موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
اجير گرفتن براى نماز
مسأله ۱۵۴۱ ـ بعد از مرگ انسان مى شود براى نماز و عبادتهاى دیگر او كه در زندگى به جا نیاورده ، دیگرى را اجیر كنند ، یعنى به او مزد دهند كه آنها را به جا آورد ، و اگر كسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد ، صحیح است.
مسأله ۱۵۴۲ ـ انسان مى تواند براى بعضى از كارهاى مستحبّى ، مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان (علیهم السلام) از طرف زندگان اجیر شود ، به این معنى كه متعلّق اجاره نیابت از آنان در انجام آن كار باشد ، چنانكه مى تواند همین نیابت را تبرّعاً انجام دهد ، و نیز مى تواند كار واجب یا مستحبّى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان یا زندگان هدیه نماید.
مسأله ۱۵۴۳ ـ كسى كه براى نماز قضاى میت اجیر شده، باید در مسائل نماز یا مجتهد باشد، یا نماز را از روى تقلید صحیح انجام بدهد، یا آن كه عمل به احتیاط كند.
مسأله ۱۵۴۴ ـ اجیر باید موقع نیت میت را معین نماید ، و لازم نیست اسم او را بداند ، پس اگر نیت كند از طرف كسى نماز مى خوانم كه براى او اجیر شده ام كافیست.
مسأله ۱۵۴۵ ـ اجیر باید عمل را به قصد آنچه در ذمّه میت است به جا آورد ، و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هدیه كند ، كافى نیست.
مسأله ۱۵۴۶ ـ باید كسى را اجیر كنند كه بدانند یا حجّت شرعیه داشته باشند ـ مثل اطمینان یا اخبار دو عادل یا شخص مورد وثوقى كه ظنّ بر خلاف قولش نباشد ـ كه عمل را انجام مى دهد.
مسأله ۱۵۴۷ ـ كسى را كه براى نمازهاى میت اجیر كرده اند ، اگر ثابت شود كه عمل را به جا نیاورده ، یا باطل انجام داده ، باید دوباره اجیر بگیرند.
مسأله ۱۵۴۸ ـ هرگاه شكّ كند كه اجیر عمل را انجام داده یا نه ، همین كه مورد اطمینان باشد و بگوید انجام داده ام ، یا بینه یا خبر ثقه اى كه ظنّ بر خلاف آن نباشد قائم شود بر این كه انجام داده ، كفایت مى كند ، و اگر شكّ كند كه عمل او صحیح بوده یا نه ، بنابر صحّت آن بگذارد.
مسأله ۱۵۴۹ ـ كسى را كه عذرى دارد ـ مثلا با تیمّم یا نشسته نماز مى خواند ـ نمى شود براى نمازهاى میت اجیر كرد ، اگر چه نمازهاى میت هم همان طور قضا شده باشد.
مسأله ۱۵۵۰ ـ مرد براى زن و زن براى مرد مى تواند اجیر شود ، و در بلند و آهسته خواندن نماز باید اجیر به تكلیف خود عمل نماید.
مسأله ۱۵۵۱ ـ در قضاى نمازهاى میت ترتیب واجب نیست ، هر چند احتیاط مستحبّ رعایت ترتیب است ، مگر در نمازهایى كه اداى آنها ترتیب دارد ، مثل نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشاء از یك روز.
مسأله ۱۵۵۲ ـ اگر با اجیر شرط كنند كه عمل را به طور مخصوصى انجام دهد ، باید همان طور به جا آورد ، مگر این كه علم به فساد عمل داشته باشد كه در این صورت نمى تواند بر آن عمل اجیر شود ، و اگر با او شرط نكنند ، باید در آن عمل به تكلیف خود رفتار نماید ، و احتیاط مستحبّ آن است كه از وظیفه خودش و میت هر كدام كه به احتیاط نزدیكتر است به آن عمل كند ، مثلا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تكلیف او یك مرتبه است ، سه مرتبه بگوید.
مسأله ۱۵۵۳ ـ اگر با اجیر شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبّات آن بخواند ، باید مقدارى از مستحبّات نماز را كه معمول است به جا آورد.
مسأله ۱۵۵۴ ـ اگر انسان چند نفر را براى قضاى نماز میت اجیر كند ، بنابر آنچه در مسأله «۱۵۵۱» گذشت ، لازم نیست براى هركدام آنها وقتى را معین نماید.
مسأله ۱۵۵۵ ـ اگر كسى اجیر شود كه مثلا در مدّت یك سال نمازهاى میت را بخواند ، و پیش از تمام شدن سال بمیرد ، باید براى نمازهایى كه مى دانند به جا نیاورده دیگرى را اجیر نمایند ، و اگر احتمال مى دهند به جا نیاورده ، بنابر احتیاط واجب نیز اجیر بگیرند.
مسأله ۱۵۵۶ ـ كسى را كه براى نمازهاى میت اجیر كرده اند ، اگر پیش از تمام كردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد ، چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند ، اگر قادر بر عمل بوده اجاره صحیح ، و اجاره كننده مى تواند اجرة المثل باقى مانده را بگیرد ، یا آن كه اجاره را فسخ نموده و اجرة المثل مقدارى را كه به جا آورده كسر و مابقى را بگیرد ، و اگر قادر نبوده اجاره نسبت به ما بعد فوت اجیر باطل است ، و مى تواند اجرة المسمّاى باقى مانده را گرفته ، یا آن كه اجاره مقدار گذشته را فسخ نموده و اجرة المثل آن را بدهد ، و اگر شرط نكرده باشند كه خودش بخواند باید ورثه اش از مال او كسى را اجیر بگیرند ، و امّا اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزى واجب نیست.
مسأله ۱۵۵۷ ـ اگر اجیر پیش از تمام كردن نمازهاى میت بمیرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد ، بعد از عمل به دستورى كه در مسأله قبلى ذكر شد ، اگر چیزى از مال او زیاد آمد ، در صورتى كه وصیت كرده باشد و اجرت نمازهاى او بیش از ثلث باشد و ورثه اجازه بدهند ، براى تمام نمازهاى او اجیر بگیرند ، و اگر اجازه ندهند ، ثلث آن را به مصرف نماز او برسانند.
