به گزارش مرجع ما (پایگاه اطلاع رسانی مراجع شیعه)؛

حضرت آیت‌الله نوری همدانی در ادامه سلسله جلسات درس خارج فقه خود با موضوع «ولایت فقیه» روز سه شنبه، 11 آذر ماه، بیان کرد: به روایت چهارم از روایاتی که شیخ انصاری در مورد ولایت فقیه بیان کرده بودند رسیدیم. در جلسات گذشته بیان شد که بدون تردید حوزه عملکرد و وظیفه پیامبران و ائمه فقط بیان احکام شرعی و تبیین معارف الهی نبوده است و آن‌ها موظف به مدیریت جامعه و دستگیری افراد مؤمن و مهیا کردن شرایط مناسب برای زندگی آن‌ها بودند آن‌ها موظف به حمایت از آن‌ها در مقابل مشرکان و مستکبران و فرعونیان بودند و همچنین با استناد به قرآن کریم ثابت کردیم که معنای وراثت فقط وراثت در اموال و یا بیان شرعیات نیست بلکه همان چیزی که مورث دارد وارث به ارث می‌برد و یکی از مسائلی که فقیه از انبیاء به ارث می‌برند عملکرد آن‌هاست که این عملکرد شامل مسائل سیاسی و مدیریت جامعه می‌شود.

وی اضافه کرد: علاوه بر این می‌توان این معانی را در زیارت جامعه کبیره یافت. در زیارت جامعه کبیره در موارد مختلفی به اینگونه مسائل اشاره شده است و ائمه معصومین و چهارده معصوم که یکی از آن‌ها پیامبر است به صفاتی خوانده شده‌اند که معنای آن‌ها چیزی جز مدیریت جامعه و مسائل سیاسی مردم نیست یکی از این نمونه‌ها در قسمتی است که آمده «سَاسَةَ الْعِبَادِ وَ أَرْكَانَ الْبِلادِ» یا اینکه در جای دیگری آمده است «رَضِيَكُمْ خُلَفَاءَ فِي أَرْضِهِ» در همه این بخش‌های زیارت جامعه به وضوح مسئله سیاست و خلافت به ائمه معصومین (ع) و پیامبر گرامی اسلام (ص) نسبت داده شده است. همچنین روایات متعددی مانند روایت امام رضا (ع) در مورد اثبات این مسئله بیان شده است که در روایت آمده است «و یقال للفقیه: ای‌ها الکافل لایتام آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم الهادی لضعفاء محبیه و موالیه، قف حتی تشفع فی کل من اخذ عنک او تعلم منک» این تعبیر را باید با روایتی که از حضرت رسول (ص) نقل شده است تعبیر کرد چرا که در آن روایت آمده است که «من و علی پدران این امت هستیم» بر اساس همین تعبیر ائمه معصومین پدران شیعیان هستند و زمانی که نباشند شیعیان یتیم هستند و در این زمان فقیه است که متکفل شیعیان علی (ع) می‌باشد. معنای کفیل، کفالت در مذهب و بیان شرایع به تنهایی نیست بلکه کفالت شمول به همه ابعاد اجتماعی، اقتصادی، معنوی و ... می‌شود که از جمله آن مسئله سیاست و مدیریت جامعه است. بنابراین فقها که کفیل این امت هستند باید به این مسائل هم توجه و تأمل داشته باشند.

این مرجع تقلید اظهار کرد: در روایت دیگر از امام صادق (ع) نقل شده است که ایشان فرمودند: «علماء شيعتنا مرابطون‌ في‌ الثغر الذي‌ يلي‌ إبليس‌ و عفاريته‌، يمنعونهم‌ عن‌ الخروج‌ علي‌ ضعفاء شيعتنا و عن‌ أن‌ يتسلّط‌ عليهم‌ إبليس‌ و شيعته‌ و النواصب‌ ألا فمن‌ انتصب‌ لذلك‌ من‌ شيعتنا كان‌ أفضل‌ ممّن‌ جاهد الروم‌ والترك‌ والخزر ألف‌ الف‌ مرّه، لانّه‌ يدفع‌ عن‌ أديان‌ شيعتنا و محبّينا و ذلك‌ يدفع‌ عن‌ أبدانهم‌؛ علماي‌ شيعه‌ در مرزهايي‌ كه‌ شيطان‌ و ايادي‌ او در پشت‌ آن‌ها كمين‌ كرده‌اند پاسداري‌ داده‌ و آن‌ها را از اينكه‌ بر شيعيان‌ ناتوان‌ هجوم‌ برند باز مي‌دارند و اجازه‌ نمي‌دهند كه‌ شيطان‌ و پيروان‌ او و دشمنان‌ اهل‌ بيت‌ بر ضعفاي‌ شيعه‌ تسلط‌ يابند پس‌ هر كس‌ از شيعيان‌ ما كه‌ براي‌ اين‌ موضوع‌ نصب‌ شود، از كساني‌ كه‌ با روم‌ و ترك‌ و خزر در جهادند هزار هزار مرتبه‌ برتر است‌؛ زيرا او از اديان‌ شيعيان‌ و دوستداران‌ ما دفاع‌ مي‌كنند و آن‌ از بدنهاي‌ آن‌ها» این نحوه معرفی فقیه و عالم از زبان ائمه معصومین است که وظیفه آن‌ها را صرفاً مسئله گویی و بیان احکام شرع نمی‌دانستند.

وی اضافه کرد: در روایت چهارم از روایاتی که شیخ انصاری بیان کرده است آمده است که «وَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) اللَّهُمَّ ارْحَمْ خُلَفَائِی قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَنْ خُلَفَاؤُکَ قَالَ الَّذِینَ یَأْتُونَ مِنْ بَعْدِی یَرْوُونَ حَدِیثِی وَ سُنَّتِی‏» در اینجا معنای خلافت را نمی‌توانیم به مسئله بیان احکام و شرایع حمل کنیم چرا که معنای خلافت اگر اینگونه تعبیر کنیم خلاف مدلول است. باید به همان معنایی برداشت کنیم که در مورد حضرت علی (ع) و دیگر ائمه بیان شده است.

آیت‌الله نوری همدانی بیان کرد: در چند جا این روایت ذکر شده است. در عیون اخبار الرضا جلد دوم باب 31 نقل شده است. این کتاب یکی از کتاب‌های شیخ صدوق است. شیخ صدوق 300 کتاب نوشته است که از میان آن‌ها فقط 24 کتاب به دست ما رسیده است و مابقی این کتاب‌ها اسمشان در تاریخ است اما ظاهراً خودشان در جریان کتاب سوزی مغول از بین رفته است. این کتاب دو جلد است که همه این روایات از امام رضا (ع) است. این خبر را شیخ صدوق به سه طرق مستند نقل کرده است. همچنین این روایت در کتاب من لایحضر الفقیه نقل شده که یک سوم آن مرسل است و بقیه آن مستند است. امام معتقد است آنجایی که مرسل است دو جور است در برخی از روایات مرسل این کتاب آمده است که قال الصادق (ع) و قال الباقر (ع) و در برخی دیگر از روایات مرسل این کتاب آمده است «روی». بخش اول روایات مرسل از نوع مرسلات ابن ابی عمیر است یعنی این روایات آنقدر برای شیخ موثق و مستند بوده‌اند که بدون واسطه به امام (ع) نسبت داده است بنابراین این روایات مرسل نیستند بلکه موثق هستند. علاوه بر این در معانی الاخبار صدوق، امالی صدوق و کتاب‌های دیگری ذکر شده است که خلاصه از لحاظ سند و کثرت الطریق روایت مسلمی است.