6- حقيقت امر به معروف و نهي از منکر

امر به معروف و نهي از منکر، طريق و راه انبياء و صلحاست

مسئولان اعتراف مي‌کنند که خلاف در جامعه رو به افزايش است! هر روز با قيد و بندهای فراوان می خواهند جلويش را بگيرند ولی باز هم اعتراف مي‌کنند که خلاف‌کاري در جامعه دارد زياد مي‌شود؛ مگر همين اعتياد نيست! با همه قيد و بندها و اعمال قوانین مربوط به آن، باز هم متصدیان امر به دنبال راهکار جدید هستند تا با آن مبارزه کنند؟ اساس در اسلام بر اين است كه انسان‌ها ساخته شوند قرآن مي‌گويد: همانا پيامبران را با حجت‌هاي روشن فرستاديم: (لِيَقُومَ النّاسُ بِالقِسْطِ) [1]و با ايشان کتاب و ميزان فرستاديم تا مردم به عدل و انصاف قيام کنند.

درباره‌ي امر به معروف و نهي از منکر، امام باقر(علیه السلام) مي‌فرمايد: «إنّ الأمرَ بِالمعرُوفِ وَ النَّهىَ عَنِ المَنْكَرِ سَبيلٌ الآنبياءِ، و مِنهاجُ الصُّلَحاء»[2]، امر به معروف و نهي از منکر، طريق و راه انبياء و صلحاست. و انبياء و صلحا كه چماق ندارند؛ زندان و شلاق ندارند، انبياء و صلحا كه هتک حرمت و توهين ندارند، آنها با اصلاح و عمل خودشان به مردم درس مي‌دهند و جامعه را مي‌سازند. حاکمان و کسانی که مدیریت جامعه را به عهده دارند، خودشان به گونه‌اي ساخته شده اند که اگر حرفي زدند مردم با جان و دل حرفشان را مي‌خرند و به آن گوش مي‌دهند؛ و مردم از عملشان درس مي‌گيرند: «كُونُوا دُعاةً لِلناسِ بِالخَيرِ بِغَيرِ ألْسِنَتِكُمْ»،[3] يعني مردم را به خير و خوبي با غير زبان‌هايتان دعوت کنيد. چون اگر هم حرف مي‌زند، حرفش همان و عمل مردم همان! امّا اگر به گونه‌اي شد که حرفش همان و ضدّش را مردم در عمل ديدند، اين امر به معروف ونهى از منكر نيست بنابراین لازمه داشتن جامعه سالم آن است که حاکمان در درجه نخست خود از سلامت برخوردار باشند.

امام باقر(علیه السلام) در ادامه مي‌فرمايد: «بِها تُقامُ الفَرائِضَ»،[4] با امر به معروف و نهى از منكر فرائض الهي به پاداشته مي‌شود مثلاً مردم نماز خوان مي‌شوند. نماز عبادتی است، كه با زور و شلاق انجام نمي‌شود؛ يا شلاق بزنيم براى اين كه زكات بدهند، شلاق بزنيم تا غسل جنابت كنند. نماز، زکات و غسلي که با زور و شلاق باشد عبادت نيست. چون اين‌ها عبادت است و قصد قربت مي‌خواهد، قصد قربت هم با زور و شکنجه نمي‌شود، و ادله واجبات هيچ‌گاه حرام را نمي‌گيرد، يادتان باشد! امر به معروف و نهى از منكر واجب هستند؛ اما نمي‌شود با واجب، حرامي انجام گيرد. زدن، کشتن، بردن، شکنجه حرام است و ادله وجوب امر به معروف اين‌ها را نمي‌گيرد، گرچه بعضى از فقهاء فرموده‌اند!

بنابراين حق اين است كه آمر به معروف، بايد خودش با عمل و گفتارش آدم خوبى باشد. همان شیوه ای كه امام امت و انسان های زیادی، را متحول ساخت. از اقشار مختلف جامعه، انسان هایی را ساخت که در زمان جنگ عاشقانه از کشور دفاع کردند.

اعمال شكنجه، فشار، خشونت و بى‌رحمى، در اين دنيا عاقبت خوشي ندارد. ما با چشم خود ديده‌ايم که ظالمين به چه سرنوشتی دچار شده اند.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. الحديد (57)، 25.

[2].وسائل الشيعة ج16:ص119، كتاب الامر بالمعروف والنهي عن المنکر، ابواب الامر والنهي و ما يناسبهما، باب1،ح 6.

[3]. وسائل الشيعة ج12، ص162، تتمة كتاب الحج، ابواب احكام العشرة، باب 108، ح1، عن الصادقg.

[4]. وسائل الشيعة ج16: ص119، همان.