نباشد خودش انجام دهد یا بر او دشوار باشد، باید ـ به شرحى كه گذشت ـ نایب بگیرد.
مسأله ۳۴۴ ـ هرگاه از روى فراموشى مقدارى از سعى عمره تمتّع را به جا نیاورد، و به اعتقاد این كه سعى را تمام كرده از احرام خارج شود، باید یك گاو بكشد و سعى را به طورى كه در مسأله قبل بیان شد تمام كند.
