موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
نماز عيد فطر و قربان
مسأله ۱۵۲۴ ـ نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام (علیه السلام) واجب است و باید با جماعت خوانده شود ، و در زمان ما كه امام (علیه السلام) غایب است مستحبّ مى باشد ، و مى شود آن را با جماعت یا فرادى خواند ، و بنابر احتیاط واجب در صورت جماعت عدد كمتر از پنج نفر نباشد.
مسأله ۱۵۲۵ ـ وقت نماز عید فطر و قربان از اوّل آفتاب روز عید تا ظهر است.
مسأله ۱۵۲۶ ـ مستحبّ است نماز عید قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند ، و در عید فطر مستحبّ است بعد از بلند شدن آفتاب افطار كنند ، و بنابر احتیاط واجب زكات فطره را بدهند ، بعد نماز عید را بخوانند.
مسأله ۱۵۲۷ ـ نماز عید فطر و قربان دو ركعت است ، كه در ركعت اوّل بعد از خواندن حمد و سوره باید پنج تكبیر بگوید ، و بعد از هر تكبیر ـ بنابر احتیاط واجب ـ یك قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم تكبیر دیگرى بگوید و به ركوع رود و دو سجده به جا آورد و برخیزد ، و در ركعت دوم چهار تكبیر بگوید ، و بعد از هر تكبیر قنوت بخواند و تكبیر پنجم را بگوید و به ركوع رود و بعد از ركوع دو سجده كند و تشهّد بخواند و نماز را سلام دهد.
مسأله ۱۵۲۸ ـ در قنوت نماز عید فطر و قربان هر دعا و ذكرى بخوانند كافیست ، ولى بهتر است دعایى را كه شیخ طوسى (رحمه الله) در مصباح المتهجّد نقل فرموده بخوانند:
«اَللّهُمَّ اَهْلَ الْكِبْرِیاءِ وَ الْعَظَمَةِ وَ اَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ اَهْلَ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ اَهْلَ التَّقْوى وَ الْمَغْفِرَةِ اَسْأَلُكَ بِحَقِّ هذَا الْیوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیداً وَ لِمُحَمَّد (صلى الله علیه وآله وسلم) ذُخْراً وَ مَزِیداً اَنْ تُصَلِّی عَلى مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد وَ اَنْ تُدْخِلَنِی فِی كُلِّ خَیر اَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَ الَ مُحَمَّد وَ اَنْ تُخْرِجَنِی مِنْ كُلِّ سُوء اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ الَ مُحَمَّد صَلَواتُكَ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمْ ، اَللّهُمَّ اِنِّی اَسْأَلُكَ خَیرَ ما سَأَلَكَ بِهِ عِبادُكَ الصّالِحُونَ وَ اَعُوذُ بِكَ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُكَ الصّالِحُونَ (اَلْمُخْلَصُونَ ، الْمُخْلِصُونَ)».
و بهتر از آن این است كه دعایى را كه در تهذیب به سند معتبر ذكر فرموده بخوانند: «اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیكَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ ، اَللّهُمَّ اَنْتَ اَهْلُ الْكِبْرِیاءِ وَ الْعَظَمَةِ وَ اَهْلُ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ الْقُدْرَةِ وَ الْسُّلْطانِ وَ الْعِزَّةِ ، اَسْأَلُكَ فِی هذَا الْیوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیداً وَ لُِمحَمَّد (صلى الله علیه وآله وسلم) ذُخْراً وَ مَزِیداً ، اَسْأَلُكَ اَنْ تُصَلِّی عَلى مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد وَ اَنْ تُصَلِّی عَلى مَلائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِینَ وَ اَنْبِیائِكَ الْمُرْسَلِینَ وَ اَنْ تَغْفِرَ لَنا وَ لِجَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِماتِ اَلاَْحْیاءِ مِنْهُمْ وَ الاَْمْواتِ ، اَللّهُمَّ اِنِّی اَسْأَلُكَ مِنْ خَیرِ ما سَأَلَكَ عِبادُكَ الْمُرْسَلُونَ وَ اَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ ما عاذَ بِهِ عِبادُكَ الْمُخْلَصُونَ ، اَللّهُ اَكْبَرُ اَوَّلُ كُلِّ شَیئ وَ اخِرُهُ وَ بَدِیعُ كُلِّ شَیئ وَ مُنْتَهاهُ وَ عالِمُ كُلِّ شَیئ وَ مَعادُهُ وَ مَصِیرُ كُلِّ شَیئ اِلَیهِ وَ مَرَدُّهُ وَ مُدَبِّرُ الاُْمُورِ وَ باعِثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ ، قابِلُ الاَْعْمالِ مُبْدِى الْخَفِیاتِ مُعْلِنُ السَّرائِرِ ، اَللّهُ اَكْبَرُ عَظِیمُ الْمَلَكُوتِ شَدِیدُ الْجَبَرُوتِ حَی لا یمُوتُ دائِمٌ لا یزُولُ اِذا قَضى اَمْراً فَاِنَّما یقُولُ لَهُ كُنْ فَیكُونُ ، اَللّهُ اَكْبَرُ خَشَعَتْ لَكَ الاَْصْواتُ وَ عَنَتْ لَكَ الْوُجُوهُ وَ حارَتْ دُونَكَ الاَْبْصارُ وَكَلَّتِ الاَْلْسُنُ عَنْ عَظَمَتِكَ وَ النَّواصِی كُلُّها بِیدِكَ وَ مَقادِیرُ الاُْمُورِ كُلُّها اِلَیكَ ، لا یقْضِی فِیها غَیرُكَ وَ لا یتِمُّ مِنْها شَیئٌ دُونَكَ ، اَللّهُ اَكْبَرُ اَحاطَ بِكُلِّ شَیئ حِفْظُكَ وَ قَهَرَ كُلَّ شَیئ عِزُّكَ وَ نَفَذَ كُلَّ شَیئ اَمْرُكَ وَ قامَ كُلُّ شَیئ بِكَ وَ تَواضَعَ كُلُّ شَیئ لِعَظَمَتِكَ وَ ذَلَّ كُلُّ شَیئ لِعِزَّتِكَ وَ اسْتَسْلَمَ كُلُّ شَیئ لِقُدْرَتِكَ وَ خَضَعَ كُلُّ شَیئ لِمُلْكِكَ ، اَللّهُ اَكْبَرُ».
