موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
چيزهايى كه روزه را باطل مى كند
مسأله ۱۵۸۰ ـ نُه چیز روزه را باطل مى كند ، هر چند بطلان در بعض آنها بنابر احتیاط است:
(اوّل) خوردن و آشامیدن.
(دوم) جماع.
(سوم) استمناء ، و مقصود از آن این است كه انسان با خود یا دیگرى ، غیر از جماع كارى كند كه منى از او بیرون آید.
(چهارم) دروغ بستن به خدا و پیغمبر و ائمّه معصومین(علیهم السلام).
(پنجم) رساندن غبار به حلق بنابر احتیاط واجب.
(ششم) فرو بردن تمام سر در آب.
(هفتم) باقى ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح.
(هشتم) اماله كردن با چیزهاى روان.
(نهم) قى كردن.
و احكام اینها در مسائل آینده مى آید.
۱ ـ خوردن و آشامیدن
مسأله ۱۵۸۱ ـ اگر روزه دار با التفات به این كه روزه دارد عمداً چیزى بخورد یا بیاشامد ، روزه او باطل مى شود ، چه خوردن و آشامیدن آن چیز معمول باشد مثل نان و آب ، چه معمول نباشد مثل خاك و شیره درخت ، و چه كم باشد یا زیاد ، حتّى اگر رطوبتى از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و فرو دهد ، روزه باطل مى شود ، مگر آن كه آن رطوبت در آب دهان به طورى از بین برود كه رطوبت خارج به آن گفته نشود.
مسأله ۱۵۸۲ ـ اگر موقعى كه مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده ، باید لقمه را از دهان بیرون آورد ، و چنانچه عمداً فرو ببرد روزه اش باطل است ، و به دستورى كه خواهد آمد ، كفّاره هم بر او واجب مى شود.
مسأله ۱۵۸۳ ـ اگر روزه دار سهواً چیزى بخورد یا بیاشامد ، روزه اش باطل نمى شود.
مسأله ۱۵۸۴ ـ تزریق آمپولى كه به جاى دوا به كار مى رود یا عضو را بى حس مى كند ، اشكال ندارد ، و احتیاط مستحبّ آن است كه روزه دار از استعمال آمپولى كه به جاى آب و غذا به كار مى رود خوددارى كند.
مسأله ۱۵۸۵ ـ اگر روزه دار چیزى را كه لاى دندان مانده است با التفات به این كه روزه دارد عمداً فرو ببرد ، روزه اش باطل مى شود.
مسأله ۱۵۸۶ ـ كسى كه مى خواهد روزه بگیرد ، لازم نیست پیش از اذان دندانهایش را خلال كند ، ولى اگر بداند یا اطمینان داشته باشد غذایى كه لاى دندان مانده در روز فرو مى رود ، چنانچه خلال نكند و چیزى از آن فرو رود ، روزه اش باطل مى شود.
مسأله ۱۵۸۷ ـ فرو بردن آب دهان ، اگر چه به واسطه خیال كردن ترشى و مانند آن در دهان جمع شده باشد ، روزه را باطل نمى كند.
مسأله ۱۵۸۸ ـ فرو بردن اخلاط سر و سینه ، تا به فضاى دهان نرسیده اشكال ندارد ، ولى اگر داخل فضاى دهان شود ، احتیاط واجب آن است كه آن را فرو نبرند.
مسأله ۱۵۸۹ ـ اگر روزه دار به قدرى تشنه شود كه بترسد از تشنگى بمیرد ، واجب است به اندازه اى كه از مردن نجات پیدا كند آب بیاشامد ، ولى روزه او باطل مى شود ، و اگر ماه رمضان باشد باید در بقیه روز از به جا آوردن كارى كه روزه را باطل مى كند خوددارى نماید ، و همچنین اگر بترسد كه از نخوردن آب به او ضرر معتنا بهى برسد ، یا آب نخوردن براى او موجب حرجى باشد كه عرفاً قابل تحمّل نباشد ، كه در این دو صورت مى تواند به اندازه رفع ضرر و حرج آب بیاشامد.
مسأله ۱۵۹۰ ـ جویدن غذا براى بچّه یا پرنده ، و چشیدن غذا و مانند اینها كه معمولا به حلق نمى رسد ، اگر چه اتّفاقاً به حلق برسد روزه را باطل نمى كند ، ولى اگر انسان از اوّل بداند یا اطمینان داشته باشد كه به حلق مى رسد ، روزه اش باطل مى شود و باید قضاى آن را بگیرد ، و در صورت رسیدن به حلق كفّاره بر او واجب است.
