موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
اقسام عمره
مسأله ۱۳۲ ـ عمره مانند حجّ است، پس گاهى واجب است و گاهى مستحب، و عمره واجب بر دو قسم است: یكى واجب به حسب اصل شرع است و دیگرى عمره اى است كه به خودى خود واجب نیست ولى به واسطه نذر و مانند آن بر مكلف واجب مى شود.
و عمره گاهى مفرده است ـ مربوط به حجّ نیست ـ و گاهى مربوط به حجّ است، مانند عمره تمتّع.
مسأله ۱۳۳ ـ عمره مانند حجّ بر هر مستطیع داراى شرایط واجب است، و وجوب انجام آن مانند حجّ ـ بنابر احتیاط واجب ـ فورى است، بنابراین هركسى كه استطاعت انجام آن را پیدا كند اگرچه استطاعت حجّ را نداشته باشد، باید آن را به جا آورد.
بلى، ظاهر این است كه كسى كه وظیفه اش حجّ تمتّع است و استطاعت انجام آن را ندارد، ولى استطاعت انجام عمره را دارد، عمره بر او واجب نیست، بنابراین كسى كه براى حجّ اجیر شده پس از انجام حجّ نیابى واجب نیست عمره مفرده را به جا آورد اگرچه استطاعت آن را داشته باشد، ولى احوط به جا آوردن آن است.
و امّا كسى كه حجّ تمتّع را به جا آورده عمره مفرده بر او واجب نیست جزماً.
مسأله ۱۳۴ ـ به جا آوردن عمره مفرده در هر ماه مستحب است، و اشكالى در جواز به جا آوردن یك عمره در یك ماه ـ اگرچه در آخر آن ـ و عمره دیگرى در ماه بعد ـ اگرچه در اوّل آن ـ نیست.
ولى به جا آوردن دو عمره در یك ماه در صورتى كه هر دو از طرف خود یا شخص دیگرى باشد، بنابر احتیاط جایز نیست، ولى به جا آوردن عمره دوم ـ در صورت مذكور ـ به قصد رجاء مانعى ندارد.
و همچنین به جا آوردن یكى را از طرف خود و دیگرى را از طرف شخص دیگرى، و یا یكى را براى شخصى و دیگرى را براى شخص دیگرى، اشكالى ندارد.
و همچنین به جا آوردن هردو را از طرف خود یا از طرف شخص واحد ـ در صورتى كه یكى عمره مفرده باشد و دیگرى عمره تمتّع ـ اشكالى ندارد، بنابراین اگر كسى عمره مفرده را از طرف خود به جا آورد مى تواند پس از آن ـ اگرچه همان ماه ـ عمره تمتّع براى خود به جا آورد، و همچنین اگر كسى حجّ تمتّع را از طرف خود به جا آورد مى تواند پس از آن در همان ماه عمره مفرده براى خود به جا آورد.
و به جا آوردن عمره مفرده بین عمره تمتّع و حجّ آن جایز نیست.
مسأله ۱۳۵ ـ همچنان كه عمره مفرده به استطاعت واجب مى شود، به فاسد نمودن شخص عمره اى را كه مشغول انجام آن است، و همچنین به عنوان ثانوى ـ مثل اجیر شدن براى شخصى جهت انجام آن، و به شرط كردن انجام آن در ضمن عقد، و به نذر و مانند آن ـ نیز واجب مى شود.
مسأله ۱۳۶ ـ اعمال عمره مفرده مانند اعمال عمره تمتّع است ـ و بیان آنها خواهد آمد ـ ولى در چند چیز با یكدیگر فرق دارند:
(۱) در عمره مفرده طواف نساء واجب است، ولى در عمره تمتّع واجب نیست.
(۲) وقت عمره تمتّع ماه هاى حجّ است ـ یعنى شوال و ذى القعده و ذى الحجّه ـ و انجام آن در غیر آنها صحیح نیست، ولى عمره مفرده را مى توان در تمام ماه هاى سال به جا آورد، و افضل آنها ماه رجب است، و پس از آن ماه رمضان.
(۳) بیرون آمدن از احرام در عمره تمتّع تنها با تقصیر است، ولى در عمره مفرده به حلق یا تقصیر است.
(۴) واجب است عمره تمتّع و حجّ آن در یك سال به جا آورده شود ـ چنان كه بیان آن خواهد آمد ـ ولى در عمره مفرده چنین نیست، بنابر این اگر كسى حجّ افراد و عمره مفرده بر او واجب شد جایز است حجّ را در یك سال و عمره مفرده را در سال دیگرى به جا آورد.
(۵) جماع پیش از فارغ شدن از سعى، در صورتى كه از روى علم و عمد باشد عمره مفرده را باطل مى كند و اعاده آن بر او واجب مى شود، به این كه در مكّه تا ماه بعد باقى بماند و سپس آن را اعاده نماید، و در فاسد شدن عمره تمتّع به جماع، تفصیلى است كه در مسأله (۲۱۷) خواهد آمد.
مسأله ۱۳۷ ـ میقاتهاى بستن احرام عمره مفرده ـ براى كسى كه منزلش پیش از میقات عمره تمتّع است ـ همان میقاتهاى عمره تمتّع است كه بیان آنها خواهد آمد، ولى كسى كه در مكّه است مى تواند به ادنى الحلّ ـ یعنى اوّلین نقطه خارج از حرم ـ برود و از آن جا احرام ببندد، و واجب نیست به یكى از میقاتهاى پنجگانه برود، و سزاوارتر این است كه از حدیبیه یا جعرانه یا تنعیم احرام ببندد.
و امّا كسى كه عمره اش را با جماع پیش از سعى فاسد كرده حكمش در مسأله (۲۲۰) خواهد آمد.
مسأله ۱۳۸ ـ بر هر كسى كه بخواهد وارد مكّه شود عمره مفرده واجب است و وارد شدن در آن جا بدون احرام جایز نیست، و از این حكم دو مورد استثنا مى شود:
(۱) كسى كه به علت نیاز و شغلى كه دارد مرتباً وارد و خارج مى شود، مثل هیزم كش و گردآورنده علف و مانند آنها.
(۲) كسى كه بخواهد پیش از گذشتن ماهى كه اعمال حجّ یا عمره مفرده را در آن به جا آورده دوباره وارد مكّه شود.
و امّا كسى كه بعد از اعمال عمره تمتّع و پیش از اعمال حجّ از مكّه خارج شده و دوباره مى خواهد وارد آن جا شود، حكمش خواهد آمد.
مسأله ۱۳۹ ـ كسى كه عمره مفرده را در ماه هاى حجّ ـ شوال و ذى القعده و ذى الحجّه ـ به جا آورد و در مكّه تا هنگام انجام مناسك بماند، مى تواند قصد كند كه عمره انجام شده عمره تمتّع باشد و سپس مناسك حجّ را به جا آورد، و فرقى در این حكم بین حجّ واجب و مستحب نیست.
