الف : شكار

سؤال 127 : آيا كشتن مارمولك، عقرب و مار در حال احرام جايز است؟
جواب : كشتن عقرب و همچنين هرگونه مار بد براى مُحرم جايز است. اما كشتن مارمولك جايز نيست.
سؤال 128 : اگر شخص مُحرم حيوانى را در حرم شكار كند و بر اثر جهل به حكم و يا عالماً آن را به خارج از حرم ببرد، آيا بر او واجب است كه آن را به حرم بازگرداند؟
جواب : آرى، بر او واجب است كه آن را به حرم بازگرداند.

ب : بازى با همسر
سؤال 129 : آيا براى شخص مُحلّ جايز است كه از زن مُحرم خود لذت هايى جز جماع، لمس كردن و بوسيدن ببرد؟
جواب : ظاهراً جايز است.

ج : عطر
سؤال 130 : آيا براى شخص مُحرم جايز است كه از صابون و شامپوى غيرمعطر و يا با عطر ضعيف استفاده كند؟
جواب : در صورت اول استفاده از آن ها جايز است و در صورت دوم احتياط آن است كه از آن ها پرهيز كند.
سؤال 131 : آيا كشيدن سيگارهاى معطر براى مُحرم جايز است؟
جواب : بنابر احتياط از آن ها پرهيز كند.

د : پوشيدن لباس هاى دوختنى
سؤال 132 : آيا به پا كردن دمپائى و كفش دوخته براى مُحرم
جايز است؟
جواب : جايز است. ليكن به پا كردن كفشى كه همه روى پا را بپوشاند، جايز نيست.
سؤال 133 : اگر بر اثر ضرورتى پوشاندن سر براى مُحرم جايز باشد، آيا لازم است كه آن پوشش دوخته نباشد؟
جواب : نه، ليكن بنابر احتياط لازم است كه از لباس چون عمامه و كلاه نباشد.
سؤال 134 : آيا براى مُحرم جايز است كه ازار يا ميان خود را با كمربندى از پارچه ندوخته ببندد؟
جواب : جايز است، گرچه مكروه است.
سؤال 135 : اگركناره هاى دو پارچه احرام دوخته باشد، آيا شخص مُحرم مى تواند بپوشد؟
جواب : مانع ندارد.
سؤال 136 : آيا براى مُحرم جايز است كه دو طرف ردايش را به يكديگر بپيوندد و يا با سوزن آن را نگه دارد؟
جواب : جايز است، گرچه بنابر احتياط گره زدن آن جايز نيست.

هـ : روغن زدن
سؤال 137 : گاه شخص مُحرم براى معالجه ناچار مى شود، به خود روغن بزند، در اين صورت آيا بر او كفاره ثابت مى شود؟
جواب : اگر آن روغن داراى بوى خوش نباشد، كفاره ندارد؟

و : زدودن موى بدن
سؤال 138 : اگر شخص مُحرم بگذارد ديگرى موى بدن او را بزدايد آيا بر او كفاره ثابت مى شود؟
جواب : آرى، اگر او سبب شده باشد.
سؤال 139 : اگر شخص محرم سر ديگرى را بتراشد و يا مويش را كوتاه كند، آيا كفاره بر او واجب مى شود؟
جواب : واجب نمى شود.