مسأله ۱۵۹۱ ـ انسان نمى تواند براى ضعف روزه را بخورد ، ولى اگر ضعف به قدرى باشد كه براى روزه دار عرفاً قابل تحمّل نباشد ، خوردن روزه اشكال ندارد.
۲ ـ جمـاع
مسأله ۱۵۹۲ ـ جماع روزه را باطل مى كند ، اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بیرون نیاید ، و این حكم در جماع با غیر زن در صورت عدم انزال مبنى بر احتیاط است.
مسأله ۱۵۹۳ ـ اگر كمتر از مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بیرون نیاید ، روزه باطل نمى شود.
مسأله ۱۵۹۴ ـ اگر عمداً جماع كند و قصد ادخال به مقدار ختنه گاه داشته باشد و شكّ كند كه به آن اندازه داخل شده یا نه ، روزه او باطل و باید قضا نماید ، و بنابر احتیاط واجب بقیه روز را امساك كند ، ولى كفّاره واجب نیست.
مسأله ۱۵۹۵ ـ اگر فراموش كند كه روزه است و جماع نماید ، یا در جماع بى اختیار باشد روزه او باطل نمى شود ، ولى چنانچه در بین جماع یادش بیاید یا اختیار برایش پیدا شود ، باید فوراً از حال جماع خارج شود ، و اگر خارج نشود روزه او باطل است.
۳ ـ استمناء
مسأله ۱۵۹۶ ـ اگر روزه دار استمناء كند ـ یعنى به غیر از جماع كارى كند كه منى از او بیرون آید ـ روزه اش باطل مى شود.
مسأله ۱۵۹۷ ـ اگر بى اختیار منى از انسان بیرون آید ، روزه اش باطل نیست.
مسأله ۱۵۹۸ ـ هرگاه روزه دار بداند كه اگر در روز بخوابد محتلم مى شود ـ یعنى در خواب منى از او بیرون مى آید ـ جایز است بخوابد ، و اگر محتلم شود روزه اش باطل نمى شود ، و احتیاط مستحبّ آن است كه از خوابیدن خوددارى كند ، مخصوصاً در صورتى كه به سبب نخوابیدن به زحمت نمى افتد.
مسأله ۱۵۹۹ ـ اگر روزه دار در حال بیرون آمدن منى از خواب بیدار شود ، واجب نیست از بیرون آمدن آن جلوگیرى كند.
مسأله ۱۶۰۰ ـ روزه دارى كه محتلم شده مى تواند بول كند و استبراء نماید ، اگر چه بداند به واسطه بول یا استبراء كردن باقى مانده منى از مجرى بیرون مى آید.
مسأله ۱۶۰۱ ـ روزه دارى كه محتلم شده ، اگر بداند منى در مجرى مانده و در صورتى كه پیش از غسل بول نكند بعد از غسل منى از او بیرون مى آید ، بنابر احتیاط واجب باید پیش از غسل بول كند.
مسأله ۱۶۰۲ ـ كسى كه مى داند اگر عمداً منى از خود بیرون آورد روزه اش باطل مى شود ، در صورتى كه به قصد بیرون آمدن منى مثلا با همسر خود بازى و شوخى كند ، اگر چه منى از او بیرون نیاید روزه اش باطل و باید قضا نماید و بنابر احتیاط واجب باید بقیه روز را امساك كند.
مسأله ۱۶۰۳ ـ اگر روزه دار بدون قصد بیرون آمدن منى ، مثلا با همسر خود بازى و شوخى كند ، چنانچه اطمینان دارد كه منى از او خارج نمى شود ، اگر چه اتّفاقاً منى بیرون آید روزه او صحیح است ، ولى اگر اطمینان ندارد ، در صورتى كه منى از او بیرون آید روزه اش باطل است.
۴ ـ دروغ بستن به خدا و پیغمبر (صلى الله علیه وآله وسلم)
مسأله ۱۶۰۴ ـ اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبر (صلى الله علیه وآله وسلم) و ائمّه معصومین (علیهم السلام) عمداً خبرى را به دروغ نسبت بدهد ، اگر چه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه كند روزه او باطل است ، و نسبت دادن به دروغ به سایر پیغمبران و اوصیاى آنان على نبینا و آله و علیهم السلام بنابر احتیاط واجب روزه را باطل مى كند ، مگر این كه آن نسبت برگردد به خداوند متعال كه در این صورت روزه اش باطل است ، و همچنین است نسبت دادن به دروغ به حضرت زهراء (علیها السلام) ، مگر این كه آن نسبت برگردد به خداوند متعال و حضرت رسول (صلى الله علیه وآله وسلم) و ائمّه (علیهم السلام) ، كه در این صورت روزه اش باطل است.
