موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی
استفتاءات حجّ
س ـ اگر كسی نذر احرام پيش از ميقات كرده باشد و پيش از ميقات محرم شود و بعد از ورود به جدّه وسايل حركت او به مدينه فراهم شود، آيا می‌تواند محل شود و به مدينه برود و بعد از آن ميقات ديگر محرم شده و وارد مكه شود؟
ج ـ انصراف از نيت احرام، سبب بيرون آمدن از احرام نمی‌شود، و با آن كه احرام بسته، تجديد به نحو جزم مشروع نمی‌باشد، بلی رجاءً بخواهد در مسجد شجره تجديد نيت كند مانعی ندارد.
س ـ اگر از حاجی در حال احرام عملی سرزند كه موجب كفاره است حيوان كفاره را در كجا بايد ذبح يا نحر كند؟
ج ـ در احرام عمره تمتع احوط آن است كه در مكه ذبح يا نحر نمايد، و اگر در احرام حج است بايد در منی نحر يا ذبح كند، و اگر عمداً يا از روی فراموشی در اين دو مكان ذبح نكرد، در صورت امكان بايد نايب بگيرد كه از طرف او در منی يا مكه ذبح نمايد، و اگر ممكن نشد هر چند به واسطه عدم دسترسی به فقير مؤمن در مكه و منی باشد در شهر خودش يا در جای ديگر رجاءاً ذبح نمايد.
س ـ در حيوان كفاره نيز، رعايت شرايط حيوان قربانی در منی لازم است يا خير؟
ج ـ احتياط مستحب رعايت آن شرايط است.
س ـ سجده كردن بر سنگ‌ها‌ئی كه مسجدالحرام و مشاهد مشرفه به آن فرش شده، از سنگ مرمر و غيره آن جايز است يا خير؟
ج ـ بلی جايز است، و معادنی كه سجده بر آن جايز نيست معادنی است كه عرفاً به آن‌ها زمين گفته نمی‌شود مثل طلا و نقره و عقيق و مس و ساير فلزات.
س ـ اگر جامه احرام را با پول خمس يا زكات نداده خريده باشند، احرام در آن صحيح است يا خير؟
ج ـ اگر به عين آن پول معامله واقع شده باشد احرام در آن جايز نيست، و هم چنين اگر خود جامه احرام متعلق خمس شده باشد محرم شدن در آن جايز نيست، و طواف در آن باطل است ولی اگر آن را با پول كلی خريده باشد احرام در آن ضرر ندارد هر چند در مقام پرداخت قيمت، پول خمس يا زكات نداده را بدهد لكن ذمه او به مقدار خمس يا زكات بری نمی‌شود، و ضامن آن مقدار خمس و زكات می‌باشد.
س ـ در مقام حضرت ابراهيم عليه السلام به واسطه ازدحام و كثرت جمعيت، ممكن نمی‌شود كه در موقع نماز طواف، مرد يا زن طوری بايستند كه محاذی هم نباشند و يا زن، جلو مشغول نماز نباشد، در اين صورت نماز آن‌ها صحيح است يا خير؟
ج ـ بلی صحيح است.
س ـ كسی كه می‌دانسته است در سعی بايد از صفا شروع و به مروه ختم كند، ولی جای آن‌ها را نمی‌دانسته و از كسی پرسيده و او مروه را بجای صفا به او نشان داده، و بنا به گفته او از مروه شروع به سعی كرده، پس از اين كه هفت مرتبه سعی انجام داده، ملتفت اشتباه شده، و يك مرتبه ديگر سعی نموده، آيا سعی او صحيح است يا خير؟
ج ـ احوط اعاده سعی است.
س ـ اگر زن بعد از اعمال حج در منی حائض شود، و به مكه بيايد، و پيش از آن كه پاك شود ناچار به رفتن از مكه شود، مثل اين كه همراهان او عازم مراجعت باشند، آيا می‌تواند برای طواف حج و نماز آن، و طواف نساء و نماز آن، نايب بگيرد؟
ج ـ بلی لازم است بر او كه نايب بگيرد، و بعد از آن كه نايب، طواف حج و نماز آن را انجام داد، خودش سعی را بجا آورد، و بعد از سعی برای طواف نساء و نماز آن نايب بگيرد.
س ـ كسی كه حج تمتع بجا می‌آورد اگر پس از احرام و بعد از وارد شدن به حرم فوت شود، كفايت از ساير اعمال حج می‌نمايد يا بايد برای او نائب گرفته شود؟
ج ـ كفايت می‌كند و گرفتن نايب لازم نيست خواه حج خودش باشد يا نايب از غير باشد.
س ـ اگر زن پس از اعمال حج اثر عادت در خود ببيند و شك كند كه پيش از انجام عمل، حايض شده يا بعد از تمام شدن اعمال، حج او صحيح است يا خير؟
ج ـ اعتنا به اين شك نكند و حج او محكوم به صحت است.
