موضوع: کتب استفتائی

 

احكام نماز قضا

 

مسأله 1491: كسى كه نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده، بايد قضاى آن را بجا آورد، اگرچه در تمام وقت نماز خواب مانده يا به جهت مستى و يا بى هوشى عمدى، نماز نخوانده باشد، ولى نمازهاى يوميّه اى كه زن در حال حيض يا نفاس نخوانده، قضا ندارد.

 

مسأله 1492: اگر بعد از وقت نماز بفهمد، نمازى كه خوانده باطل بوده، بايد قضاى آن را بخواند.

 

مسأله 1493: كسى كه نماز قضا دارد، بايد در خواندن آن كوتاهى نكند، ولى واجب نيست فوراً آن را بجا آورد.

 

مسأله 1494: كسى كه نماز قضا دارد مى تواند نماز مستحب بخواند.

 

مسأله 1495: اگر انسان احتمال دهد كه نماز قضايى داشته باشد، يا نمازهايى را كه خوانده صحيح نبوده، مستحب است احتياطاً قضاى آن را بجا آورد.

 

مسأله 1496: قضاى نمازهاى يوميّه كه در اداى آنها ترتيب شرط است، مانند ظهر و عصر از يك روز و مغرب و عشا از يك شب، بايد به ترتيب خوانده شود و در غير آن نيز بنابر احتياط مستحب ترتيب را مراعات نمايد.

 

مسأله 1497: اگر بخواهد قضاى چند نماز غيريوميّه، مانند نماز آيات را بخواند، يا مثلا بخواهد قضاى نماز يوميّه و نماز غيريوميّه را بخواند، لازم نيست آنها را به ترتيب بجا آورد.

 

مسأله 1498: اگر ترتيب نمازهايى را كه نخوانده فراموش كند، بنابر احتياط مستحب طورى آن را بخواند كه يقين كند به ترتيب قضا شده بجا آورده است، مثلا اگر قضاى يك نماز ظهر و يك نماز مغرب، بر او واجب است و نمى داند كدام اوّل قضا شده، بنابر احتياط مستحب اوّل يك نماز مغرب و بعد از آن يك نماز ظهر و دوباره نماز مغرب را بخواند، يا اوّل يك نماز ظهر و بعد از آن يك نماز مغرب و دوباره نماز ظهر را بخواند، تا يقين كند، هركدام كه اوّل قضا شده اوّل خوانده است.

 

مسأله 1499: اگر نماز ظهر يك روز و نماز عصر روز ديگر، يا دو نماز ظهر و يا دو نماز عصر قضا شده باشد و نداند كدام اوّل قضا شده است، چنانچه دو نماز چهار ركعتى بخواند به نيّت اينكه اوّلى، قضاى نماز روز اوّل و دومى قضاى نماز روز دوم باشد كافى است.

 

مسأله 1500: اگر يك نماز ظهر و يك نماز عشا، يا يك نماز عصر و يك نماز عشا قضا شود و نداند كدام اوّل قضا شده است، بنابر احتياط مستحب طورى آنها را بخواند كه يقين كند به ترتيب بجا آورده است، مثلا اگر يك نماز ظهر و يك نماز عشا از او قضا شده و اوّل را نمى داند، اوّل يك نماز ظهر بعد يك نماز عشا دوباره يك نماز ظهر بخواند، يا اوّل يك نماز عشا، بعد يك نماز ظهر و دوباره يك نماز عشا بخواند.

 

مسأله 1501: كسى كه مى داند يك نماز چهار ركعتى نخوانده، ولى نمى داند نماز ظهر است يا عصر، اگر يك نماز چهار ركعتى به نيّت قضاى نمازى كه نخوانده، بجا آورد كافى است.

 

مسأله 1502: كسى كه پنج نماز پشت سرهم، از او قضا شده و نمى داند اوّلى آنها كدام است، بنابر احتياط مستحب ترتيب را مراعات نمايد، يعنى نُه نماز به ترتيب بخواند، مثلا از نماز صبح شروع كند و بعد از آنكه ظهر، عصر، مغرب و عشا را خواند، دو مرتبه نماز صبح، ظهر، عصر و مغرب را بخواند و اگر شش نماز پشت سر هم از او قضا شده و اوّلى آنها را نمى داند، ده نماز به ترتيب قضا كند و همين طور براى هريك نماز كه به نمازهاى قضاى او، اضافه مى شود در صورتى كه پشت سر هم قضا شده باشد، يك نماز بر مقدارى كه گفته شد اضافه نمايد، مثلا اگر هفت نماز او قضا شده و اوّلى آنها را نمى داند، يازده نماز، به ترتيب بجا آورد.

 

مسأله 1503: كسى كه مى داند نمازهاى پنجگانه او، هر كدام از يك روز قضا شده و ترتيب آنها را نمى داند، بنابر احتياط مستحب ترتيب را مراعات نمايد، يعنى پنج شبانه روز نماز بخواند. و اگر شش نماز از شش روز، از او قضا شده، شش شبانه روز نماز بخواند و همچنين براى هر نماز كه به نمازهاى قضاى او اضافه شود يك شبانه روز بيشتر بخواند، تا يقين كند به ترتيبى كه قضا شده بجا آورده است، مثلا اگر هفت نماز از هفت روز نخوانده باشد، هفت شبانه روز قضا نمايد.

 

مسأله 1504: كسى كه مثلا چند نماز صبح يا چند نماز ظهر، از او قضا شده و شماره آنها را نمى داند، مثلا نمى داند كه سه، يا چهار و يا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافى است، ولى اگر شماره آنها را مى دانسته و فراموش كرده، بنابر احتياط مستحب به قدرى نماز بخواند تا يقين كند تمام آنها را خوانده است، مثلا اگر فراموش كرده چند نماز صبح از او قضا شده است و يقين دارد بيشتر از ده تا نبوده، بنابر احتياط ده نماز صبح بخواند.

