موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
شرايط عقد
مسأله ۲۴۳۴ ـ عقد ازدواج چند شرط دارد:
اوّل: آن كه بنابر احتیاط واجب به عربى صحیح خوانده شود ، و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربى صحیح بخوانند ، مى توانند به غیر عربى بخوانند ، ولى باید لفظى بگویند كه معنى «زَوَّجْتُ» و «قَبِلْتُ» را بفهماند ، هرچند احتیاط مستحبّ آن است كه اگر ممكن باشد كسى را كه مى تواند به عربى صحیح بخواند وكیل كنند.
دوم: مرد و زن یا وكیل آنها كه صیغه را مى خوانند قصد انشاء داشته باشند ، یعنى اگر خود مرد و زن صیغه را مى خوانند ، زن به گفتن «زَوَّجْتُكَ نَفْسِی» قصدش این باشد كه خودرا زن او قرار دهد ، و مرد به گفتن «قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ» زن بودن اورا براى خود قبول نماید ، و اگر وكیل مرد و زن صیغه را مى خوانند ، به گفتن «زَوَّجْتُ» و «قَبِلْتُ» قصدشان این باشد كه مرد و زنى كه آنان را وكیل كرده اند زن و شوهر شوند.
سوم: كسى كه صیغه را مى خواند باید عاقل باشد ، و امّا كسى كه بالغ نیست ولى قادر بر انشاء عقد است ، در صورتى كه بدون اذن و اجازه ولىّ براى خودش صیغه را بخواند باطل است ، و با اذن یا اجازه ولىّ مانعى ندارد ، و در صورتى كه صیغه را به وكالت از غیر بخواند ، عقدش صحیح است.
چهارم: اگر وكیل زن و شوهر یا ولىّ آنها صیغه را مى خوانند ، در موقع عقد ، زن و شوهر را معین كنند ، مثلا اسم آنهارا ببرند یا به آنها اشاره نمایند ، پس كسى كه چند دختر دارد اگر به مردى بگوید: «زَوَّجْتُكَ اِحْدى بَناتِی» یعنى زن تو نمودم یكى از دخترانم را و او بگوید «قَبِلْتُ» یعنى قبول كردم ، چون در موقع عقد دختررا معین نكرده اند عقد باطل است.
پنجم: زن و مرد به ازدواج راضى باشند ، ولى اگر زن ظاهراً با كراهت اذن دهد و معلوم باشد قلباً راضى است ، عقد صحیح است.
مسأله ۲۴۳۵ ـ اگر در عقد یك حرف غلط خوانده شود كه معنى آن را عوض كند ، عقد باطل است.
مسأله ۲۴۳۶ ـ كسى كه دستور زبان عربى را نمى داند ، اگر عقدرا صحیح بخواند و معناى هر كلمه اى از عقدرا بداند و از هر لفظى معناى آن را قصد نماید ، مى تواند عقدرا بخواند.
مسأله ۲۴۳۷ ـ اگر زنى را براى مردى بدون اذن آنان عقد كنند ، و بعد زن و مرد آن عقدرا اجازه نمایند ، عقد صحیح است.
مسأله ۲۴۳۸ ـ اگر زن و مرد یا یكى از آن دورا به ازدواج اكراه نمایند ، در صورتى كه عقدرا خود آنها خوانده باشند ، اگر بعد از خواندن عقد راضى شوند ، عقد صحیح است ، ولى اگر دیگرى خوانده است در صورتى كه اجازه كنند ـ مثلا بگویند به آن عقد راضى هستیم ـ عقد صحیح است.
مسأله ۲۴۳۹ ـ پدر و جدّ پدرى مى توانند براى فرزند نابالغ یا دیوانه خود كه با حال دیوانگى بالغ شده ازدواج كنند ، و بعد از آن كه آن طفل بالغ شد یا دیوانه عاقل گردید ، اگر ازدواجى كه براى او كرده اند مفسده اى نداشته ، نمى تواند آن را به هم بزند ، و اگر مفسده اى داشته مى تواند آن را امضاء یا ردّ نماید ، ولى در صورتى كه دختر و پسر نابالغ را پدرانشان به یكدیگر تزویج كنند ، چنانچه پس از بلوغشان اجازه نكنند احتیاط به طلاق یا عقد جدید ترك نشود.
مسأله ۲۴۴۰ ـ دخترى كه به حدّ بلوغ رسیده و رشیده است ـ یعنى مصلحت خودرا تشخیص مى دهد ـ اگر بخواهد شوهر كند ، چنانچه باكره باشد ـ بنابر احتیاط واجب ـ باید از پدر یا جدّ پدرى خود اجازه بگیرد ، و اجازه مادر و برادر لازم نیست.
مسأله ۲۴۴۱ ـ اگر دختر باكره نباشد ، یا این كه باكره باشد ولى اجازه گرفتن از پدر یا جدّ پدرى ممكن نباشد ، یا حرجى باشد و دختر حاجت به شوهر كردن داشته باشد ، اجازه پدر و جدّ پدرى لازم نیست.
مسأله ۲۴۴۲ ـ اگر پدر یا جدّ پدرى براى پسر نابالغ خود زن بگیرد ، پسر باید بعد از بالغ شدن خرج آن زن را بدهد ، و بنابر احتیاط واجب از خرج قبل از بلوغ ـ در صورت تمكین زن و تمكّن پسر از لذت بردن ـ به صلح یا غیر آن یقین به برائت ذمّه حاصل كند.
مسأله ۲۴۴۳ ـ اگر پدر یا جدّ پدرى براى پسر نابالغ خود زن بگیرد ، چنانچه پسر در موقع عقد مالى داشته مدیون مهر زن است ، و اگر موقع عقد مالى نداشته پدر یا جدّ او باید مهر زن را بدهند.