س ـ كسی كه با احرام عمره تمتع وارد جدّه شد، و به واسطه نبودن وسيله، احرام را به هم زد و رفت به مدينه منوره، كه در مراجعت، از مسجد شجره محرم شود حكمش چيست؟
ج ـ شخص مذكور اگر احرام اول او صحيح بوده تا اعمال عمره را تمام نكند از احرام بيرون نمی‌رود، اگر چه قصد به هم زدن آن را كرده باشد، و بايد با همان احرام، عمره را تمام كند، و تجديد احرام، بعد از برگشت از مدينه لازم نيست، ليكن اگر بخواهد رجاءً در مسجد شجره تجديد احرام كند مانعی ندارد، ولی لازم نيست، و اگر به گمان اينكه احرامش به هم خورده مرتكب يكی از محرمات شود، حكم آن در احكام محرمات احرام گفته شد.
س ـ شخصی كه به احرام عمره تمتع، در ماه شوال و ذی قعده و ذی حجه وارد مكه معظمه شود و بعد از اتمام عمره قصد رفتن به مدينه يا محل ديگری كرد كه در مراجعت از ميقات، مجدداً احرام ببندد آيا اين كار صحيح است يا خير؟
ج ـ كسی كه عمره تمتع را بجا آورده و محل شده، تا حج را بجا نياورد جايز نيست از مكه بيرون رود مگر برای حاجت، كه در اين صورت می‌تواند از سه روز پيش از ترويه در مكه محرم شود به احرام حج تمتع، و بعد برای انجام حاجت خود از مكه بيرون برود، و پس از مراجعت، با همان احرام، باقی اعمال حج را بجا آورد. اما قبل از سه روز در صورتی كه ترك خروج برای او حرجی باشد می‌تواند بدون احرام بيرون برود، پس اگر مراجعتش در همان ماهی باشد كه عمره اولی را بجا آورده همان عمره اولی كافی است، و جايز نيست دوباره محرم شود به احرام عمره، و اگر در غير آن ماه باشد بايد در ميقات محرم به احرام عمره تمتع شود، و بعد از وارد شدن به مكه عمره تمتع را انجام دهد و عمره اولی مفرده می‌شود، و بعد محرم به احرام حج شود.
س ـ كفاره كشتن ملخ در حال احرام چيست؟
ج ـ يك كف طعام يا يك دانه خرما است به طور تخيير، و اگر هر دو را بدهد بهتر است.
س ـ اگر ملخ را در حال احرام بكشد و بخورد كفاره آن چيست؟
ج ـ يك گوسفند قربانی بر او واجب می‌شود.
س ـ اگر ملخ بسيار باشد و همه آن‌ها را بكشد حكم آن چيست؟
ج ـ احوط آن است كه اگر بيشتر از يك ملخ كشته باشد يك گوسفند قربانی كند، و احوط از آن، ضميمه ساختن يك كف طعام و يك دانه خرما است .
س ـ اگر از جهت زيادی ملخ در بين راه نتواند خود را از كشتن آن‌ها حفظ نمايد چه كند؟
ج ـ در اين صورت چيزی بر او واجب نيست.
س ـ روزه گرفتن در روزهای تشريق جايز است يا نه؟
ج ـ بر كسی كه در منی باشد حرام است، و روزه عيد قربان بر همه كس حرام است.
س ـ طواف نساء و نماز آن كه اگر در عمره مفرده و در حج بجا آورده نشود زن حلال نمی‌شود، بر زن‌‌ها نيز اين طواف و نماز آن لازم است يا نه؟
ج ـ بلی بر زن نيز لازم است و تا آن را بجا نياورد مرد بر او حلال نمی‌شود، بلكه اگر طفل را هم محرم نمودند طواف نساء او هم لازم است، و تا طواف نساء او انجام نشود زن بر او حلال نمی‌شود.
س ـ نماز طواف مستحب، واجب است يا مستحب؟
ج ـ مستحب است.
س ـ در حرم بر محل، صيد كردن حرام است يا نه؟
ج ـ هر صيدی كه بر محرم در حال احرام حرام است بر محل نيز در حرم حرام است.
س ـ كسی كه بدون وصيت فوت نموده و مستطيع نيز بوده است، آيا حج بلدی برای او واجب است يا غير بلدی هم كفايت می‌كند؟
ج ـ حج ميقاتی كفايت می‌كند.
س ـ زن‌‌ها در حال احرام می‌توانند جوراب بپوشند يا بايستی روی پای آن‌ها مثل مردان باز باشد؟
ج ـ اقوی جواز پوشيدن جوراب است برای زن.
س ـ بر حسب فتوای حضرت مستطاب عالی جايز است كه محرم، در منزل زير سقف و سايه برود يا چتر بر سر بگيرد، آيا مراد از منزل، شهر مكه است يا منزلی كه در شهر مكه دارد، و هم چنين در منی و عرفات؟
ج ـ مراد از منزل، محل نزول است، در مقابل حال طی طريق، پس در شهر مكه و منی و عرفات و قهوه خانه‌‌های بين راه و امثال آن، برای محرم بعد از منزل كردن تا قبل از كوچ كردن استظلال مانعی ندارد، هر چند درآمد و شد برای حوائج باشد.
