موضوع: کتب استفتائی

 

نماز آيات

 

مسأله 1537: نماز آيات كه كيفيّت آن گفته خواهد شد، به جهت چهار چيز واجب مى شود، اوّل: گرفتن خورشيد. دوم: گرفتن ماه، اگرچه مقدار كمى از آنها گرفته شود و كسى نيز نترسد. سوم: زلزله، اگرچه كسى نترسد. چهارم: رعد و برق هاى شديد، بادهاى سياه و سرخ و مانند آن، در صورتى كه بيشتر مردم بترسند.

 

مسأله 1538: اگر چند چيز كه نماز آيات، براى آن واجب است اتفاق بيفتد، انسان بايد براى هريك از آنها، يك نماز آيات بخواند، مثلا اگر خورشيد بگيرد و زلزله نيز بشود، بايد دو نماز آيات بخواند.

 

مسأله 1539: كسى كه چند نماز آيات بر او واجب است، اگر سبب آن يك نوع باشد، مثلا سه مرتبه خورشيد گرفته باشد و نماز آنها را نخوانده است، هنگامى كه قضاى آنها را مى خواند، لازم نيست معيّن كند براى كدام دفعه مى باشد و همچنين است اگر چند نماز براى رعد و برق، بادهاى سياه و سرخ و مانند آن بر او واجب شده باشد، ولى اگر براى آفتاب گرفتن، ماه گرفتن و زلزله، يا براى دوتاى اينها، نمازهايى بر او واجب شده باشد، بنابر احتياط مستحب بايد در نيّت، معيّن كند نماز آياتى كه مى خواند، براى كدام يك از آنهاست.

 

مسأله 1540: چيزهايى كه نماز آيات براى آن واجب است، در هر شهرى اتّفاق بيفتد، فقط مردم همان شهر، بايد نماز آيات بخوانند و بر مردم جاهاى ديگر واجب نيست، ولى اگر مكان آنها به قدرى نزديك باشد كه با آن شهر، يكى حساب شود، نماز آيات بر آنها نيز واجب است.

 

مسأله 1541: از وقتى كه خورشيد يا ماه، شروع به گرفتن مى كند، انسان بايد نماز آيات بخواند و بنابر احتياط مستحب به قدرى تأخير نيندازد كه شروع به باز شدن كند.

 

مسأله 1542: اگر خواندن نماز آيات را به قدرى تأخير بيندازد كه آفتاب يا ماه شروع به باز شدن كند، بنابر احتياط مستحب نماز را تنها به قصد قُربت بخواند و نيّت ادا و قضا نكند و اگر بعد از باز شدن تمام آن نماز بخواند نيّت ادا و قضا نكند.

 

مسأله 1543: اگر مدّت گرفتن خورشيد يا ماه، به اندازه خواندن يك ركعت نماز يا كمتر باشد، نماز را به قصد ادا بخواند و همچنين است اگر مدّت گرفتن آن بيشتر باشد، اگر انسان نماز را نخواند، گناه كرده و تا آخر عمر، بر او واجب است و هر وقت بخواند قضا مى باشد.

 

مسأله 1544: هنگامى كه زلزله، رعد و برق و مانند آن اتّفاق مى افتد، انسان بايد فوراً نماز آيات را بخواند و اگر نخواند گناه كرده و تا آخر عمر، بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا مى باشد.

 

مسأله 1545: كسى كه نمى داند آفتاب يا ماه گرفته است، اگر بعد از باز شدن آفتاب يا ماه بفهمد تمام آن گرفته بوده، بايد قضاى نماز آيات را بخواند، ولى اگر بفهمد مقدارى از آن گرفته بوده، قضا بر او واجب نيست.

 

مسأله 1546: اگر عدّه اى بگويند خورشيد يا ماه گرفته است، چنانچه انسان از گفته آنان يقين پيدا نكند و نماز آيات نخواند و بعد معلوم شود راست گفته اند، در صورتى كه تمام خورشيد يا ماه گرفته باشد، بايد نماز آيات بخواند، امّا اگر مقدارى از آن گرفته باشد، خواندن نماز آيات بر او واجب نيست و اگر دو نفر كه عادل بودن آنان معلوم نيست، بگويند خورشيد يا ماه گرفته، بعد معلوم شود كه عادل بوده اند بايد نماز آيات را بخواند. و بنابر اقوى به گفته يك نفر ثقه نيز، بايد نماز آيات را بخواند.

 

مسأله 1547: اگر انسان به گفته كسانى كه از روى قوانين علمى و تحقيقات فلكى، وقت گرفتن خورشيد و ماه را مى دانند، اطمينان پيدا كند كه خورشيد يا ماه گرفته، بنابر احتياط واجب، بايد نماز آيات را بخواند و نيز اگر بگويند فلان وقت، خورشيد يا ماه مى گيرد و اين مقدار طول مى كشد و انسان به گفته آنان اطمينان پيدا كند، بنابر احتياط واجب، بايد به حرف آنان عمل نمايد، مثلا اگر بگويند كسوف آفتاب فلان ساعت تمام مى شود با احتياط واجب بايد نماز را تا آن وقت تأخير نيندازد.

