موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
نصاب طلا و نقره
مسأله ۱۹۱۳ ـ طلا دو نصاب دارد:
نصاب اوّل آن بیست مثقال شرعى است ، كه هر مثقال آن هیجده نخود است ، كه بنابر مشهور سه ربع مثقال صیرفى ـ معمولىـ است ، پس وقتى طلا به بیست مثقال شرعى كه پانزده مثقال صیرفى است برسد ، اگر شرایط دیگر را هم كه گذشت داشته باشد ، انسان باید یك چهلم آن را كه نُه نخود مى شود از بابت زكات بدهد ، و اگر به این مقدار نرسد زكات ندارد.
نصاب دوم آن چهار مثقال شرعى است ، كه سه مثقال صیرفى ـ معمولىـ است ، یعنى اگر سه مثقال به پانزده مثقال اضافه شود باید زكات تمام هیجده مثقال را از قرار چهل یك بدهد ، و اگر كمتر از سه مثقال اضافه شود فقط باید زكات پانزده مثقال آن را بدهد ، و زیادى آن زكات ندارد ، و همچنین است هر چه بالا رود ، یعنى اگر سه مثقال اضافه شود باید زكات تمام آنها را بدهد ، و اگر كمتر اضافه شود مقدارى كه اضافه شده زكات ندارد.
مسأله ۱۹۱۴ ـ نقره دو نصاب دارد:
نصاب اوّل آن (۱۰۵) مثقال صیرفى ـ معمولىـ است كه اگر نقره به (۱۰۵) مثقال صیرفى برسد و شرایط دیگر را هم كه گذشت داشته باشد ، انسان باید چهل یك آن را كه دو مثقال و پانزده نخود است از بابت زكات بدهد ، و اگر به این مقدار نرسد زكات به آن تعلّق نمى گیرد.
و نصاب دوم آن بیست و یك مثقال است ، یعنى اگر بیست و یك مثقال به (۱۰۵) مثقال اضافه شود ، باید زكات تمام (۱۲۶) مثقال را كه یك چهلم آن است بدهد ، و اگر كمتر از (۲۱) مثقال اضافه شود ، فقط باید زكات (۱۰۵) مثقال آن را بدهد و زیادى آن زكات ندارد ، و همچنین است هر چه بالا رود ، یعنى اگر (۲۱) مثقال اضافه شود باید زكات تمام آنها را بدهد ، و اگر كمتر اضافه شود مقدارى كه اضافه شده و كمتر از (۲۱) مثقال است زكات ندارد ، بنابراین اگر انسان یك چهلم هر چه طلا و نقره دارد بدهد ، زكاتى را كه بر او واجب بوده داده است ، و گاهى هم بیشتر از مقدار واجب داده است ، مثلا كسى كه (۱۱۰) مثقال نقره دارد ، اگر یك چهلم آن را بدهد ، زكات (۱۰۵) مثقال آن را كه واجب بوده داده ، و مقدارى هم براى (۵) مثقال آن داده كه واجب نبوده است.
مسأله ۱۹۱۵ ـ كسى كه طلا یا نقره او به اندازه نصاب است ، اگر چه زكات آن را داده باشد ، تا وقتى از نصاب اوّل كم نشده همه ساله باید زكات آن را بدهد.
مسأله ۱۹۱۶ ـ زكات طلا و نقره در صورتى واجب مى شود كه آن را سكّه زده باشند و معامله با آن رواج داشته باشد ، و اگر سكّه آن هم از بین رفته باشد ، باید زكات آن را بدهند.
مسأله ۱۹۱۷ ـ طلا و نقره سكّه دارى كه زنها براى زینت به كار مى برند ، در صورتى كه رواج معامله با آن باقى باشد ، یعنى معامله پول طلا و نقره با آن شود ، بنابر احتیاط زكات آن واجب است ، ولى اگر رواج معامله با آن باقى نباشد ، زكات واجب نیست.
مسأله ۱۹۱۸ ـ كسى كه طلا و نقره دارد ، اگر هیچكدام آنها به اندازه نصاب اوّل نباشد ، مثلا (۱۰۴) مثقال نقره و (۱۴) مثقال طلا داشته باشد ، زكات بر او واجب نیست.
مسأله ۱۹۱۹ ـ چنانكه در سابق گذشت ، زكات طلا و نقره در صورتى واجب مى شود كه انسان یازده ماه مالك مقدار نصاب باشد ، و اگر در بین یازده ماه طلا و نقره او از نصاب اوّل كمتر شود ، زكات بر او واجب نیست.
مسأله ۱۹۲۰ ـ اگر در بین یازده ماه ، طلا و نقره اى را كه دارد با طلا یا نقره یا چیز دیگر عوض نماید ، یا آنها را آب كند ، زكات بر او واجب نیست ، ولى اگر براى فرار از دادن زكات این كارها را بكند ، احتیاط مستحبّ آن است كه زكات را بدهد.
مسأله ۱۹۲۱ ـ اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را آب كند ، باید زكات آنها را بدهد ، و چنانچه به واسطه آب كردن وزن یا قیمت آنها كم شود ، باید زكاتى را كه پیش از آب كردن بر او واجب بوده بدهد.
مسأله ۱۹۲۲ ـ اگر طلا و نقره اى كه دارد خوب و بد داشته باشد ، مى تواند زكات هر كدام از خوب و بد را از خود آن بدهد ، ولى بهتر است زكات همه آنها را از طلا و نقره خوب بدهد ، و احتیاط واجب آن است كه زكات همه آنها را از قسمت بد ندهد.
مسأله ۱۹۲۳ ـ پول طلا و نقره اى كه بیشتر از اندازه معمول فلز دیگر دارد ، اگر به آن پول طلا و نقره بگویند و خالصش هم به حدّ نصاب برسد ، زكات به آن تعلّق مى گیرد ، و همچنین بنابر احتیاط واجب در صورتى كه خودش به حدّ نصاب برسد و خالصش به حدّ نصاب نرسد ، ولى اگر به آن پول طلا و نقره نگویند ، هر چند خالصش به حدّ نصاب برسد ، اقوى آن است كه زكات به آن تعلّق نمى گیرد.
مسأله ۱۹۲۴ ـ اگر طلا و نقره اى كه دارد به مقدار معمول فلز دیگر با آن مخلوط باشد ، نمى تواند زكات آن را از طلا و نقره اى كه بیشتر از معمول فلز دیگر دارد بدهد ، ولى اگر به قدرى بدهد كه یقین كند كه طلا و نقره خالصى كه در آن است به اندازه زكاتى مى باشد كه بر او واجب است اشكال ندارد ، و همچنین در صورتى كه قیمت آن به اندازه زكاتى باشد كه بر او واجب است و از بابت قیمت زكات واجب بدهد.