س ـ پوشيده شدن روی پا در حال احرام در موقع نشستن، يا آمدن جامه احرام روی پا، در حال سير، يا در منزل چه صورت دارد؟
چ ـ اشكال ندارد.
س ـ در منزل سر روی بالش نرم گذاشتن كه باعث پوشيدن مقداری از سر می‌شود چه صورت دارد؟
ج ـ سر روی بالش گذاردن مانعی ندارد.
س ـ در اثر هجوم جمعيت، وقت بوسيدن حجرالاسود ممكن است جامه احرام بعض از حاجيان سر آن‌ها را يا سر ساير حجاج را بپوشاند، اگر تصادفاً اين طور شد چه صورت دارد؟
ج ـ در صورت تصادف اشكال ندارد.
س ـ محرم اگر روی لباس دوخته يا پتوی دوخته بنشيند يا بخوابد، يا زير پتوی دوخته يا لحاف بخوابد، چه صورت دارد؟
ج ـ اقوی جواز آن است، ليكن پتو و لحاف را بخود نپيچد كه مثل لباس شود.
س ـ در غير حال طواف و نماز آن اگر جامه احرام يا بدن محرم نجس شود، مثل نجس شدن بدن يا لباس در قربانگاه، آيا برای حرام او اشكال دارد يا نه؟
ج ـ برای احرام او اشكال ندارد ولكن احوط آن است كه در صورت امكان تطهير يا تبديل نمايد.
س ـ نظر حضرت عالی درباره كسی كه در عمره مفرده نماز طواف نساء را نخوانده، و به ولايت خود مراجعت كرده چيست؟
ج ـ اگر برگشتن به مسجدالحرام برای او دشوار باشد می‌تواند آن را در هر محلی كه يادش آمد بخواند، هر چند در شهر ديگر باشد.
س ـ شخصی به واسطه ندانستن مسأله، طواف نساء را بجا نياورده، ولی نيت طواف مستحب كرده، به اين نيت كه اين طواف را برای هر نقصانی كه در طواف داشته ام قربةً الی الله بجا می‌آورم، و بعد از گذشتن يك سال ملتفت شده آيا اين طواف او، از طواف نساء كفايت می‌كند؟
ج ـ در مورد سؤال احوط آن است كه بعد از التفات، با زن نزديكی نكند، و در صورت تمكن برود طواف نساء را خودش بجا آورد، و اگر مشقت دارد نايب بگيرد كه برای او طواف نساء و نماز آن را بجا آورد، اگر چه در غير ماه حج باشد.
س ـ در حج لازم است كه طواف نساء و نماز آن را بعد از طواف حج و نماز و سعی بجا آورد يا خير؟
ج ـ بلی لازم است طواف نساء را بعد از سعی بجا آورد، و اگر عمداً مقدم داشت اعاده آن با نمازش بعد از سعی لازم است، و در صورت جهل و فراموشی اعاده آن احوط است، و اگر خودش نمی‌تواند اعاده كند نائب بگيرد.
س ـ كسی كه عمره مفرده استحبابی بجا می‌آورد، اگر طواف نساء آن را عمداً اگر چه جاهل به حكم باشد يا سهواً ترك كند، آيا زن بر او حرام می‌شود؟
ج ـ بلی تا طواف نساء را بجا نياورد زن بر او حلال نمی‌شود، و از اين جهت فرقی ميان عمره مفرده واجب و مستحب نيست.
س ـ در صورتی كه جهلا نماز را قبل از طواف بجا آورد تكليف او چيست؟
ج ـ نماز را دوباره بجا آورد.
س ـ اگر نماز طواف حج را بعد از سعی بجا آورد آيا لازم است برای حفظ ترتيب، سعی را اعاده نمايد؟
ج ـ احتياط مستحب اعاده سعی است.
س ـ اگر جهلا سعی را بر طواف زيارت مقدم دارد چه حكمی دارد؟
ج ـ احتياط واجب آن است كه سعی را اعاده نمايد.
س ـ روی صفا و مروه طاقی زده شده محاذی زير، آيا سعی را در طبقه فوقانی صحيح می‌دانيد يا خير؟
ج ـ در صورتی كه فوقانی بلندتر از كوه صفا و مروه نباشد به طوری كه سعی بين دو كوه صدق بكند مانعی ندارد.
س ـ آيا لازم است كه تقصير در عمره تمتع را بعد از سعی، بدون فاصله بجا آورد يا نه؟
ج ـ قبل از احرام حج تقصير نمايد كافی است، و مدركی برای فوريت آن به نظر نرسيده.
س ـ آيا اجازه می‌دهيد كه در حال ضرورت، يك نفر به نيابت از چند نفر قربانی نمايد؟
ج ـ در قربانی مباشرت شرط نيست، و می‌تواند وكيل اين كار را انجام دهد، هر چند ضرورت نباشد لكن بايد در حين قربانی قصد كند كه اين گوسفند قربانی زيد است مثلاً و اگر چه گوسفند به قصد چند نفر قربانی كند بدون قصد تعيين، صحيح نيست.