 

مسأله 1548: اگر بفهمد نماز آياتى كه خوانده باطل بوده، بايد دوباره بخواند و اگر وقت گذشته، قضا نمايد.

 

مسأله 1549: اگر در وقت نماز يوميّه، نماز آيات نيز بر انسان واجب شود، چنانچه براى هر دو نماز وقت دارد، هركدام را اوّل بخواند اشكال ندارد و اگر وقت يكى از آن دو تنگ باشد، بايد اوّل آن را بخواند و اگر وقت هردو تنگ باشد، بايد اوّل نماز يوميّه را بخواند.

 

مسأله 1550: اگر در بين نماز يوميّه، بفهمد وقت نماز آيات تنگ است، چنانچه وقت نماز يوميّه نيز تنگ باشد، بايد آن را تمام كند، بعد نماز آيات را بخواند و اگر وقت نماز يوميّه تنگ نباشد، بايد آن را قطع كند و اوّل نماز آيات، سپس نماز يوميّه را بجا آورد.

 

مسأله 1551: اگر در بين نماز آيات، بفهمد وقت نماز يوميّه تنگ است، بايد نماز آيات را رها كند و مشغول نماز يوميّه شود و بعد از آنكه نماز را تمام كرد، پيش از انجام كارى كه نماز را به هم بزند، بقيّه نماز آيات را از همان جا كه رها كرده بخواند و بنابر احتياط مستحب نماز آيات را دوباره بخواند.

 

مسأله 1552: اگر در حال حيض يا نفاس زن، آفتاب يا ماه بگيرد و يا زلزله و مانند آن اتّفاق بيفتد، نماز آيات بر او واجب نيست و قضا ندارد، امّا بنابر احتياط مستحب، بعد از پاك شدن، نماز آيات را بخواند.

 

كيفيّت نماز آيات

مسأله 1553: نماز آيات دو ركعت است و در هر ركعت، پنج ركوع دارد و كيفيت آن چنين است: بعد از نيّت، تكبير بگويد، يك حمد و يك سوره كامل بخواند، به ركوع رود، سر از ركوع بردارد، دوباره يك حمد و يك سوره بخواند، باز به ركوع رود، تا پنج مرتبه و بعد از بلند شدن از ركوع پنجم دو سجده نمايد، برخيزد، ركعت دوم را نيز، مانند ركعت اوّل، بجا آورد، تشهّد بخواند و سلام دهد.

 

مسأله 1554: در نماز آيات، ممكن است انسان بعد از نيّت و تكبير و خواندن حمد، آيه هاى يك سوره را پنج قسمت كند، يك آيه يا بيشتر از آن را بخواند، به ركوع رود، سر بردارد و بدون اينكه حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به ركوع رود و همين طور تا پيش از ركوع پنجم، سوره را تمام نمايد، مثلا به قصد سوره (قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ)بعد از حمد (بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ) بگويد و به ركوع رود، بعد بايستد و فقط بگويد: (قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ) دوباره به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد: (اللّهُ الصَّمَدُ) باز به ركوع رود و بايستد و بگويد: (لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ) و به ركوع برود، باز هم سر بردارد و بگويد: (وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفَواً أَحَد) و بعد از آن به ركوع پنجم رود و بعد از سر برداشتن، دو سجده كند و ركعت دوم را نيز مانند ركعت اوّل، بجا آورد و بعد از سجده دوم، تشهّد بخواند و نماز را سلام دهد.

 

مسأله 1555: اگر در يك ركعت از نماز آيات، پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در ركعت ديگر، يك حمد بخواند و سوره را پنج قسمت كند، مانعى ندارد.

 

مسأله 1556: چيزهايى كه در نماز يوميّه واجب و مستحب است، در نماز آيات نيز واجب و مستحب مى باشد. امّا در نماز آيات به جاى اذان و اقامه، مستحب است سه مرتبه بگويند: « الصَّلاة ».

 

مسأله 1557: مستحب است پيش از هر ركوع و بعد از آن تكبير بگويد، امّا بعد از ركوع پنجم و دهم مستحب است بگويد: « سَمِعَ اللّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ ».

 

مسأله 1558: در نماز آيات مستحب است پيش از ركوع دوم، چهارم، ششم، هشتم و دهم قنوت بخواند و اگر فقط يك قنوت پيش از ركوع دهم بخواند كافى است.

 

مسأله 1559: اگر در نماز آيات شك كند چند ركعت خوانده و فكرش به جايى نرسد، نمازش باطل است.

 

مسأله 1560: اگر شك كند كه در ركوع آخر ركعت اوّل است، يا در ركوع اوّل ركعت دوم و فكرش به جايى نرسد، نمازش باطل است، امّا اگر مثلا شك كند چهار ركوع كرده يا پنج ركوع، چنانچه به سجده نرسيده، بايد ركوعى را كه شك دارد، بجا آورد و اگر به سجده رسيده به شك خود اعتنا نكند.

 

مسأله 1561: هريك از ركوع هاى نماز آيات ركن است و اگر عمداً يا اشتباهاً، كم و يا زياد شود نماز باطل مى شود.