ز : پوشاندن سر براى مردان
سؤال 140 : اگر قسمتى از سر مُحرم طاس يا بى ريخت باشد و او از آشكار شدنش خجالت بكشد، آيا جايز است آن را بپوشاند؟ و آيا اين كارش كفاره دارد؟
جواب : اگر آشكار كردنش چنان براى او سخت و حرجى باشد كه تكليف را از او ساقط كند، جايز است آن را با آن چه از لباس به شمار نمى رود، بپوشاند و در اين صورت بنابر اظهر كفاره ندارد وگرنه جايز نيست و اگر چنين كرد بنابر احتياط يك گوسفند كفاره آن است.
سؤال 141 : اگر مردى به سبب ضرورتى ـ مانند فرض سؤال قبلى ـ و يا بى هيچ ضرورتى با موى مصنوعى مُحرم شد تكليفش چيست؟
جواب : اگر بر اثر ضرورت باشد، اشكالى ندارد وگرنه بنابر احتياط گوسفندى كفاره اش است.
سؤال 142 : آيا جايز است كه شخص مُحرم دستش را بر
صورتش بگذارد؟
جواب : آرى، جايز است. همچنين جايز است كه آن را با چيز ديگرى بپوشاند.
سؤال 143 : آيا جايز است كه شخص مُحرم سرش را با دستمال و غيره خشك كند؟
جواب : جايز نيست، گرچه بنابر احتياط به شكل كشيدن و گذراندن آن بر سر باشد.
سؤال 144 : آيا جايز است كه مُحرم سرش را زير دوش حمام و مانند آن بشويد؟
جواب : جايز است.
سؤال 145 : آيا جايز است كه شخص مُحرم سرش را بر بالش بگذارد، گرچه با اين كار ناچار بخشى از سرش را مى پوشاند؟
جواب : جايز است.

ح : پوشاندن صورت براى زنان
سؤال 146 : آيا براى زن مُحرم جايز است كه صورتش را با
دستمال خشك كند؟
جواب : احتياط آن است كه آن را ترك كند، اگرچه به شكل كشيدن و گذراندن باشد و همه صورت را نپوشاند.
سؤال 147 : آيا جايز است كه زن مُحرم صورت و دستانش را (تا مچ) برابر مردان نامحرم آشكار كند؟
جواب : آرى، اگر ترس از وقوع در حرام و به هدف واداشتن مرد به نگاه حرام نباشد، براى زن مُحرم ـ و غيرمُحرم ـ جايز است كه صورت و دستانش را (تا مچ) آشكار كند.
سؤال 148 : اگر زن در حال احرام صورتش را از مرد نامحرم بپوشاند و آن پوشش به صورتش بچسبد، آيا كفاره دارد؟
جواب : در اين مورد، كفاره ندارد.
سؤال 149 : اگر زن مُحرم خواست روسرى اش را درآود و اين كار به پوشاندن صورتش انجاميد، آيا كفاره دارد؟
جواب : خير.
سؤال 150 : آيا جايز است كه زن مُحرم بر روى صورتش بخوابد، به گونه اى كه موجب پوشاندن صورتش شود؟
جواب : جايز است.

