سعى از اركان حج است ، پس هر كسى آن را عمداً با آگاهى يا بدون آگاهى از واجب بودنش يا از اينكه سعى چه عملى است يا اينكه محل سعى كجا است ، آن را ترك كند تا زمانيكه نتواند اعمال عمره را تا قبل از زوال آفتاب روز عرفه انجام دهد ، حجش باطل است ، و حكم چنين شخصى حكم كسى است كه طواف را بهمين صورت ترك كرده باشد ، و بيان آن در اوّل مسائل طواف گذشت . 

مسأله 341 : اگر سعى را از روى فراموشى ترك كرد ، هر گاه يادش آمد بايد آن را بجا آورد ، اگر چه از اعمال حج فارغ شده باشد ، و اگر نتواند خود آن را انجام دهد و يا اينكه موجب سختى و زحمت زيادى براى او شود بايد نائب بگيرد ، و حج در هر دو صورت ذكر شده صحيح است . 

مسأله 342 : كسى كه نتواند سعى را خود شخصاً ـ اگر چه با كمك ديگرى ـ در وقت مشخص شده آن ، انجام دهد ، واجب است از ديگرى جهت سعى دادنش كمك بگيرد ، اگرچه بوسيله حمل كردن او بر دوش يا گارى يا مانند آن باشد ، و اگر اين را هم نتواند بايد نائب بگيرد تا از طرف او سعى را انجام دهد ، و اگر نتواند نائب بگيرد تا از طرف او سعى را انجام دهد ، و اگر نتواند نائب هم بگيرد ، مانند شخصى بيهوش ولىّ او يا ديگرى از طرف او سعى را انجام دهد ، و حجش صحيح خواهد بود . 

مسأله 343 : بنابر احتياط بعد از طواف و نماز آن بايد فوراً سعى نمود ، اگرچه ظاهر اين است كه ميشود آن را تا شب جهت رفع خستگى يا كم شدن حرارت هوا به تاخير انداخت ، بلكه بنابر اقوى تأخير آن تا شب بدون هيچ دليلى جايز است ، آرى تاخير انداختن آن تا فرداى روز طواف در صورت اختيار جايز نيست . 

مسأله 344 : حكم زياد شدن عدد شوطهاى سعى همان حكم زياد شدن شوطهاى طواف است ، پس اگر عمدى و با آگاهى از حكم شرعى باشد ، سعى باطل ميشود . آرى اگر حكم را نميدانسته بنابر اظهر سعى با زياد شدن شوطهايش باطل نمى شود ، اگرچه احوط اعاده آن است . 

مسأله 345 : اگر از روى اشتباه زيادى حاصل شد ، سعى صحيح است ، ولى مقدار زيادى اگر يك شوط يا بيشتر باشد ، مستحب است آن را تا هفت شوط كامل كند تا يك سعى كامل غير از سعى اوّل باشد ، و بنابر اين پايان سعى دوّم در صفا خواهد بود . 

مسأله 346 : اگر از روى عمد شوطهاى سعى را كم كند ، با علم به حكم شرعى يا با جهل به آن حكم او حكم كسى است كه سعى را به همين صورت ترك كرده باشد ، و بيان آن گذشت . 

و امّا اگر از روى فراموشى باشد ، بنابر اظهر بايد كمبود آن را هر گاه كه يادش بيايد جبران كند ، خواه يك شوط يا بيشتر باشد . 

و چنانچه پس از گذشتن وقت آن يادش بيايد ، مانند اينكه كمبود سعى عمره تمتع را در عرفات يادش بيايد ، يا كمبود سعى حج را پس از گذشت ماه ذى الحجّة يادش بيايد ، احوط اين است كه كمبود آن را جبران و سپس سعى را اعاده نمايد ، و اگر نتواند شخصاً آن را انجام دهد و يا اينكه موجب مشقت و زحمت زيادى شود ، بايد نائب بگيرد ، و احتياط اين است كه نائب كمبود سعى اوّل را جبران و سپس سعى را اعاده كند . 

مسأله 347 : اگر از روى فراموشى شوطهاى سعى عمره تمتع را كم كند ، و به خيال اينكه سعى را به طور كامل انجام داده از احرام خارج شود ، بنابر احتياط بايد يك گاو كفاره بدهد ، و بايد سعى را بترتيبى كه گفته شد جبران نمايد .