موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
نيّت
مسأله ۱۵۵۸ ـ لازم نیست انسان نیت روزه را از قلب خود بگذراند ، یا مثلا بگوید فردا روزه مى گیرم ، بلكه همین قدر كه بنا داشته باشد به قصد قربت و با اخلاص از اذان صبح تا مغرب كارى كه روزه را باطل مى كند انجام ندهد كافیست ، و براى آن كه یقین كند تمام این مدّت را روزه بوده ، باید مقدارى پیش از اذان صبح و مقدارى هم بعد از مغرب از انجام كارى كه روزه را باطل مى كند خوددارى نماید.
مسأله ۱۵۵۹ ـ انسان مى تواند در هر شب از ماه رمضان براى روزه فرداى آن نیت كند ، و همچنین مى تواند شب اوّل ماه نیت روزه همه ماه را بنماید و تجدید نیت هر شب لازم نیست و بقاى همان نیت كفایت مى كند.
مسأله ۱۵۶۰ ـ وقت نیت روزه ماه رمضان در شب اوّل ، از اوّل شب است تا اذان صبح ، و در غیر شب اوّل مى شود قبل از اوّل شب هم نیت كرد ، مثلا عصر روز قبل نیت داشته باشد كه فردا را روزه بگیرد قربةً الى الله ، و بر این نیت باقى باشد اگر چه تا بعد از اذان صبح خوابش ببرد.
مسأله ۱۵۶۱ ـ وقت نیت روزه مستحبّى ، از اوّل شب است تا موقعى كه به اندازه نیت كردن به استتار قرص وقت مانده باشد ، كه اگر تا این وقت كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد و نیت روزه مستحبّى كند ، روزه او صحیح است ، و اگر از استتار قرص بگذرد صحّت روزه محلّ اشكال است.
مسأله ۱۵۶۲ ـ كسى كه پیش از اذان صبح بدون نیت روزه خوابیده است ، اگر پیش از ظهر بیدار شود و نیت روزه كند چنانچه روزه واجبى باشد كه وقت آن معین است ـ چه روزه ماه رمضان و چه غیر آن مثل این كه نذر كرده باشد روز معینى را روزه بگیرد ـ صحّت روزه اش محلّ اشكال است ، و اگر روزه واجبى باشد كه وقت معین ندارد ، صحیح است ، و در صورتى كه بعد از ظهر بیدار شود ، نمى تواند نیت روزه واجب كند ، هر چند غیر معین باشد ، ولى در قضاى روزه ماه رمضان عدم جواز بعد از ظهر تا عصر بنابر احتیاط است.
مسأله ۱۵۶۳ ـ اگر بخواهد غیر از روزه ماه رمضان روزه دیگرى بگیرد ، باید آن را معین بنماید ، مثلا نیت كند كه روزه قضا یا روزه نذر یا كفّاره مى گیرم ، ولى در ماه رمضان لازم نیست نیت كند كه روزه ماه رمضان مى گیرم ، بلكه اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش نماید و روزه دیگرى را نیت كند ، روزه ماه رمضان حساب مى شود.
مسأله ۱۵۶۴ ـ اگر بداند ماه رمضان است و عمداً نیت روزه غیر ماه رمضان كند ، روزه ماه رمضان حساب نمى شود ، و همچنین ـ بنابر احتیاط واجب ـ روزه اى كه قصد كرده نیز حساب نمى شود.
مسأله ۱۵۶۵ ـ اگر مثلا به نیت روز اوّل ماه روزه بگیرد ، بعد بفهمد دوم یا سوم بوده روزه او صحیح است.
مسأله ۱۵۶۶ ـ اگر پیش از اذان صبح نیت كند و بى هوش شود و در بین روز به هوش آید ، بنابر احتیاط واجب باید روزه آن روز را تمام نماید و قضاى آن را نیز به جا آورد.
مسأله ۱۵۶۷ ـ اگر پیش از اذان صبح نیت كند و مست شود و در بین روز به هوش آید ، احتیاط واجب آن است كه روزه آن روز را تمام كند و قضاى آن را هم به جا آورد.
مسأله ۱۵۶۸ ـ اگر پیش از اذان صبح نیت كند و بخوابد و بعد از مغرب بیدار شود ، روزه اش صحیح است.
مسأله ۱۵۶۹ ـ اگر نداند یا فراموش كند كه ماه رمضان است و پیش از ظهر ملتفت شود ، چنانچه كارى كه روزه را باطل مى كند انجام داده باشد یا بعد از ظهر ملتفت شود كه ماه رمضان است ، روزه او باطل مى باشد ، ولى باید تا مغرب كارى كه روزه را باطل مى كند انجام ندهد ، و بعد از ماه رمضان هم آن روزه را قضا نماید ، و همچنین است ـ بنابر احتیاط واجب ـ اگر پیش از ظهر ملتفت شود و كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد.
