موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
تحصيل و نقد كردن سفته ها به وسيله بانكها
یكى از خدمات بانكى وصول كردن سفته هاى مشتریان است ، به این ترتیب كه پیش از سررسید ، وجود آن سفته را در بانك و شماره و مقدار و تاریخ سر رسید آن را به متعهّد سفته اعلام مى نماید ، تا براى پرداخت آن در سر رسید آماده شود ، و بانك پس از وصول سفته ، مبلغ آن را در حساب مشترى منظور مى كند ، و یا نقداً به او مى پردازد ، و براى این خدمت كار مزدى دریافت مى نماید.
و از خدمات بانك ، وصول كردن چكهایى است كه مشتریان نزد بانك مى گذارند ، و بانك از مشترى براى این خدمت كار مزدى مى گیرد.
مسأله ۲۸۶۳ ـ وصول سفته و دریافت كارمزد چند صورت دارد:
۱ ـ متعهّد سفته پولى نزد بانك دارد ، و در آن سفته قید شده است كه طلبكار در سر رسیدش به آن بانك مراجعه كند و بانك مبلغ سفته را از حساب بدهكار برداشت كرده ، و به طلبكار نقد بپردازد ، و یا در حساب طلبكار منظور نماید ، و این كار به این معنى است كه متعهّد سفته طلبكار خود را به بانك حواله كرده است ، و چون در بانك پول داشته و بانك بدهكار او مى باشد ، حواله صحیح است ، و احتیاج به قبول ندارد.
و در این صورت جایز نیست بانك براى پرداخت بدهى، مبلغى دریافت كند.
۲ ـ متعهّد سفته بدون آن كه پولى در بانك داشته باشد و بانك به او بدهكار باشد ، مبلغ سفته را به بانك حواله مى كند ، كه این حواله بر برىء ـ یعنى كسى كه بدهكار حواله كننده نیست ـ مى باشد و جایز است ، و بانك این حواله را قبول مى كند ، و مبلغ آن را مى پردازد ، و بابت قبول كردن حواله از متعهّد سفته كارمزد مى گیرد ، و گرفتن این كار مزد نیز جایز است.
۳ ـ مشترى سفته خود را بدون این كه حواله اى از جانب متعهّد شده باشد ، جهت وصول ، به بانك مى دهد ، و این عمل را مى توان به عنوان عملى كه مورد جعاله واقع شده است ، انجام داد ، و گرفتن مبلغى به عنوان جُعل ـ آنچه به عنوان عوض در جعاله قرار داده مى شود ـ براى این عمل نیز جایز است ، در صورتى كه بانك فقط در گرفتن اصل دَین دخالت داشته باشد ، ولى چنانچه براى آن دَین سود و فایده نزولى قرار داده شده باشد ، تصدّى بانك جایز نیست.
