موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
« كسانى كه از تصرّف در مال خود ممنوعند »
مسأله ۲۳۰۴ ـ بچّه اى كه بالغ نشده شرعاً نمى تواند در مال یا در ذمّه خود ـ مثل این كه ضامن شود یا قرض كند و مانند آن ـ تصرّف نماید ، و همچنین است نسبت به تصرّف مالى در نفس خود ـ مثل این كه خود را اجاره دهد ، یا در مضاربه یا مزارعه و مانند آن عامل شود ـ و امّا حكم وصیت او در مالش در مسأله «۲۷۶۱» خواهد آمد.
و نشانه بلوغ یكى از سه چیز است:
(اوّل) روییدن موى درشت زیر شكم بالاى عورت در پسر.
(دوم) بیرون آمدن منى.
(سوم) تمام شدن پانزده سال قمرى در پسر ، و تمام شدن نُه سال قمرى در دختر ، و خون حیض دیدن در مورد دخترى كه معلوم نیست نُه سال او تمام شده یا نه.
مسأله ۲۳۰۵ ـ روییدن موى درشت در صورت و پشت لب و در سینه و زیر بغل و درشت شدن صدا و مانند اینها ، نشانه بالغ شدن نیست ، مگر انسان به واسطه اینها یقین یا اطمینان به بلوغ پیدا كند.
مسأله ۲۳۰۶ ـ دیوانه نمى تواند در مال و ذمّه خود تصرّف نماید ، و همچنین نسبت به تصرّف مالى در نفس خود ، و سفیه ـ یعنى كسى كه مال خود را در كارهاى بیهوده صرف مى كند ـ نمى تواند در مال و ذمّه خود ـ مثل این كه ضامن بشود یا قرض كند ـ بدون اذن یا اجازه ولىّ تصرّف نماید ، و همچنین نمى تواند در نفس خود بدون اذن یا اجازه ولىّ تصرّف مالى كند ، مثل این كه خود را اجاره دهد یا عامل مضاربه یا مزارعه و مانند آن شود ، و مفلس ـ یعنى كسى كه به جهت مطالبه طلبكاران به وسیله حاكم شرع از تصرّف در مال خود منع شده است ـ نمى تواند در مال خود بدون اذن یا اجازه طلبكاران تصرّف نماید.
مسأله ۲۳۰۷ ـ كسى كه گاهى عاقل و گاهى دیوانه است ، تصرّف مالى كه در موقع دیوانگى مى كند ، صحیح نیست.
مسأله ۲۳۰۸ ـ انسان مى تواند در مرضى كه به آن مرض از دنیا مى رود ، هر قدر از مال خود را به مصرف خود و عیال و میهمان و كارهایى كه اسراف شمرده نمى شود برساند ، و اگر مال خود را به كسى ببخشد یا ارزان تر از قیمت بفروشد ، اگر چه بیشتر از ثلث باشد و ورثه هم اجازه ننمایند ، تصرّف او صحیح است.