مسأله ۱۶۰۵ ـ اگر بخواهد خبرى را كه نمى داند راست یا دروغ است و دلیلى بر اعتبار آن ندارد نقل نماید ، بنابر احتیاط واجب باید از كسى كه آن خبر را گفته ، یا مثلا از كتابى كه آن خبر در آن نوشته شده نقل نماید.
مسأله ۱۶۰۶ ـ اگر خبرى را به اعتقاد این كه راست است به خدا یا پیغمبر (صلى الله علیه وآله وسلم) یا ائمّه (علیهم السلام)نسبت بدهد ، و بعد بفهمد دروغ بوده ، روزه اش باطل نمى شود.
مسأله ۱۶۰۷ ـ اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیغمبر (صلى الله علیه وآله وسلم) و ائمّه (علیهم السلام) روزه را باطل مى كند و چیزى را كه مى داند دروغ است به آنان نسبت دهد و بعد بفهمد آنچه را كه گفته راست بوده ، روزه اش باطل است ، و بنابر احتیاط واجب بقیه روز را امساك كند.
مسأله ۱۶۰۸ ـ اگر دروغى را كه دیگرى ساخته عمداً به خدا و پیغمبر (صلى الله علیه وآله وسلم) و ائمّه (علیهم السلام)نسبت دهد ، روزه اش باطل مى شود ، ولى اگر از قول كسى كه آن دروغ را ساخته نقل كند ، روزه اش باطل نمى شود.
مسأله ۱۶۰۹ ـ اگر از روزه دار بپرسند كه آیا پیغمبر (صلى الله علیه وآله وسلم) و یا یكى از ائمّه (علیهم السلام) چنین مطلبى فرموده اند ، و او جایى كه در جواب باید بگوید: نه ، عمداً بگوید: بلى ، یا جایى كه باید بگوید: بلى ، عمداً بگوید: نه ، روزه اش باطل مى شود.
مسأله ۱۶۱۰ ـ اگر از قول خدا یا پیغمبر (صلى الله علیه وآله وسلم) یا یكى از ائمّه (علیهم السلام) حرف راستى را بگوید ، بعد بگوید: دروغ گفتم ، یا در شب دروغى را به آنان نسبت دهد و فرداى آن روز كه روزه مى باشد بگوید: آنچه دیشب گفتم راست است ، روزه اش باطل مى شود.
۵ ـ رساندن غبار به حلق
مسأله ۱۶۱۱ ـ بنابر احتیاط رساندن غبار به حلق روزه را باطل مى كند ، چه غبار چیزى باشد كه خوردن آن حلال است مثل آرد ، یا غبار چیزى كه خوردن آن حرام است مثل خاك.
مسأله ۱۶۱۲ ـ اگر به واسطه باد ، غبارى پیدا شود و انسان با این كه متوجّه است مواظبت نكند و به حلق برسد ، بنابر احتیاط روزه اش باطل مى شود.
مسأله ۱۶۱۳ ـ احتیاط واجب آن است كه روزه دار بخار غلیظ و دود سیگار و تنباكو و مانند اینها را هم به حلق نرساند.
مسأله ۱۶۱۴ ـ اگر مواظبت نكند و غبار یا دود یا بخار غلیظ و مانند اینها داخل حلق شود ، چنانچه یقین یا اطمینان داشته كه به حلق نمى رسد ، روزه اش اشكال ندارد ، و اگر گمان مى كرده كه به حلق نمى رسد ، بنابر احتیاط مستحبّ آن روزه را قضا كند.
مسأله ۱۶۱۵ ـ اگر فراموش كند كه روزه است و مواظبت نكند ، یا بى اختیار غبار و مانند آن به حلق او برسد ، روزه اش باطل نمى شود.
۶ ـ فرو بردن سر در آب
مسأله ۱۶۱۶ ـ اگر روزه دار عمداً تمام سر را در آب فرو برد ، اگر چه باقى بدن او از آب بیرون باشد ، روزه اش باطل مى شود ، ولى اگر تمام بدن را آب بگیرد و مقدارى از سر بیرون باشد ، روزه اش باطل نمى شود.