ط : در سايه قرار گرفتن
سؤال 151 : آيا سوار ماشين هاى رو باز شدن با توجه به اين كه مُحرم در حال نشستن بر صندلى مانع آشكار شدن پشتش در برابر خورشيد مى شود، و اين امر با پرهيز از در سايه قرار گرفتن جانبى كه براى مُحرم ممنوع است، منافاتى دارد؟
جواب : از اين جهت منافاتى ندارد.
سؤال 152 : آيا استفاده از چتر در صورتى كه شك شود كه وجود و عدمش يكسان است، جايز است؟
جواب : جايز است مگر اين كه قبل از شك سايبان به شمار آيد.
سؤال 153 : اگر ديگرى بر مُحرم در حال حركتش سايه افكند، آيا كفاره بر عهده مُحرم است يا آن ديگرى و يا هيچ كدام؟
جواب : بر عهده آن ديگرى نيست و بر عهده خود مُحرم است اگر بتواند خود را از او خلاص كند گرچه براى حفظ جان اقدام نكرده باشد.
سؤال 154 : اگر شخص مُحرم مدتى ناچار شد كه در سايه قرار گيرد، آيا جايز است با رفع اضطرار تا زمانى كه در حال احرام است، همچنان در سايه بماند؟
جواب : با رفع اضطرار، جايز نيست كه همچنان در سايه بماند. ولى اگر همچنان در سايه ماند، كفاره ديگرى بر عهده اش نيست.
سؤال 155 : اگر مُحرم وارد مكه شد و پيش از درآمدن از احرام به خانه اى كه براى سكونتش تعيين شده است، رفت حال آيا جايز است جهت رفتن به مسجدالحرام براى اداى مناسكش سوار اتوبوس هاى سقف دار شود؟
جواب : بنابر احتياط واجب، جايز نيست.
سؤال 156 : اگر در فرض سؤال قبلى، در سايه قرار گرفتن براى مُحرم جايز نبود و او بر اثر جهل به حرمت آن، در سايه قرار گرفت آيا كفاره دارد؟
جواب : در صورت جهل به حكم، كفاره در سايه قرار گرفتن بر عهده اش نمى آيد.
سؤال 157 : اگر چند بار در سايه قرار گيرند، كفاره آن نيز متعدد مى شود؟
جواب : اظهر آن است كه در يك احرام، تنها يك كفاره دارد.
سؤال 158 : آيا براى مُحرم جايز است كه از آسانسورهاى برقى موجود در ساختمان هاى مسكونى، استفاده كند؟
جواب : جايز است.
سؤال 159 : آيا بر مردان مُحرم همراه زنان اگر در روز سوار ماشين هاى سقف دار شوند، كفاره واجب مى شود؟
جواب : آرى، اگر موجب در سايه قرار گرفتن حرام شود.
سؤال 160 : اگر شخص مُحرم مقلِّد مجتهدى بود كه پوشاندن خود از سرما، گرما و باد را حرام مى دانست و او خود را پوشاند و بنا بر نظر مجتهد مورد تقليدش ملزم به كفاره شد. آن گاه بعد از فوت آن مجتهد به كسى رجوع كرد كه پوشاندن خود از سرما، گرما و باد را جايز مى دانست و پس از فوت مجتهد دوم به شما رجوع كرد. حال تكليفش نسبت به كفاره پوشاندن خود از گرما و سرما و مانند آن كه در زمان مجتهد اول بر عهده اش آمده چيست؟
جواب : اگر آن شخص همچنان باقى بر تقليد از مجتهد دوم است، كفاره ندارد و اگر به تقليد از مجتهد اول رجوع كرده باشد، چون او را اعلم مى دانسته است ـ نظر ما وجوب بقاى بر تقليد از مجتهد اعلم است ـ در اين صورت كفاره بر عهده اش ثابت است.
سؤال 161 : آيا استفاده از چتر و اشياى مشابه آن در شب يا بين الطلوعين، براى مُحرم جايز است؟
جواب : جايز است اگر آسمان بارانى نباشد، بنابر احتياط واجب.
سؤال 162 : آيا سوار ماشين هاى رو باز شدن گرچه موجب در سايه قرار گرفتن جانبى ولو به صورت جزئى براى مُحرم شود، جايز است؟
جواب : اگر مانع صدق عرفى در معرض خورشيد قرار گرفتن نشود، جايز است و ظاهراً اگر كناره هاى ماشين كوتاه باشد و سر و سينه شخص مُحرم را نپوشاند، مانع از صدق عرفى نيست.
سؤال 163 : شخصى مقلد مجتهدى است كه خود را پوشاندن از باد و سرما و گرما و مانند آن را بر مُحرم حرام مى داند. آن گاه آن مجتهد فوت مى كند و آن شخص به مجتهد دومى رجوع مى كند كه خود را پوشاندن از غير خورشيد و باران حرام نمى داند. پس مدتى به فتوايش عمل مى كند و سپس اين مجتهد دوم نيز فوت مى كند و آن شخص به حضرت عالى رجوع مى نمايد. حضرت عالى نيز تقليد از اعلم از اين سه تن را بر او واجب مى دانيد و به نظر او مجتهد اول اعلم است. حال مى پرسد :
اولاً : اين شخص با توجه به حرج و سختى كه در عمل به فتواى مجتهد اول با آن رو به رو مى گردد، آيا مى تواند در خصوص اين مسأله بر تقليد از مجتهد دوم باقى بماند و يا به حضرت عالى رجوع كند؟
جواب : به نظر ما، نمى تواند.
ثانياً : اگر گروهى از اهل خبره پس از اطلاع بر مدرك هر يك از اين دو مجتهد درباره فتوايشان، شهادت دهند كه مجتهد دوم در مسأله تظليل (در سايه قرار گرفتن) از مجتهد اول اعلم است، آيا مى توان به شهادت آنان اعتماد كرد و در اين مسأله بر تقليد از مجتهد دوم باقى ماند؟
جواب : آن چه دخيل در اعلميت است مربوط به يك مسأله نيست بلكه مربوط به مجموعه مسائلى است كه يك نوع را تشكيل مى دهد. و صرف ترجيح فتواى غيراعلم بر فتواى اعلم در خصوص مسأله اى فقهى از سوى گروهى از اهل خبره، تنها گوياى توافق نظر اين گروه با فتواى غيراعلم در اين مسأله خاص است و مقتضاى اين توافق آن نيست كه فتواى غيراعلم در اين مسأله بر فتواى اعلم ترجيح دارد. حاصل آن كه اعلميت ثابت شده به آراء اهل خبره كه از مرجحات باب تعارض است، نسبت به تك تك مسائل در نظر گرفته نمى شود، بلكه با توجه به نوع مسائل لحاظ مى شود و هر كسى به اين لحاظ اعلم باشد، در همه مسائل آن نوع، فتوايش حجت است، مادام كه خطايش در پاره اى از مسائل معين ثابت نشده باشد.
ثالثاً : اگر گروهى از اهل خبره پس از اطلاع از مستند فتواى مجتهد اول به جهتى كه اختصاص به اين مسأله دارد، شهادت دادند كه او در فتوايش خطا كرده است، آيا مقلدش مى تواند در خصوص مسأله در سايه قرار گرفتن، به ديگرى رجوع كند؟
جواب : اگر بدين وسيله به خطاى مجتهد مورد تقليدش اطمينان يافت، جايز است با مراعات ترتيب در اعلميت از فتوايش دست بكشد و به ديگرى رجوع كند. ليكن مقلد عامى به مجرد تخطئه مستند فتواى اعلم در خصوص اين مسأله بهوسيله اهل خبره، از كجا به چنين اطمينانى دست مى يابد! البته گاه اگر تخطئه كنندگان اعلم به شكل مذكور، جمع قابل اعتنايى از اهل خبره باشند و به خبرويت و وثاقتشان اعتماد كامل باشد، ممكن است چنين اطمينانى حاصل شود.
رابعاً : اگر چاره اى جز بقاى بر تقليد مجتهد اول در اين مسأله نباشد، آيا در مدتى كه مقلدِ مجتهد دوم بوده است و در مورد در سايه قرار گرفتن به فتواى او عمل كرده است، كفاره در سايه قرار گرفتن بر عهده اش مى آيد؟
جواب : كفاره اى بر عهده اش نمى آيد.