مسأله ۱۵۷۰ ـ اگر بچّه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود ، باید روزه بگیرد ، و اگر بعد از اذان بالغ شود ، روزه آن روز بر او واجب نیست ، هر چند احتیاط مستحبّ این است كه اگر پیش از ظهر بالغ شود و نیت روزه كرده باشد ، روزه آن روز را تمام كند ، و اگر نیت هم نكرده باشد و چیزى از مبطلات روزه را انجام نداده باشد ، نیت كند و روزه بگیرد.
مسأله ۱۵۷۱ ـ كسى كه براى به جا آوردن روزه میتى اجیر شده ، اگر روزه مستحبّى بگیرد اشكال ندارد ، ولى كسى كه روزه قضاى ماه رمضان دارد نمى تواند روزه مستحبّى بگیرد ، و همچنین ـ بنابر احتیاط واجب ـ اگر روزه واجب دیگرى داشته باشد ، و چنانچه فراموش كند و روزه مستحبّ بگیرد ، در صورتى كه پیش از ظهر یادش بیاید روزه مستحبّى او باطل است و مى تواند نیت خود را به روزه واجب غیر معین برگرداند ، ولى به روزه واجب معین محلّ اشكال است ، و اگر بعد از ظهر ملتفت شود نمى تواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند هر چند غیر معین باشد ، و این حكم در قضاى روزه ماه رمضان بعد از زوال تا عصر بنابر احتیاط است ، و اگر بعد از مغرب یادش بیاید ، روزه اش صحیح است.
مسأله ۱۵۷۲ ـ اگر غیر از روزه ماه رمضان روزه معین دیگرى بر انسان واجب باشد ـ مثلا نذر كرده باشد كه روز معینى را روزه بگیرد ـ چنانچه عمداً تا اذان صبح نیت نكند ، روزه اش باطل است ، و همچنین است بنابر احتیاط اگر نداند كه روزه آن روز بر او واجب است یا فراموش كند هر چند پیش از ظهر یادش بیاید ، و كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد.
مسأله ۱۵۷۳ ـ اگر براى روزه واجب غیر معینى ـ مثل روزه كفّارهـ عمداً تا نزدیك ظهر نیت نكند ، اشكال ندارد ، بلكه اگر پیش از نیت تصمیم داشته باشد كه روزه نگیرد یا تردید داشته باشد كه بگیرد یا نه ، چنانچه كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیت كند ، روزه او صحیح است.
مسأله ۱۵۷۴ ـ اگر در ماه رمضان پیش از ظهر كافر مسلمان شود هر چند از اذان صبح تا آن وقت كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد ، روزه او صحیح نیست.
مسأله ۱۵۷۵ ـ اگر در وسط روز ماه رمضان پیش از ظهر یا بعد از آن مریض خوب شود ، روزه آن روز بر او واجب نیست هر چند تا آن وقت كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد.
مسأله ۱۵۷۶ ـ روزى را كه انسان شكّ دارد آخر شعبان است یا اوّل ماه رمضان ، واجب نیست روزه بگیرد ، و اگر بخواهد روزه بگیرد نمى تواند نیت روزه ماه رمضان كند ، و یا نیت كند كه اگر ماه رمضان است روزه ماه رمضان ، و اگر ماه رمضان نیست روزه قضا یا مانند آن باشد ، بلكه باید نیت روزه واجب دیگرى مانند قضا و یا روزه مستحبّى بنماید ، و چنانچه بعد معلوم شود ماه رمضان بوده از ماه رمضان حساب مى شود ، و اگر قصد كند آن چه را كه به آن مأمور است انجام دهد و بعد معلوم شود ماه رمضان بوده كفایت مى كند.
مسأله ۱۵۷۷ ـ اگر روزى را كه شكّ دارد آخر شعبان است یا اوّل ماه رمضان ، به نیت روزه قضا و مانند آن یا روزه مستحبّى روزه بگیرد و در بین روز بفهمد كه ماه رمضان است ، باید نیت روزه ماه رمضان كند.
مسأله ۱۵۷۸ ـ اگر در روزه واجب معینى مثل روزه ماه رمضان ، از نیت امساك براى خدا برگردد ، یا مردّد شود كه برگردد ، و یا این كه قصد كند مفطرى از مفطرات را انجام دهد ، یا مردّد شود در انجام مفطر ، روزه اش باطل مى شود ، اگر چه از قصدى كه كرده توبه نماید و به نیت روزه برگردد و كارى هم كه روزه را باطل مى كند انجام ندهد.
مسأله ۱۵۷۹ ـ آنچه در مسأله قبل گذشت كه روزه واجب معین را باطل مى كند ، در روزه واجبى كه وقت آن معین نباشد ـ مانند روزه كفّاره یا نذر غیر معین ـ مبطل نیست ، و چنانچه پیش از ظهر دوباره به نیت خود برگردد ، روزه او صحیح است.