مسأله ۱۶۱۷ ـ اگر نصف سر را یك دفعه و نصف دیگر آن را دفعه دیگر در آب فرو برد ، روزه اش باطل نمى شود.
مسأله ۱۶۱۸ ـ اگر شكّ كند كه تمام سر زیر آب رفته یا نه ، روزه اش صحیح است ، ولى اگر به قصد این كه تمام سر را زیر آب ببرد در آب فرو رود و شكّ كند تمام سر زیر آب رفته یا نه ، روزه اش باطل است ، ولى كفّاره ندارد.
مسأله ۱۶۱۹ ـ اگر تمام سر زیر آب برود ولى مقدارى از موها بیرون بماند ، روزه اش باطل مى شود.
مسأله ۱۶۲۰ ـ سر فرو بردن در غیر آب از مایعات ـ مانند شیر و آب مضاف ـ روزه را باطل نمى كند ، و بنابر احتیاط واجب از فرو بردن سر در گلاب اجتناب كند.
مسأله ۱۶۲۱ ـ اگر روزه دار بى اختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آب بگیرد ، یا فراموش كند كه روزه است و سر در آب فرو برد ، روزه او باطل نمى شود.
مسأله ۱۶۲۲ ـ اگر به خیال این كه آب سر او را نمى گیرد ، خود را در آب بیندازد و آب تمام سر او را بگیرد ، روزه اش اشكال ندارد.
مسأله ۱۶۲۳ ـ اگر فراموش كند كه روزه است و سر را در آب فرو برد ، یا دیگرى به زور سر او را در آب فرو برد ، چنانچه در زیر آب یادش بیاید كه روزه است یا آن كس دست بردارد ، باید فوراً سر را بیرون آورد ، و چنانچه بیرون نیاورد روزه اش باطل مى شود.
مسأله ۱۶۲۴ ـ اگر فراموش كند كه روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو برد ، روزه و غسل او هر دو صحیح است.
مسأله ۱۶۲۵ ـ اگر بداند كه روزه است و عمداً براى غسل سر را در آب فرو برد ، چنانچه روزه او روزه ماه رمضان باشد ، روزه و غسل او هر دو باطل است ، و همچنین است حكم روزه قضاى ماه رمضانى كه براى خودش به جا مى آورد بعد از زوال بنابر احتیاط ، ولى اگر روزه مستحبّ باشد یا روزه واجب دیگرى باشد ـ چه واجب معین باشد ، مانند روزه اى كه نذر كرده باشد در روز معین بگیرد ، و یا غیر معین باشد مانند روزه كفّاره ـ غسل او صحیح است و روزه اش باطل مى شود.
مسأله ۱۶۲۶ ـ اگر براى آن كه كسى را از غرق شدن نجات دهد ، سر در آب فرو برد ، اگر چه نجات دادن او واجب باشد ، روزه اش باطل مى شود.
۷ ـ باقى ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح
مسأله ۱۶۲۷ ـ اگر جنب عمداً در ماه رمضان تا اذان صبح غسل نكند ، یا اگر وظیفه او تیمّم است عمداً تیمّم ننماید ، روزه اش باطل است ، و حكم قضاى ماه رمضان خواهد آمد.
مسأله ۱۶۲۸ ـ اگر در روزه غیر ماه رمضان و قضاى آن از روزه هاى مستحبّى و روزه هاى واجبى كه وقت آن معین است ، جنب عمداً تا اذان صبح غسل نكند ، روزه اش صحیح است ، و احتیاط مستحبّ در روزه واجب آن است كه عمداً بر جنابت باقى نماند.
مسأله ۱۶۲۹ ـ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است ، چنانچه عمداً غسل نكند تا وقت تنگ شود ، بنابر احتیاط واجب تیمّم كند و روزه بگیرد و قضاى آن را هم به جا آورد.
مسأله ۱۶۳۰ ـ اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش كند و بعد از یك روز یادش بیاید ، باید روزه آن روز را قضا نماید ، و اگر بعد از چند روز یادش بیاید ، باید روزه هر چند روزى را كه یقین دارد جنب بوده قضا نماید ، مثلا اگر نمى داند سه روز جنب بوده یا چهار روز ، باید روزه سه روز را قضا كند.
مسأله ۱۶۳۱ ـ كسى كه در شب ماه رمضان براى هیچ كدام از غسل و تیمّم وقت ندارد ، اگر خود را جنب كند روزه اش باطل است ، و قضا و كفّاره بر او واجب مى شود ، ولى كسى كه وظیفه اش غسل است ، اگر براى تیمّم وقت دارد ، چنانچه خود را جنب كند بنابر احتیاط واجب تیمّم كند و روزه بگیرد و قضاى آن را هم به جا آورد.
