موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
كفّاره روزه
مسأله ۱۶۶۸ ـ كفّاره افطار روزه ماه رمضان این است كه یك بنده آزاد كند ، یا به دستورى كه در مسأله بعد مى آید دو ماه روزه بگیرد ، یا شصت فقیر را سیر كند ، یا به هر كدام یك مُد ـ كه تقریباً ده سیر است ـ طعام ، یعنى گندم یا آرد یا نان یا خرما و مانند اینها بدهد ، و چنانچه اینها برایش ممكن نباشد بنابر احتیاط واجب بین تصدّق به هر اندازه كه مى تواند و استغفار جمع نماید ، و اگر امكان تصدّق نبود استغفار كند ، اگر چه یك مرتبه بگوید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ» و احتیاط واجب آن است كه هر وقت بتواند كفّاره را بدهد.
مسأله ۱۶۶۹ ـ كسى كه مى خواهد دو ماه كفّاره روزه ماه رمضان را بگیرد ، باید یك ماه تمام و یك روز آن را از ماه دیگر پى درپى بگیرد ، و اگر بقیه آن پى درپى نباشد اشكال ندارد.
مسأله ۱۶۷۰ ـ كسى كه مى خواهد دو ماه كفّاره روزه ماه رمضان را بگیرد ، نباید موقعى شروع كند كه مى داند در بین یك ماه و یك روز ، روزى است كه مانند عید قربان روزه آن حرام است.
مسأله ۱۶۷۱ ـ كسى كه باید پى درپى روزه بگیرد ، اگر در بین آن بدون عذر یك روز روزه نگیرد یا وقتى شروع كند كه بداند در بین آن به روزى مى رسد كه روزه آن واجب است ، مثلا به روزى مى رسد كه نذر كرده آن روز را روزه بگیرد ، باید روزه ها را از سر بگیرد.
مسأله ۱۶۷۲ ـ اگر در بین روزهایى كه باید پى درپى روزه بگیرد ، عذرى غیر اختیارى مثل حیض یا نفاس یا مرضى براى او پیش آید ، بعد از بر طرف شدن عذر واجب نیست روزه ها را از سر بگیرد ، بلكه بقیه را بعد از بر طرف شدن عذر به جا آورد.
مسأله ۱۶۷۳ ـ اگر به چیز حرامى روزه خود را باطل كند ـ چه آن چیز اصلا حرام باشد مثل شراب و زنا ، یا به جهتى حرام شده باشد مثل نزدیكى كردن با عیال خود در حال حیض ـ بنابر احتیاط كفّاره جمع بر او واجب مى شود ، یعنى باید یك بنده آزاد كند و دو ماه روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر كند ، یا به هر كدام آنها یك مُد طعام بدهد ، و چنانچه هر سه برایش ممكن نباشد ، هر كدام آنها كه ممكن باشد واجب است انجام دهد ، و بنابر احتیاط واجب استغفار هم بنماید.
مسأله ۱۶۷۴ ـ اگر روزه دار دروغى را به خدا و پیغمبر (صلى الله علیه وآله وسلم) و ائمّه معصومین (علیهم السلام)عمداً نسبت دهد، بنابر احتیاط كفّاره جمع ـ كه تفصیل آن در مسأله پیش گذشت ـ بر او واجب مى شود.
مسأله ۱۶۷۵ ـ اگر روزه دار در یك روز ماه رمضان چند مرتبه جماع یا استمناء كند ، بنابر احتیاط براى هر دفعه یك كفّاره بر او واجب است ، و اگر جماع یا استمناء او حرام باشد ، بنابر احتیاط براى هر دفعه یك كفّاره جمع بر او واجب مى شود.
مسأله ۱۶۷۶ ـ اگر روزه دار در یك روز ماه رمضان چند مرتبه غیر جماع و استمناء كار دیگرى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد، براى همه آنها یك كفّاره كافیست.
مسأله ۱۶۷۷ ـ اگر روزه دار غیر از جماع و استمناء كار دیگرى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد و بعد با حلال خود جماع یا استمناء نماید ، براى آن كار یك كفّاره و براى جماع یا استمناء بنابر احتیاط كفّاره دیگرى واجب مى شود.
مسأله ۱۶۷۸ ـ اگر روزه دار غیر از جماع و استمناء كار دیگرى كه حلال است و روزه را باطل مى كند انجام دهد ـ مثلا آب بیاشامدـ و بعد كار دیگرى كه حرام است و روزه را باطل مى كند ـ غیر از جماع و استمناء ـ انجام دهد ، مثلا غذاى حرامى بخورد ، یك كفّاره كافیست.
مسأله ۱۶۷۹ ـ اگر روزه دار آروغ بزند و چیزى از غذا در دهانش بیاید ، چنانچه عمداً آن را فرو ببرد ، روزه اش باطل و بنابر احتیاط واجب كفّاره هم بدهد ، و همچنین است اگر آنچه در دهانش بیاید از صورت غذا بودن خارج شده باشد ، اگر چه در این صورت احتیاط مستحبّ این است كه كفّاره جمع بدهد ، و اگر به آروغ زدن چیزى كه خوردنش حرام است ـ مثل خون ـ به دهان او بیاید و عمداً فرو ببرد ، روزه اش باطل و باید قضاى آن روز را بگیرد ، و بنابر احتیاط واجب كفّاره جمع بدهد.
