موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
ارث طبقه سوم
مسأله ۲۸۲۰ ـ طبقه سوم عمو و عمّه و دایى و خاله و اولاد آنان است به تفصیلى كه گذشت ، كه اگر از طبقه اوّل و دوم كسى نباشد اینها ارث مى برند.
مسأله ۲۸۲۱ ـ اگر وارث میت فقط یك عمو یا یك عمّه است ، چه با پدر میت پدر و مادرى باشد یا پدرى باشد یا مادرى ، همه مال به او مى رسد ، و اگر چند عمو یا چند عمّه باشند و همه پدر و مادرى یا همه پدرى باشند ، مال به طور مساوى بین آنان قسمت مى شود ، و اگر عمو و عمّه هر دو باشند و همه پدر و مادرى یا همه پدرى باشند عمو دو برابر عمّه مى برد ، مثلا اگر وارث میت دو عمو و یك عمّه باشد مال را پنج قسمت مى كنند ، یك قسمت را به عمّه مى دهند و چهار قسمت را عموها به طور مساوى بین خودشان قسمت مى كنند.
مسأله ۲۸۲۲ ـ اگر وارث میت فقط چند عموى مادرى یا چند عمّه مادرى باشند مال به طور مساوى بین آنان قسمت مى شود ، ولى اگر عمو و عمّه مادرى باشند بنا بر احتیاط واجب در تقسیم با هم صلح كنند.
مسأله ۲۸۲۳ ـ اگر وارث میت عمو و عمّه باشد و بعضى پدرى و بعضى مادرى و بعضى پدر و مادرى باشند عمو و عمّه پدرى ارث نمى برند ، پس اگر میت یك عمو یا یك عمّه مادرى دارد ـ بنابر مشهور ـ مال را شش قسمت مى كنند: یك قسمت را به عمو یا عمّه مادرى و بقیه را به عمو و عمّه پدر و مادرى و بر فرض نبودن آنها به عمو و عمّه پدرى مى دهند ، ولى بنابر احتیاط واجب در یك قسمت از پنج قسمت عمو و عمّه پدر و مادرى یا پدرى با مادرى صلح كنند ، و اگر هم عمو و هم عمّه مادرى دارد مال را سه قسمت مى كنند ، دو قسمت را به عمو و عمّه پدر و مادرى و در فرض نبودن آنها به عمو و عمّه پدرى و یك قسمت را به عمو و عمّه مادرى مى دهند ، و در هر صورت عموى پدر و مادرى یا پدرى دو برابر عمّه پدر و مادرى یا پدرى مى برد ، و احتیاط واجب آن است كه عمو و عمّه مادرى با یكدیگر صلح كنند.
مسأله ۲۸۲۴ ـ اگر وارث میت فقط یك دایى یا یك خاله باشد همه مال به او مى رسد ، و اگر هم دایى و هم خاله باشد و همه پدر و مادرى یا پدرى یا مادرى باشند بنابر مشهور: «مال به طور مساوى بین آنان قسمت مى شود» ولى احتیاط واجب آن است كه دایى و خاله در قسمت با یكدیگر صلح كنند.
مسأله ۲۸۲۵ ـ اگر وارث میت فقط یك دایى یا یك خاله مادرى و دایى و خاله پدر و مادرى و در صورت نبودن دایى و خاله پدر و مادرى دایى و خاله پدرى باشد بنابر مشهور: «مال را شش قسمت مى كنند ، یك قسمت را به دایى یا خاله مادرى و بقیه را به دایى و خاله پدر و مادرى ، یا پدرى مى دهند و در صورتى كه هم دایى و هم خاله مادرى باشد ، مال را سه قسمت مى كنند یك قسمت را به دایى و خاله مادرى و دو قسمت را به دایى و خاله پدر و مادرى ، یا پدرى مى دهند» ولى احتیاط واجب آن است كه در هر دو صورت متقرّب به مادر با متقرّب به پدر و همچنین دایى و خاله با یكدیگر صلح كنند.
مسأله ۲۸۲۶ ـ اگر وارث میت یك یا چند دایى ، یا یك یا چند خاله ، یا دایى و خاله و یك یا چند عمو ، یا یك یا چند عمّه ، یا عمو و عمّه باشد ، مال را سه قسمت مى كنند ، یك قسمت را دایى یا خاله یا هر دو ، و بقیه را عمو یا عمّه یا هر دو مى برند.