 

مسأله 1505: كسى كه يك نماز قضا يا بيشتر از روزهاى پيش دارد، لازم نيست اوّل آن را بخواند و بعد مشغول نماز آن روز شود. و همچنين اگر يك نماز يا بيشتر، از همان روز از او قضا شده باشد، امّا بنابر احتياط مستحب نماز قضاى آن روز را، پيش از نماز ادا بخواند.

 

مسأله 1506: اگر در بين نماز، يادش بيايد يك نماز يا بيشتر، از همان روز از او قضا شده، چنانچه وقت وسعت دارد و ممكن است نيّت را به نماز قضا برگرداند، بنابر احتياط مستحب، نيّت نماز قضا كند، مثلا اگر در نماز ظهر پيش از تمام شدن ركعت دوم يادش بيايد نماز صبح آن روز قضا شده، در صورتى كه وقت نماز ظهر تنگ نباشد، مى تواند نيّت را به صبح برگرداند و آن را دو ركعتى تمام كند، سپس نماز ظهر را بخواند، ولى اگر وقت تنگ است يا نمى تواند نيّت را به نماز قضا برگرداند، مثلا در ركوع ركعت سوم نماز ظهر، يادش بيايد نماز صبح را نخوانده، كه اگر بخواهد نيّت نماز صبح كند، يك ركوع كه ركن است زياد مى شود، نبايد نيّت را به قضاى صبح برگرداند.

 

مسأله 1507: اگر از روزهاى گذشته، نمازهاى قضا دارد و يك نماز يا بيشتر نيز از همان روز قضا شده، چنانچه براى قضاى تمام آنها وقت ندارد، يا نمى خواهد همه را در آن روز بخواند، بنابر احتياط مستحب، نماز قضاى آن روز را پيش از نماز ادا بخواند، ولى اگر مى خواهد ترتيب مستحب را مراعات نمايد بعد از خواندن قضاى نمازهاى سابق، بار ديگر نماز قضايى را كه در آن روز پيش از نماز ادا خوانده، بجا آورد.

 

مسأله 1508: تا وقتى انسان زنده است، اگرچه از خواندن نمازهاى قضاى خود عاجز باشد، ديگرى نمى تواند نمازهاى او را قضا نمايد.

 

مسأله 1509: نماز قضا را با جماعت مى شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد يا قضا. و لازم نيست هردو يك نماز را بخوانند، مثلا اگر نماز قضاى صبح را با نماز ظهر يا عصر امام بخواند، اشكال ندارد.

 

مسأله 1510: مستحب است بچّه مميّز را، يعنى بچّه اى كه خوب و بد را مى فهمد، به نماز خواندن و عبادتهاى ديگر عادت دهند، بلكه مستحب است او را به قضاى نمازها نيز تمرين دهند و جايز است، كودكان نماز جماعت برپا كنند و كودكى پيش نماز آنان شود.

 

نماز قضاى پدر و مادر

مسأله 1511: اگر پدر، نماز و روزه خود را بجا نياورده باشد، چنانچه از روى نافرمانى، ترك نكرده و مى توانسته قضا كند، بر پسر بزرگتر واجب است آن را بعد از مرگش بجا آورد، يا براى آن اجير بگيرد. و اگر بدون عذر ترك كرده باشد، بنابر احتياط مستحب بر پسر بزرگتر است آن را قضا كند. و همچنين روزه اى كه در سفر نگرفته است، اگرچه نمى توانسته قضا كند، بنابر احتياط واجب پسر بزرگتر قضا نمايد، يا براى آن اجير بگيرد و بنابر احتياط مستحب نماز و روزه هاى مادر نيز اين حكم را دارد.

 

مسأله 1512: اگر پسر بزرگتر، شك دارد پدر و مادرش، نماز و روزه قضا داشته اند يا نه، چيزى بر او واجب نيست.

 

مسأله 1513: اگر پسر بزرگتر بداند پدر و مادرش، نماز قضا داشته اند و شك كند به جا آورده اند يا نه، بنابر احتياط مستحب قضا نمايد.

 

مسأله 1514: اگر معلوم نباشد پسر بزرگتر كدام است، بنابر احتياط نماز و روزه پدر و مادر را بين خودشان قسمت كنند، يا براى انجام آن، قرعه بزنند.

 

مسأله 1515: اگر ميّت وصيت كرده باشد براى نماز و روزه او اجير بگيرند، بعد از آنكه اجير، نماز و روزه او را به طور صحيح بجا آورد، بر پسر بزرگتر چيزى واجب نيست.

 

مسأله 1516: اگر پسر بزرگتر، بخواهد نماز پدر و مادر را بخواند، بايد به تكليف خود عمل كند، مثلا قضاى نماز صبح، مغرب و عشاى مادر را بايد بلند بخواند.

 

مسأله 1517: كسى كه خودش نماز و روزه قضا دارد، اگر نماز و روزه پدر و مادر نيز، بر او واجب شود، هركدام را اوّل بجا آورد صحيح است.

 

مسأله 1518: اگر پسر بزرگتر، هنگام مرگ پدر يا مادر، نابالغ و يا ديوانه باشد، وقتى بالغ شد يا عاقل گرديد، بايد نماز و روزه پدر و مادر را قضا نمايد و چنانچه پيش از بالغ شدن بميرد، بر پسر دوم چيزى واجب نيست.

 

مسأله 1519: اگر پسر بزرگتر بالغ و عاقل باشد لكن پيش از آنكه نماز و روزه پدر يا مادر را قضا كند بميرد، بر پسر دوم چيزى واجب نيست.