موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

راه ثابت شدن اوّل ماه

 

 

مسأله ۱۷۳۸ ـ اوّل ماه به چند چیز ثابت مى شود:

 

(اوّل) آن كه خود انسان ماه را ببیند.

 

(دوم) عدّه اى كه از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا مى شود بگویند ماه را دیده ایم ، و همچنین است هر چیزى كه به واسطه آن یقین یا اطمینان پیدا شود.

 

(سوم) دو مرد عادل بگویند كه در یك شب ماه را دیده ایم ، ولى اگر صفت ماه را بر خلاف یكدیگر بگویند ، اوّل ماه ثابت نمى شود ، و همچنین اگر قابل تصدیق نباشند ، مثل این كه آسمان صاف باشد و عدّه استهلال كنندگان زیاد باشند و غیر از این دو دیگران هر چه دقت كنند نبینند.

 

(چهارم) سى روز از اوّل ماه شعبان بگذرد كه به واسطه آن اوّل ماه رمضان ثابت مى شود ، و سى روز از اوّل ماه رمضان بگذرد كه به واسطه آن اوّل ماه شوّال ثابت مى شود.

 

مسأله ۱۷۳۹ ـ ثبوت اوّل ماه به حكم حاكم شرع محلّ اشكال است.

 

مسأله ۱۷۴۰ ـ اوّل ماه به قول منجّمین ثابت نمى شود ، ولى اگر انسان از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا كند ، باید به آن عمل نماید.

 

مسأله ۱۷۴۱ ـ بلند بودن ماه و دیر غروب كردن آن ، دلیل نمى شود كه شب پیش ، شب اوّل ماه بوده است ، ولى اگر پیش از ظهر ماه دیده شود آن روز اوّل ماه محسوب مى شود ، و ثبوت اوّل ماه به طوق داشتن ماه محلّ اشكال است.

 

مسأله ۱۷۴۲ ـ اگر اوّل ماه رمضان براى كسى ثابت نشود و روزه نگیرد ، چنانچه بعد ثابت شود كه شب پیش اوّل ماه بوده ، باید روزه آن روز را قضا نماید.

 

مسأله ۱۷۴۳ ـ اگر در شهرى اوّل ماه ثابت شود ، در شهرهاى دیگر ـ چه دور باشند چه نزدیك ، چه در افق متّحد باشند یا نه ـ در صورتی که در بیشتر از شب مشترک باشند ثابت می شود ، و در غیر این صورت ثبوت اول ماه در آنجا محل اشکال است.

 

مسأله ۱۷۴۴ ـ اوّل ماه به تلگراف ثابت نمى شود ، مگر انسان بداند كه تلگراف بر اساس حجّت شرعیه بوده است.

 

مسأله ۱۷۴۵ ـ روزى را كه انسان نمى داند آخر ماه رمضان است یا اوّل شوّال ، باید روزه بگیرد ، ولى اگر پیش از مغرب بفهمد كه اوّل شوّال است باید افطار كند.

 

مسأله ۱۷۴۶ ـ اگر زندانى راهى براى ثبوت ماه رمضان نداشته باشد ، باید به گمان از هر طریقى كه میسّر است عمل نماید ، و اگر آن هم ممكن نباشد هر ماهى را كه احتمال مى دهد ماه رمضان است روزه بگیرد صحیح است ، ولى باید بعد از گذشتن یازده ماه از ماهى كه روزه گرفته ، دوباره یك ماه روزه بگیرد ، و اگر بعد از آن روشن شود كه آنچه را كه گمان كرده یا اختیار كرده ماه رمضان نبوده ، چنانچه معلوم شود ماه رمضان قبل از آن ماه بوده ، كفایت مى كند ، و اگر معلوم شود بعد از آن بوده باید قضا نماید.