موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
احكام ميقاتها
مسأله ۱۶۱ ـ احرام بستن پیش از میقات جایز نیست، و عبور كردن از میقات با احرام كفایت نمى كند، بلكه باید از خود میقات احرام بسته شود، و از این حكم دو مورد استثنا مى شود:
اوّل: آن كه نذر نماید از جاى معینى پیش از میقات احرام ببندد، كه در این صورت احرام بستن از آن جا صحیح است و نیازى به تجدید آن در میقات یا گذشتن از میقات نیست، بلكه مى تواند از راهى به مكّه رود كه از هیچ یك از میقاتها نگذرد، و در آنچه ذكر شد فرقى بین حجّ واجب و مستحب و عمره مفرده نیست.
بلى، از این جهت فرق است كه احرام حجّ و عمره تمتّع باید در ماه هاى حجّ ـ شوال، ذى القعده و ذى الحجّه ـ باشد. (ولى در احرام عمره مفرده این شرط نیست.)
دوم: هر گاه كه قصد عمره مفرده ماه رجب بكند، و بیم آن داشته باشد كه اگر احرام را تا میقات به تأخیر اندازد موفق به درك عمره ماه رجب نشود، جایز است احرام را پیش از میقات ببندد، و همین كار موجب مى شود كه آن عمره عمره رجب شمرده شود، اگرچه بقیه اعمال آن را در ماه شعبان به جا آورد، و در این حكم فرقى بین عمره واجب و مستحب نیست.
و همچنین است حكم كسى كه اگر احرام را تا میقات به تأخیر اندازد به عمره مستحب آن ماه نرسد.
مسأله ۱۶۲ ـ بر مكلّف واجب است یقین به رسیدن به میقات پیدا كند یا اطمینان یا حجّت شرعیه بر رسیدن به میقات داشته باشد و احرام ببندد، و با شك در رسیدن به میقات، احرام بستن براى او جایز نیست.
مسأله ۱۶۳ ـ اگر كسى نذر كند كه قبل از میقات احرام ببندد و به نذر خود عمل نكند و از میقات احرام ببندد، احرام او باطل نیست، ولى در صورتى كه مخالفت با نذر از روى عمد باشد باید كفّاره مخالفت با نذر را بدهد.
مسأله ۱۶۴ ـ همان طور كه احرام پیش از میقات جایز نیست تأخیر آن از میقات نیز جایز نیست، بنابراین كسى كه قصد حجّ یا عمره یا وارد شدن به مكّه را دارد جایز نیست در حال اختیار بدون احرام از میقات بگذرد هرچند میقات دیگرى در جلو داشته باشد، و اگر بگذرد باید در صورت امكان برگردد.
و وجوب احرام بر كسى كه قصد ورود به مكّه را ندارد، ولى مى خواهد وارد حرم شود، محلّ اشكال است، و احتیاط واجب آن است كه احرام ببندد، ولى براى مسافرى كه قصد حجّ یا عمره یا ورود به مكّه را نداشته و هنگام رسیدن به حدود حرم اراده كرده است كه عمره مفرده را به جا آورد، جایز است از اوّلین نقطه بیرون حرم احرام ببندد.
مسأله ۱۶۵ ـ هرگاه مكلّفى كه قصد انجام مناسك حجّ یا عمره را دارد، عمداً و با علم، بدون احرام از میقات بگذرد، در مسأله دو صورت است:
اوّل: آن كه متمكّن از برگشتن به میقات باشد، كه در این صورت باید به میقات برگردد و از آن جا احرام ببندد، چه در حرم باشد و یا بیرون آن.
دوم: آن كه متمكّن از برگشتن ـ چه به علت تنگى وقت و یا عذر دیگرى ـ نباشد، و در مسیر او میقات دیگرى نیز نباشد، كه در این صورت چنانچه مستطیع بوده باید حجّ را در سال بعد به جا آورد، وگرنه واجب نیست.
مسأله ۱۶۶ ـ هرگاه از روى فراموشى یا بیهوشى یا مانند آن، و یا از روى ندانستن حكم یا جاى میقات، بدون بستن احرام از میقات بگذرد، چهار صورت دارد:
اوّل: آن كه متمكّن از برگشتن به میقات باشد، كه در این صورت باید برگردد و از آن جا احرام ببندد.
دوم: آن كه در حرم باشد و برگشتن به میقات براى او ممكن نباشد ولى برگشتن به بیرون حرم برایش ممكن باشد، كه در این صورت باید تا بیرون حرم برگردد و از آن جا احرام ببندد، و احتیاط واجب آن است كه به هر اندازه كه مى تواند از حرم دور شود و سپس احرام ببندد.