مسأله ۱۵۲۹ ـ در زمان غایب بودن امام (علیه السلام) ـ بنابر احتیاط مستحبّ ـ بعد از نماز عید فطر و قربان ، در جماعت دو خطبه بخوانند ، و بهتر است كه در خطبه عید فطر احكام زكات فطره ، و در خطبه عید قربان احكام قربانى را بگویند.
مسأله ۱۵۳۰ ـ نماز عید سوره مخصوصى ندارد ، ولى بهتر است كه در ركعت اوّل آن سوره ( سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الأَعْلى ) «سوره ۸۷» و در ركعت دوم سوره شمس «سوره ۹۱» را بخوانند ، و افضل از همه آن است كه در ركعت اوّل سوره شمس ، و در ركعت دوم سوره غاشیه «سوره ۸۸» را بخوانند.
مسأله ۱۵۳۱ ـ مستحبّ است نماز عید را در صحرا بخوانند ، ولى در مكّه مستحبّ است در مسجد الحرام خوانده شود.
مسأله ۱۵۳۲ ـ مستحبّ است امام جماعت و مأموم پیش از نماز غسل كند ، و عمامه سفیدى از پنبه بر سر بگذارد كه یك طرف آن را بر سینه اش و طرف دیگر را بین دو كتفش بیندازد ، و پیاده و پا برهنه و با وقار به نماز عید برود.
مسأله ۱۵۳۳ ـ مستحبّ است در نماز عید بر زمین سجده كنند ، و در حال گفتن تكبیرها دستها را بلند كنند ، و امام جماعت قرائت را بلند بخواند.
مسأله ۱۵۳۴ ـ مستحبّ است بعد از نماز مغرب و عشاء شب عید فطر و بعد از نماز صبح آن و بعد از نماز عید فطر ، این تكبیرها را بگوید: «اَللّهُ اَكْبَرُ ، اَللّهُ اَكْبَرُ ، لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَ اللّهُ اَكْبَرُ ، اَللّهُ اَكْبَرُ وَ لِلّهِ الْحَمْدُ ، اَللّهُ اَكْبَرُ عَلى ما هَدانا».
مسأله ۱۵۳۵ ـ مستحبّ است انسان در عید قربان بعد از ده نماز ، كه اوّل آنها نماز ظهر روز عید و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است ، تكبیرهایى را كه در مسأله پیش گذشت بگوید ، و بعد از آن بگوید: «اَللّهُ اَكْبَرُ عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهِیمَةِ الاَْنْعامِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ عَلى ما اَبْلانا» ولى اگر عید قربان را در منى باشد مستحبّ است بعد از پانزده نماز ، كه اوّل آنها نماز ظهر روز عید و آخر آنها نماز صبح روز سیزدهم ذى حجّه است ، این تكبیرها را بگوید.
مسأله ۱۵۳۶ ـ احتیاط مستحبّ آن است كه زنها از رفتن به نماز عید خوددارى كنند ، ولى این احتیاط براى زنهاى پیر نیست.
مسأله ۱۵۳۷ ـ در نماز عید هم ـ مثل نمازهاى دیگر ـ مأموم باید غیر از حمد و سوره ، چیزهاى دیگر نماز را خودش بخواند.
مسأله ۱۵۳۸ ـ اگر مأموم موقعى برسد كه امام مقدارى از تكبیرها را گفته ، بعد از آن كه امام به ركوع رفت باید آنچه از تكبیرها و قنوتها را كه با امام نگفته خودش بگوید و خود را به ركوع امام برساند ، و اگر در هر قنوت یك «سُبْحانَ اللّهِ» یا یك «اَلْحَمْدُ لِلّهِ» بگوید كافیست.
مسأله ۱۵۳۹ ـ اگر در نماز عید موقعى برسد كه امام در ركوع است ، مى تواند نیت كند و تكبیر اوّل نماز را بگوید و به ركوع رود ، هر چند احتیاط این است كه نماز را به قصد رجاء به جا آورد.
مسأله ۱۵۴۰ ـ اگر در نماز عید یك سجده از ركعت آخر یا تشهّد را فراموش كند ، در صورتى كه كارى كه نماز را باطل مى كند انجام نداده باشد ، برگردد و آن را به جا آورد ، و اگر سجده از ركعت قبل باشد ، بنابر احتیاط واجب آن را قضا كند ، و در هر حال اگر كارى كند كه براى آن در نماز یومیه سجده سهو لازم است ـ اگر چه به احتیاط ـ بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو بنماید.