مسأله ۲۸۲۷ ـ اگر وارث میت یك دایى یا یك خاله و عمو و عمّه باشد ، چنانچه عمو و عمّه پدر و مادرى یا پدرى باشند ، مال را سه قسمت مى كنند ، یك قسمت را دایى یا خاله مى برد ، و از بقیه دو قسمت را به عمو و یك قسمت را به عمّه مى دهند ، بنابر این مال را نُه قسمت مى كنند ، سه قسمت را به دایى یا خاله و چهار قسمت را به عمو و دو قسمت را به عمّه مى دهند.
مسأله ۲۸۲۸ ـ اگر وارث میت یك دایى یا یك خاله و یك عمو یا یك عمّه مادرى و عمو و عمّه پدر و مادرى یا پدرى باشد ، مال را سه قسمت مى كنند ، یك قسمت آن را به دایى یا خاله مى دهند ، و دو قسمت باقى مانده را بنابر مشهور: «شش قسمت مى كنند ، یك قسمت را به عمو یا عمّه مادرى و بقیه را به عمو و عمّه پدر و مادرى یا پدرى مى دهند و عمو دو برابر عمّه مى برد ، بنابر این اگر مال را نُه قسمت كنند ، سه قسمت را به دایى یا خاله و یك قسمت را به عمو یا عمّه مادرى و پنج قسمت دیگر را به عمو و عمّه پدر و مادرى یا پدرى مى دهند» ولى احتیاط واجب آن است كه عمو و عمّه پدرى با مادرى در یك قسمت از پنج قسمت صلح كنند.
مسأله ۲۸۲۹ ـ اگر وارث میت چند دایى و چند خاله باشند كه همه پدر و مادرى یا پدرى یا مادرى باشند و عمو و عمّه هم داشته باشند مال سه سهم مى شود: دو سهم آن را به عمو و عمّه مى دهند ، و اگر آن دو پدر و مادرى یا پدرى باشند عمو دو برابر عمّه مى برد ، و اگر مادرى باشند در قسمت بنابر احتیاط واجب مصالحه كنند ، و یك سهم آن به دایى ها و خاله ها مى رسد و بنابر احتیاط واجب به مصالحه قسمت مى نمایند.
مسأله ۲۸۳۰ ـ اگر وارث میت دایى یا خاله مادرى و چند دایى و خاله پدر و مادرى یا پدرى تنها ـ در صورتى كه پدر و مادرى نباشند ـ و عمو و عمّه باشد ، مال سه سهم مى شود ،دو سهم آن را به دستورى كه در مسائل قبل گذشت عمو و عمّه بین خودشان قسمت مى كنند ، و یك سهم باقى مانده به دستورى كه قبل ذكر شد تقسیم مى شود.
مسأله ۲۸۳۱ ـ اگر میت عمو و عمّه و دایى و خاله نداشته باشد ، مقدارى كه به عمو و عمّه مى رسد به اولاد آنان ، و مقدارى كه به دایى و خاله مى رسد به اولاد آنان داده مى شود.
مسأله ۲۸۳۲ ـ اگر وارث میت عمو و عمّه و دایى و خاله پدر ، و عمو و عمّه و دایى و خاله مادر او باشد ، مال سه سهم مى شود ، یك سهم آن را بنابر مشهور: «عمو و عمّه و دایى و خاله مادر میت به طور مساوى بین خودشان قسمت مى كنند ، و دو سهم دیگر آن را سه قسمت مى كنند ، یك قسمت را دایى و خاله پدر میت به طور مساوى بین خودشان قسمت مى نمایند ، و دو قسمت دیگر آن را به عمو و عمّه پدر میت مى دهند و عمو دو برابر عمّه مى برد» ولى احتیاط واجب آن است كه عمو و عمّه و دایى و خاله مادر میت در تقسیم ثلث از اصل مال با یكدیگر صلح كنند ، و همچنین دایى و خاله پدر در تقسیم یك ثلث از دو ثلث ، و عمو و عمّه پدر میت در تقسیم به دستورى كه در مسأله «۲۸۲۳» گذشت رفتار نمایند.
