به گزارش مرجع ما (پایگاه اطلاع رسانی مراجع شیعه)؛

حضرت آیت‌الله جوادی آملی در سلسله جلسات درس تفسیر خود در تفسیر آیات 7 تا 10 سوره «غافر» روز دو‌شنبه، 6 بهمن ماه، بیان کرد: خداوند در آغاز سوره مبارکه غافر فرمود کفار خصم کینه توز شما هستند، آنها هم کارهای علمی به زعم خود می‌کنند تا حق را باطل کنند در حالی که حجت آن‌ها باطل شده است و هم تلاش و کوشش آن‌ها این است که پیامبران خود را بکشند یا تبعید کنند آنگاه ذات اقدس اله به رسول می‌فرماید که بالاخره این کافریان دشمنان شما هستند و البته این طور نیست که شما در دنیا دوستی نداشته باشید حاملان عرش دوست شمایند حافین حول عرش دوست شمایند آن‌هایی که حرفشان و دعایشان اثر بخش است دوست شمایند در کنار شمایند با شمایند، هیچ نگران نباشید. اینطور نیست که کافران و کاذبان دشمن شما باشند و شما از این دشمنی آسیب ببیند چرا که همه آن‌هایی که در عالم کاری از دستشان بر می‌آید مانند فرشتگان، نیکان عالم، اسرار عالم هم دوست شمایند و هم دعاگوی شما هستند. «الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ» این‌ها اولاً در پیشگاه ذات اقدس اله، او را تسبیح و تحمید می‌کنند، ثانیا دائماً اهل ایمان هستند و این ایمان آن‌ها منزه از زمان است چرا که این‌ها موجودات مجرد هستند و در موجودات مجرد بحث زمان مطرح نیست بنابراین افعال که زمان دارند مانند فعل گذشته اگر به آن‌ها نسبت داده شود از تکوین و ثبات خبر می‌دهد و از امر تدریجی، سکون و استمرار خبر نمی‌دهد. فرشتگان این چنین هستند آن‌ها قبل از زمان خلق شده‌اند پس ایمان آن‌ها که به صورت فعل ماضی به آن‌ها نسبت داده شده است قبل از زمان است و زمان‌بند نیست.

وی ادامه داد: زمخشری سخن لطیفی در کشاف دارد که آن حرف در آن روز که فرهنگ اسلامی گرفتار مصیبت مجسمه‌ای‌ها و مشبه‌ها بود بسیار ارزشمند بود. آن‌ها قائل به این بودند که خداوند جسم است و می‌گفتند که او در عرش است و شب‌های جمعه همانند انسانی که از پله پایین می‌آید از عرش به پایین می‌آید. زمخشری در این باره می‌گوید اگر معاذ الله خداوند در عرش بود، جسم بود و روی تخت بود ایمان به آن خدا دیگر برای فرشتگان شرفی نمی‌آورد، چرا که این کمالی برای آن فرشتگان نیست چرا که مثل دیگران است و کاری می‌کنند که همه آن را می‌کنند، ایمان به خدای محسوس و مجسم شرفی نیست. بنابراین دلیلی نداشت که خداوند در مورد فرشتگان با جلال و شکوه بگوید که فرشتگان کسانی هستند که به خدا ایمان دارند چرا که این اصلاً جلال و شکوهی ندارد، وقتی که آن‌ها خدا را می‌بینند دیگر ایمانشان هیچ جلال و شکوهی ندارد که خداوند بخواهد از ایمان آن‌ها اینگونه سخن بگوید. بنابراین معلوم می‌شود که ایمان این‌ها به خدا ایمان به غیب است نه ایمان به محسوس و دیدنی.

آیت‌الله جوادی عنوان کرد: وقتی که خداوند به پیامبر (ص) می‌فرماید فرشتگان حامل عرش و اطرافیان آن‌ها دوستان و دعاگویان و حامیان شما هستند الان نیز همینطور است و در حقیقت این فرشتگان و اطرافیانشان دوستان شیعیان و مسلمانان هستند اگر چه همه کافران و تبهکاران دشمن آنها باشند. آن‌ها در این زمان نیز حامی ما هستند و ما را کمک می‌کنند. اگر ما واقعاً در مسیر باشیم این‌ها به فکر ما هستند برای ما طلب استغفار می‌کنند برای ما دعا می‌کنند و طلب خیر می‌کنند. اگر ما همانطور که لفظاً ایمان داریم قلبا ایمان داشتیم «ان تنصر الله ینصر کم» قطعاً خدا ما را کمک و حمایت می‌کرد بنابراین اگر به نظر می‌رسد حمایتی از خداوند در کار نیست مشکل در ایمان لفظی ماست.