سوم: آن كه در حرم باشد و برگشتن تا بیرون آن براى او ممكن نباشد، كه در این صورت باید از همان جایى كه هست ـ اگرچه مكّه باشد ـ احرام ببندد.
چهارم: آن كه در بیرون حرم باشد و برگشتن به میقات براى او ممكن نباشد، كه در این صورت اگر در مسیر او تا مكّه میقات دیگرى باشد باید از آن جا احرام ببندد، و اگر نباشد بنابر احتیاط واجب از همان جایى كه هست احرام ببندد و آن را تا آخرین جاى خارج حرم به تأخیر نیندازد.
و در چهار صورت ذكر شده، چنانچه مكلف به وظایفى كه ذكر شد عمل نماید احرام او صحیح خواهد بود.
مسأله ۱۶۷ ـ هرگاه زن حائض از روى جهل به حكم، از میقات احرام نبندد و وارد حرم شود، و نتواند به میقات برگردد، باید تا بیرون حرم برگردد و به هر اندازه كه مى تواند و موجب فوت حجّ نمى شود از حرم دور شود و از آن جا احرام ببندد.
و اگر نتواند تكلیفى را كه ذكر شد انجام دهد حكم او با دیگران یكسان است. (و در مسأله (۱۶۶) گذشت.)
مسأله ۱۶۸ ـ هرگاه عمره تمتّع فاسد شود، در صورتى كه بتواند باید دوباره آن را به جا آورد، و چنانچه دوباره آن را به جا نیاورد ـ اگرچه به جهت تنگى وقت ـ حجّش فاسد است و باید آن را دوباره به جا آورد.
مسأله ۱۶۹ ـ هرگاه مكلّف عمره تمتّع یا مفرده را ـ از روى فراموشى یا جهل ـ بدون احرام به جا آورد، بنابر احتیاط واجب دوباره آن را انجام دهد.
مسأله ۱۷۰ ـ در مسائل گذشته بیان شد كه كسى كه فاصله منزلش تا مكّه شانزده فرسخ یا بیشتر است، باید براى عمره از یكى از پنج میقات اوّل، احرام ببندد، بنابراین اگر راهش از آن میقاتها بگذرد كه از میقات ـ طبق آنچه گذشت ـ احرام مى بندد، و اگر راهش از آنها نگذرد ـ مثل حجّاجى كه ابتدا وارد جدّه مى شوند، كه از مواقیت نیست، و در نتیجه احرام از آن جا كفایت نمى كند، حتى اگر جدّه محاذى یكى از میقاتها باشد، با این كه محاذى بودن آن با میقاتها ثابت نیست ـ باید در صورت امكان به یكى از میقاتها برود و در آن جا احرام ببندد، و یا این كه نذر كند كه از بلد خود و یا از بین راه، قبل از رسیدن به جدّه ـ به مقدارى كه بداند قبل از میقات است ـ احرام ببندد، كه در این صورت از محلّ نذر احرام مى بندد.
و اگر رفتن به یكى از میقاتها برایش ممكن نشد و به نذر احرام قبل از میقات ـ از روى جهل یا فراموشى و مانند این دو از عذرهاى دیگر ـ احرام نبست، باید نذر كند كه در جدّه احرام ببندد، و بر طبق نذر عمل نموده و سپس در آخرین نقطه خارج حرم احرام بستن را تجدید نماید.
مسأله ۱۷۱ ـ در مسائل گذشته بیان شد كه احرام حجّ تمتّع باید از مكّه بسته شود، بنابراین اگر از غیر آن جا ـ با علم و از روى عمد ـ احرام ببندد صحیح نخواهد بود، اگر چه پس از بستن احرام وارد مكّه شود، بلكه باید ـ در صورت امكان ـ در مكّه احرام ببندد، وگرنه حجّش باطل خواهد بود.
مسأله ۱۷۲ ـ اگر كسى كه مى خواهد حجّ تمتّع به جا آورد، بستن احرام از مكّه را فراموش كند، باید ـ در صورت امكان ـ به آن جا برگردد و احرام ببندد، و در صورت عدم امكان، از جاى خود اگرچه عرفات باشد، محرم شود، و حجّش صحیح خواهد بود. و همچنین است حكم كسى كه از روى ندانستن حكم مسأله از مكّه محرم نشده است.
مسأله ۱۷۳ ـ اگر احرام حجّ را فراموش كند و تا پایان اعمال یادش نیاید حجّش صحیح است، و همچنین است اگر از روى ندانستن باشد.