مسأله ۱۶۳۲ ـ اگر براى آن كه بفهمد وقت دارد یا نه ، جستجو نماید و گمان كند كه به اندازه غسل وقت دارد ، و خود را جنب كند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و تیمّم كند ، روزه اش صحیح است ، و اگر بدون جستجو گمان كند كه وقت دارد و خود را جنب نماید و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و با تیمّم روزه بگیرد ، بنابر احتیاط واجب روزه آن روز را قضا نماید.
مسأله ۱۶۳۳ ـ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و مى داند كه اگر بخوابد تا صبح بیدار نمى شود ، نباید غسل نكرده بخوابد ، و چنانچه پیش از غسل بخوابد و تا صبح بیدار نشود ، روزه اش باطل است ، و قضا و كفّاره بر او واجب مى شود.
مسأله ۱۶۳۴ ـ هرگاه جنب در شب ماه رمضان بیدار شود ، در صورتى كه اطمینان به بیدارى براى غسل قبل از اذان صبح نداشته باشد ، احتیاط مستحبّ آن است كه پیش از غسل نخوابد.
مسأله ۱۶۳۵ ـ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و یقین یا اطمینان دارد كه اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مى شود ، چنانچه تصمیم داشته باشد كه بعد از بیدار شدن غسل كند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان خواب بماند ، روزه اش صحیح است.
مسأله ۱۶۳۶ ـ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و مى داند یا احتمال مى دهد كه اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مى شود ، چنانچه غفلت داشته باشد كه بعد از بیدار شدن باید غسل كند ، در صورتى كه بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند ، بنابر احتیاط باید قضاى آن روز را به جا آورد.
مسأله ۱۶۳۷ ـ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و یقین دارد یا احتمال مى دهد كه اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مى شود ، چنانچه نخواهد بعد از بیدار شدن غسل كند یا تردید داشته باشد كه غسل كند یا نه ، در صورتى كه بخوابد و بیدار نشود ، روزه اش باطل و قضا و كفّاره بر او واجب است.
مسأله ۱۶۳۸ ـ اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد كه اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مى شود و تصمیم هم داشته باشد كه بعد از بیدار شدن غسل كند ، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود ، باید روزه آن روز را قضا كند ، و اگر از خواب دوم بیدار شود و براى مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود ، باید روزه آن روز را قضا كند ، و احتیاط مستحبّ آن است كه كفّاره هم بدهد.
مسأله ۱۶۳۹ ـ مراد از خواب اوّل ـ در صورتى كه انسان در خواب محتلم شود ـ خوابى است كه بعد از بیدار شدن بخوابد ، و امّا خوابى كه در آن محتلم شده خواب اوّل حساب نمى شود.
مسأله ۱۶۴۰ ـ اگر روزه دار در روز محتلم شود ، واجب نیست فوراً غسل كند.
مسأله ۱۶۴۱ ـ هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده ، اگر چه بداند پیش از اذان محتلم شده ، روزه او صحیح است.
مسأله ۱۶۴۲ ـ كسى كه مى خواهد قضاى روزه ماه رمضان را بگیرد ، هرگاه تا اذان صبح جنب بماند ، اگر چه از روى عمد نباشد ، روزه او باطل است.
مسأله ۱۶۴۳ ـ كسى كه مى خواهد قضاى روزه ماه رمضان را بگیرد ، اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده است ، روزه او بنابر احتیاط باطل است ، ولى چنانچه وقت قضاى روزه تا آمدن ماه رمضان دیگر تنگ است ، مثلا پنج روز روزه قضاى ماه رمضان دارد ، و پنج روز هم به ماه رمضان مانده است ، بنابر احتیاط واجب آن روز را روزه بگیرد و بعد از ماه رمضان هم روز دیگرى را روزه بگیرد.
مسأله ۱۶۴۴ ـ اگر در روزه واجبى غیر قضاى روزه ماه رمضان ، از روزه هایى كه مثل روزه كفّاره وقت معینى ندارد ، عمداً تا اذان صبح جنب بماند ، روزه اش صحیح است ، و احتیاط مستحبّ آن است كه غیر از آن روز ، روز دیگرى را روزه بگیرد.