وی اضافه کرد: وقتی سخن از دیدن فرشتگان به میان می‌آید منظور دیدن به معنای علم نیست این‌ها همه را می‌بینند و اعمال انسان را ضبط می‌کنند، اقوال و اندیشه‌ها انسان را می‌نویسند اما نگاه این‌ها مانند نگاه آفریدگاشان که خالق یکتاست دو نحوه است مطلبی که در دعاها نیز به آن اشاره شده است. خداوند سبحان یک نگاه عمومی دارد چون بر همه چیز بصیر است و همه چیز را می‌بیند اما در عین حال بیان شده است که خداوند در قیامت به عده‌ای نگاه نمی‌کند و با آن‌ها یک کلمه حرف هم نمی‌زند. فرشتگان نیز مانند خداوند به برخی نگاه نمی‌کنند نه اینکه این‌ها را نبینند، آن‌ها را می‌بینند اما توجهی به آن‌ها نمی‌کنند. بنابراین وقتی که گفته می‌شود که خداوند نمی‌شوند به این معنا نیست او واقعاً نمی‌شنود بلکه او می‌شنود اما به آن‌ها ترتیب اثر نمی‌دهد.

این مفسر قرآن کریم بیان کرد: سپس خداوند در آیه 8 این سوره به این مطلب اشاره می‌کند که خداوند مومنان را، همان کسانی که فرشتگان در آیه قبل برای آن‌ها دعا و استغفار می‌کردند در قیامت به همراه پدران، همسران و زریه آن‌ها اگر شایسته بهشت باشند وارد بهشت می‌کند. این آیه جامع‌تر از سوره طور است که فرمود: «أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ». البته این آیه سوره طور لطافتی دارد که آیه 8 سوره غافر ندارد چراکه در سوره طور سخن از الحقنا، باهم بودن این‌ها و تشکیل یک محل انس خانوادگی است اما در اینجا هیچ سخنی از با هم بودن نیست و فقط اشاره می‌کند که این افراد را وارد بهشت کن. حاملان عرش و عرش محوران علاوه بر اینکه برای مومنان استغفار می‌کنند و در قیامت از خدا می‌خواهند که اینها را وارد بهشت کنند در قیامت نیز از خداوند درخواست می‌کنند که از گناهان مومنان بگذرد چرا که بسیاری از مومنان علاوه بر اینکه معصوم نیستند عادل هم نیستند و ممکن است دچار برخی انحرافات و معصیت‌ها شده باشند.

وی ادامه داد: خداوند در آیه نهم در مقابل بهشتیان و مومنان می‌فرماید «وَمَنْ تَقِ السَّيِّئَاتِ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ؛ كه هر كه را در آن روز از ناگواری‌ها حفظ كنى قطعاً او را مشمول رحمت خود ساخته اى، و اين است كاميابى بزرگ.» این‌ها همان کسانی هستند که نصیحت و پند و اندرز برای آن‌ها سودی نداشت، و تلاش می‌کردند حق را باطل کنند این همان کسانی هستند که در آیه چهارم این سوره به آن‌ها اشاره شده بود. این‌ها به واسطه کفر و شرک‌شان از رحمت الهی دور هستند و چون دور هستند با ندای دور مورد خطاب قرار می‌گیرند. این‌ها کسانی هستند که در قیامت اهل مقت هستند آن‌ها از خودشان عصبانی هستند از همین رو خودشان را دشنام می‌دهند «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يُنَادَوْنَ لَمَقْتُ اللَّهِ أَكْبَرُ مِنْ مَقْتِكُمْ أَنْفُسَكُمْ إِذْ تُدْعَوْنَ إِلَى الْإِيمَانِ فَتَكْفُرُونَ؛ به يقين، كسانى كه كافر شده‌اند، آن گاه كه عذاب قيامت را می‌چشند، از سوى خدا به آنان ندا داده می‌شود كه: قطعاً دشمنى خدا با شما سخت تر از دشمنى شما با خودتان است. شما آن گاه با خود دشمنى كرديد و اين عذاب را براى خود فراهم آورديد كه به ايمان فرا خوانده می‌خواند»