به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مرجع ما به نقل از خبرگزاری حوزه/ محمد حسن نجفی معروف به صاحب جواهر همان آیت الله شیخ محمد حسن بن شیخ باقر بن شیخ عبد الرحیم بن آقامحمد بن ملا عبد الرحیم شریف اصفهانی متولد 1166 و رحلت نموده در 1228 هجری خورشیدی از فقهای برجسته و بی بدیل شیعه و صاحب کتاب جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام است که نام و یاد او همراه و همردیف عنوان زیبا و جانانه این کتاب شریف و سترگ و شگرف است و شخصیت والاتبار او را بیشتر با عنوان «صاحب جواهر» می شناسند.

این عالم ربانی با شخصیتی متواضع و رئوف و پدرانه نسبت به شاگردان و ملازمانش چهره ای واقعی و حقیقت مدار از یک «روحانی» به نمایش گذاشت.

نسب ایشان از طرف پدر به خانواده ای مذهبی و ایرانی و از مادر به ابوالحسن فتونی از علمای حومة حله می‌رسد.

از ایشان هشت پسر و چند دختر باقی ماند و تنی چند از آنان برجستگانی در عرصه معرفت و ادب شدند و باقیات الصالحاتی برای آن عالم ربانی و از آن جمله باید اشاره کرد به  شیخ محمد، معروف به «حُمیّد» بزرگترین و برجسته‌ترین فرزندان، که مدرس و امام جماعت بود و در زمان حیات پدر در سال ۱۲۱۳ هجری خورشیدی درگذشت    شیخ عبدالحسین، فقیه بزرگوار و مشهور به علامه    شیخ حسین، ادیب و شاعری ماهر و فاضل، شیخ حسن، از علماء و فقهای برجسته و بزرگوار زمان و زمانة خویش بود.

*آثار علمی صاحب جواهر

از جمله آثار و تألیفات ایشان می توان به الرسالة العملیة، رسالة فی الزکاة والخمس، نجاة العباد فی یوم المعاد رساله عملیه و فتواهای فقهی، هدایة الناسکین رساله‌ای درباره حج، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام و آثار الشیعه الامامیه اشاره نمود.

این واقعه گویا و جویای این نکته مهم، خطیر و سترگ و حیاتی است که مردان خدا از هر موقعیتی که شائبه آلودگی به مادیات و دوری و گریز از معنویات را داشته باشد گریزانند  هرگز خود را به دام شهوت قدرت و ثروت و مقام و مکنت فانی دنیای دنی نمی اندازند.

این عالم ربانی و طبیب عرفانی از سال‏1266 تا 1281 ه.ق،پانزده سال تمام رياست و زعامت‏علمى حوزه علميه نجف را در اختيار داشت و از برترین و والاترین و نامدارترین و فراگیرترین زعما و مراجع شیعی در اقصی نقاط عالم بود و کتابهای تألیف شده به قلم مبارکش هنوز که هنوز است پس از قرنها، جرعه های نوشین و زلال معرفت آتشین برای اهل عشق و یقین است.

از جمله باقیات الصالحات صاحب جواهر علاوه بر فعالیتهای علمی و یادگارهای معرفتیش می توان به اقدامات عمرانی ایشان برای عموم مردم اشاره کرد. آبيارى نجف اشرف‏و حفر كانال معروف،به نام‏«نهر صاحب جواهر» كه از فرات تا نجف كانال بسياروسيع و عميقى بازگشوده شد و با هزينه‏هاى بسيار راهی فراهم گشت تا مردم از بى‏آبى‏نجات یابند.

اجراى اين تصميم با همت جمعى از مردم نيكوكار  و به هدایت و حمایت و پیشروی این عالم اهل عمل بود و  ایشان در جواب افرادی که آن ولی الهی را از اقدام به چنين عمل بزرگ و پرهزينه ای نهی می کردند،گفته بود:

«اگر به اندازه ريگهايى كه از اين نهر بيرون مى‏آيد.احتياج به صرف طلا و نقره‏باشد،باز هم صرف خواهم كرد و دست از اين اقدام نخواهم برنداشت.»

و این نماد و نشانه ای است از عزم راسخ و ایمان جدی و جهاد حقیقی مردان الهی که در مسیر روشن و زلال فکر و عمل خویش از هیچ نمی ترسند و از کوه استوارترند.

اين نهر دو سال قبل از فوت صاحب جواهربه اتمام رسيد و نجف را سيراب نمود،ولى در اثر سهل انگارى مردم رو به خرابى نهاد ودر اثر ضعف صنعت آن روز، ريگها و شنها آن را پر ساخت،تا شاگرد بزرگوارش آية الله‏سيد اسد الله اصفهانى به تعمير و مرمت آن پرداخت و شش سال تمام در تعمير وآبادانى آن وقت و مال صرف نمود،تا در سال 1288 مجددا به حالت نخستين خودبازگشت.سپس باز در اثر كوتاهى مردم،باد و طوفان آن را پرساخت و نجف مجددا به‏حال عطش خويش بازگشت.

از ديگر باقیات الصالحات ایشان تاسيس ساختمانهاى مجاور مسجدكوفه است.

*علاقه به مسجد سهله

آنطور که در تاریخ آمده ایشان به مسجد سهله علاقه فراوان داشت و حركت ‏به سوى مسجدسهله را چهارشنبه شبها،پايه‏گذارى نمود و جمعى از شاگردانش با او حركت مى‏كردندو شب را در آنجا بيتوته و عبادت مى‏نمودند و احداث اين ساختمان از برکات و نتایج ارزشمند و عام المنفعه این حرکت های معنوی و عبادی بود.

مرحوم محدث نورى درباره صاحب جواهر می گويد:

«شيخ محمد حسن صاحب جواهر،شخصيتى است كه رياست اماميه در عصرخويش به او منتهى گرديد و كتاب او نظير و همانند ندارد و در اسلام كتابى همانند آن‏در حلال و حرام نوشته نشده است.»

مرحوم شيخ عبد الحسين تهرانى،استاد نورى(ره)گفته است:«اگر مورخ زمان‏صاحب جواهر، تصميم گيرد كه حوادث عجيبه آن زمان را ثبت اوراق نمايد،هر آينه‏عجيب‏تر از تصنيف كتاب‏«جواهر الكلام‏»چيز ديگرى را سراغ نتواند كرد.»

صاحب جواهر،در اول شعبان سال‏1266 هجرى قمرى در نجف اشرف‏ دار فانی را وداع گفت و به دیدار یار شتافت.

درود خدا بر او باد و بر همه بندگان صالحش! یادو نامش زنده و راهش جاویدان!