مسأله ۱۶۴۵ ـ اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاك شود و عمداً غسل نكند ، یا اگر وظیفه او تیمّم است عمداً تیمّم نكند ، روزه اش باطل است ، و در غیر روزه ماه رمضان باطل نیست ، اگر چه احتیاط مستحبّ غسل كردن است.
مسأله ۱۶۴۶ ـ اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاك شود و براى غسل وقت نداشته باشد ، باید تیمّم نماید ، و بنابر احتیاط واجب تا اذان صبح بیدار بماند ، و همچنین است حكم جنب در صورتى كه وظیفه اش تیمّم باشد.
مسأله ۱۶۴۷ ـ اگر زن نزدیك اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاك شود و براى هیچكدام از غسل و تیمّم وقت نداشته باشد ، روزه اش صحیح است.
مسأله ۱۶۴۸ ـ اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاك شود ، یا در بین روز خون حیض یا نفاس ببیند اگر چه نزدیك مغرب باشد ، روزه او باطل است.
مسأله ۱۶۴۹ ـ اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش كند و بعد از یك روز یا چند روز یادش بیاید ، روزه هایى كه گرفته صحیح است ، و احتیاط مستحبّ آن است كه قضاى آنها را بگیرد.
مسأله ۱۶۵۰ ـ اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاك شود و در غسل كردن كوتاهى كند و تا اذان غسل نكند ، روزه اش باطل است ، ولى چنانچه كوتاهى نكند ـ مثلا منتظر باشد كه حمام زنانه شود ـ اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نكند ، در صورتى كه تیمّم كند روزه او صحیح است ، و اگر از تیمّم هم متمكّن نباشد ، روزه او بدون تیمّم هم صحیح است.
مسأله ۱۶۵۱ ـ اگر زنى كه در حال استحاضه كثیره است غسلهاى خود را به تفصیلى كه در احكام استحاضه گذشت به جا آورد ، روزه او صحیح است ، و در استحاضه متوسّطه اگر چه غسل نكند ، روزه اش صحیح است.
مسأله ۱۶۵۲ ـ كسى كه مسّ میت كرده ـ یعنى جایى از بدن خود را به بدن میت رسانده ـ مى تواند بدون غسل مسّ میت روزه بگیرد ، و اگر در حال روزه هم میت را مس نماید ، روزه او باطل نمى شود.
۸ ـ اماله كردن
مسأله ۱۶۵۳ ـ اماله كردن با چیز روان اگر چه از روى ناچارى و براى معالجه باشد ، روزه را باطل مى كند.
۹ ـ قى كردن
مسأله ۱۶۵۴ ـ هرگاه روزه دار عمداً قى كند ـ اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد ـ روزه اش باطل مى شود ، ولى اگر سهواً یا بى اختیار قى كند اشكال ندارد.
مسأله ۱۶۵۵ ـ اگر در شب چیزى بخورد كه مى داند به واسطه خوردن آن ، در روز بى اختیار قى مى كند ، روزه اش باطل نمى شود ، و احتیاط مستحبّ آن است كه روزه آن روز را قضا نماید.
مسأله ۱۶۵۶ ـ اگر روزه دار بتواند از قى كردن خوددارى كند ، چنانچه براى او ضرر و مشقّت نداشته باشد ، باید خوددارى نماید.
مسأله ۱۶۵۷ ـ اگر مثلا مگس در گلوى روزه دار برود ، چنانچه ممكن باشد بدون قى كردن آن را بیرون بیاورد ، باید بیرون آورد ، و روزه او صحیح است ، ولى اگر ممكن نباشد ، چنانچه طورى باشد كه به فرو دادنش خوردن صدق مى كند ، باید بیرون آورد هر چند به واسطه قى كردن باشد و روزه اش باطل است ، و اگر خوردن صدق نمى كند ، باید بیرون نیاورد و روزه اش صحیح است.
مسأله ۱۶۵۸ ـ اگر سهواً چیزى را فرو ببرد و از حلق گذشته باشد و پیش از رسیدن به معده یادش بیاید كه روزه است ، بیرون آوردن آن لازم نیست و روزه او صحیح است.
مسأله ۱۶۵۹ ـ اگر یقین داشته باشد كه به واسطه آروغ زدن ، چیزى از گلو بیرون مى آید ، بنابر احتیاط واجب نباید عمداً آروغ بزند ، ولى اگر یقین نداشته باشد اشكال ندارد.
مسأله ۱۶۶۰ ـ اگر آروغ بزند و چیزى در دهانش بیاید ، باید آن را بیرون بریزد ، و اگر بى اختیار فرو رود ، روزه اش صحیح است.