مسأله ۱۶۸۰ ـ اگر نذر كند كه روز معینى را روزه بگیرد ، چنانچه در آن روز عمداً روزه خود را باطل كند ، باید كفّاره بدهد ، و كفّاره مخالفت نذر كفّاره مخالفت قسم است كه در مسأله «۲۷۳۴» خواهد آمد.
مسأله ۱۶۸۱ ـ اگر روزه دار به گفته كسى كه مى گوید مغرب شده و قول او شرعاً معتبر نیست ، افطار كند و بعد بفهمد مغرب نبوده است ، یا شكّ كند كه مغرب بوده است یا نه ، قضا و كفّاره بر او واجب مى شود.
مسأله ۱۶۸۲ ـ كسى كه عمداً روزه خود را باطل كرده ، اگر بعد از ظهر مسافرت كند ، یا پیش از ظهر براى فرار از كفّاره سفر نماید ، كفّاره از او ساقط نمى شود ، و همچنین است ـ بنابر اقوى ـ اگر مسافرت براى او قبل از ظهر پیش آمد كند.
مسأله ۱۶۸۳ ـ اگر عمداً روزه خود را باطل كند و بعد عذرى مانند حیض یا نفاس یا مرض براى او پیدا شود ، بنابر احتیاط كفّاره بر او واجب است.
مسأله ۱۶۸۴ ـ اگر یقین یا اطمینان كند و یا بینه قائم شود كه روز اوّل ماه رمضان است و عمداً روزه خود را باطل كند ، و بعد معلوم شود كه آخر شعبان بوده ، كفّاره بر او واجب نیست.
مسأله ۱۶۸۵ ـ اگر انسان شكّ كند كه آخر ماه رمضان است یا اوّل شوّال و عمداً روزه خود را باطل كند ، بعد معلوم شود كه اوّل شوّال بوده كفّاره بر او واجب نیست.
مسأله ۱۶۸۶ ـ اگر روزه دار در ماه رمضان با زن روزه دار خود جماع كند ، چنانچه زن را بر جماع اكراه كرده باشد ، كفّاره روزه خودش و بنابر احتیاط كفّاره روزه زن را باید بدهد ، و اگر زن به جماع راضى بوده بر هر كدام یك كفّاره واجب مى شود.
مسأله ۱۶۸۷ ـ اگر زنى شوهر روزه دار خود را بر جماع اكراه نماید ، واجب نیست كفّاره روزه شوهر را بدهد.
مسأله ۱۶۸۸ ـ اگر روزه دار در ماه رمضان زن خود را بر جماع اكراه كند و در بین جماع ، زن راضى شود ، بنابر احتیاط واجب مرد دو كفّاره و زن یك كفّاره بدهد.
مسأله ۱۶۸۹ ـ اگر روزه دار در ماه رمضان با زن روزه دار خود كه خواب است جماع نماید ، یك كفّاره بر او واجب مى شود ، و روزه زن صحیح است و كفّاره هم بر او واجب نیست.
مسأله ۱۶۹۰ ـ اگر مرد زن خود را یا زن شوهر خود را اكراه كند كه غیر از جماع كار دیگرى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد ، بر هیچ یك از آنها كفّاره واجب نیست.
مسأله ۱۶۹۱ ـ كسى كه به واسطه مسافرت یا مرض روزه نمى گیرد ، نمى تواند زن روزه دار خود را بر جماع اكراه نماید ، ولى اگر او را اكراه كرد ، كفّاره بر مرد واجب نیست.
مسأله ۱۶۹۲ ـ انسان نباید در به جا آوردن كفّاره كوتاهى كند ، ولى لازم نیست فوراً آن را انجام دهد.
مسأله ۱۶۹۳ ـ اگر كفّاره بر انسان واجب شود و چند سال بگذرد و انجام ندهد ، چیزى بر آن اضافه نمى شود.
مسأله ۱۶۹۴ ـ كسى كه باید براى كفّاره یك روز ، شصت فقیر را طعام بدهد ، نمى تواند یك نفر از آنها را دو مرتبه یا بیشتر سیر كند ، یا به هر كدام از آنها بیشتر از یك مُد طعام بدهد و زیادى را از كفّاره حساب كند ، ولى مى تواند فقیر را با عیال او ـ اگر چه صغیر باشند و در صورتى كه از جهت سن به حدّى باشند كه در مورد آنها اطعام عرفاً صدق كند ـ سیر نماید ، یا به ولىّ صغیر براى آن صغیر یك مُد بدهد.
مسأله ۱۶۹۵ ـ كسى كه قضاى روزه ماه رمضان را گرفته ، اگر بعد از ظهر عمداً كارى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد ، باید به ده فقیر هر كدام یك مُد طعام بدهد ، و اگر نمى تواند باید سه روز روزه بگیرد ، و احوط آن است كه پى درپى باشد.