ى : خارج ساختن خون از بدن
سؤال 164 : آيا جايز است شخص مُحرم مستقيماً به ديگرى آمپول بزند، اگر اين كار مستلزم بيرون آمدن خون از او گردد؟
جواب : جايز است، گرچه اگر آن ديگرى مُحرم باشد، احتياط مستحب ترك آن است.
سؤال 165 : آيا جايز است شخص مُحرم به خودش آمپول بزند، در صورتى كه موجب بيرون آمدن خون از او شود؟
جواب : بنابر احتياط جايز نيست، مگر آن كه ضرورتى در ميان باشد.
سؤال 166 : آيا جايز است كه شخص مُحرم خون خود را براى ديگرى اهدا كند؟
جواب : احتياط آن است كه شخص مُحرم به هيچ صورتى خون از بدنش خارج نكند، چه خود مباشر آن باشد و چه سبب آن گردد، مگر آن كه ضرورتى آن را ايجاب كند.

يا : ناخن گرفتن
سؤال 167 : آيا جايز است كه شخص مُحرم ناخن ديگرى را ـ چه مُحرم باشد و چه مُحلّ ـ بگيرد؟
جواب : بعيد نيست در اين دو مورد جايز باشد، گرچه احتياط ترك مورد دوم است.

يب : كشيدن دندان
سؤال 168 : آيا جايز است كه شخص مُحرم دندان ديگرى را بكشد، يا نه؟
جواب : جايز است.