به گزارش مرجع ما (پایگاه اطلاع رسانی مراجع شیعه)؛

عزت الله مهدوي در خصوص علامه طباطبایی در روزنامه اعتماد می نویسد:محمد حسين طباطبايي مشهور به علامه طباطبايي از جمله انديشمنداني است كه بر جريان فكري - ديني معاصر تاثير به سزايي داشته است، به طوري كه بعضي از صاحب نظران اذعان كرده اند كه انديشه وي «تقريبا در همه حلقه هاي جنبش اصلاح گري مسلمانان شركت فعالانه دارد». اهميت ايشان نه تنها در تشكيل كلاس ها و محافل تفسيري و فلسفي و نشو و نماي شاگرداني است كه بعدها در تعبير و ايضاح انديشه هاي اسلامي صاحب نام وآوازه يي شدند، بلكه در گرم نگه داشتن فضاي انديشه عقلانيت ديني در دوره يي است كه نخبگان جامعه ايراني به طور خاص و محافل علمي مسلمانان به طور عام تحت تاثير جريان هاي فكري متفاوتي بودند كه عمدتادر نقد انديشه هاي مذهبي رايج اتفاق نظر داشته و در اين زمينه فعاليت مي كردند. اين مساله وقتي شدت يافت كه حركت هاي اصلاح طلبي و انتقاد از وضعيت موجود به انديشه هاي مادي گرايي رغبت بيشتري نشان دادند و اين تا حدودي همزمان بود با گرايش به فلسفه هاي حسي و پوزيتيويستي. البته كمتر استادي اين فرصت را يافت كه در دوران تسلط بي منازعه فقه و اصول بر حوزه هاي علميه بتواند همزمان در تفسير قرآن و حكمت و فلسفه شهرتي بيابد. ضرورت مقابله با جريان ماديگرايي منبعث از تعاليم ماركس و تفسيري كه شاخص ترين حزب سياسي ايراني بعد از جنگ جهاني دوم (حزب توده) از علم و واقعيت جهان هستي ارايه مي كرد و حمايتي كه بلوك شرق از اين تفكر حزبي مي نمود، رهبران حوزه هاي علميه را مجاب مي ساخت كه شيوه هاي پاسخگويي سنتي، كارآمد نيست و فعاليت حوزه درسي طباطبايي مي تواند راه هايي براي پاسخگويي به شبهات و انتقادات ريز و درشت نظري اين حريف تازه نفس بيابد. اما فعاليت فكري ايشان صرفا در چنين ميداني محدود نماند وي با طرح بحث فلسفه و سفسطه و تبيين فلسفه اصالت وجود در قالب تعريف جديدي از رئاليسم، به سنگر بندي فكري، در مقابل انديشه هاي فلسفي اصالت تجربي و حسي مبادرت كرد. به نظر مي آيد كه طباطبايي نه همچون ابن رشد (فيلسوف مسلمان) درصدد توجيه و حتي حفظ فلسفه در مقابل ديانت باشد، بلكه وي در حمايت از انديشگي ديني سعي كرد با تجهيز به فلسفه، به چنين ميداني بيايد، خاصه آنكه به تعبير بعضي از بزرگان، وي اختلاف فلسفه وكلام را نه در «غايت» آن، كه صرفا اختلافي در «روش» مي شمرد. طباطبايي همزمان به مبارزه يي ديگر نيز فرا خوانده مي شد. تبري جستن ساحت انديشه ديني از قشري گري و ظاهربيني. اگر بپذيريم كه وي از لفظ فلسفه، «تفكر» را مراد مي كرد، بهتر مي توان براي سپهر انديشه هاي او توضيح سازواره تري يافت. براي طباطبايي حقيقت انسان در مراتب هستي شناسانه، مشتمل بر سه ساحت است كه هركدام ظل ديگري قرار مي گيرند. اگر ايشان از طبيعت بشري و نحوه تعامل با جهان پيرامونش سخن مي گويد و في المثل مساله «استخدام» و كاربرد آن را درمبحث ادراكات اعتباري مطرح مي كند در عمق انديشه خود، آن را در سايه ساحت عقلاني تفسير مي كند. ساحت سوم آنجايي است كه مخلوق در ظل عنايت خالق قرار مي گيرد و ساحت قرب ناميده مي شود. به اين ترتيب طباطبايي براي نهضت عقلاني خود در بطن شريعت راهي گشاده مي يابد و ضمنا با نمايندگان فلسفه پيشرو معاصر كه در كار نقد فلسفه هاي مد روز بودند نيز باب گفت وگويي را باز مي كند كه در گسترش انديشه هاي عقلاني شيعه در حوزه هاي فكري غربي موثر واقع مي شود. توجه به نقش «تاويل» در معرفت، از آن جمله است كه براي كساني كه با «رويكرد هاي هرمنوتيكي» آشنا بودند جذاب مي نمود. عجيب نيست اگر بعضي از مباحث ابتكاري وي در ظاهر ولفظ به برخي ازانديشه هاي فلسفه غربي شباهت پيدا مي كند. طباطبايي در عمق انديشه خود به سنت ماثوره فلسفي پايبند مي ماند و طريقي را كه سنت صدرايي گشوده، تقويت مي كند. البته وي در كنار «كتاب وسنت قطعيه»، «عقل صريح» را نيزحجت معتبر مي شمارد. درباره اين روش عقلاني مي گويد: «معرف يك بحث فلسفي اين است كه با استمداد از يك سلسله قضاياي بديهي يا نظري كه مولود همان بديهيات است (افكاري كه شعور و درك انساني نمي تواند در آنها به خود شك وترديدي راه دهد) با منطق فطري در كليات جهان هستي بحث مي كند. طباطبايي نه تنها براي قرآن قايل به باطني است (سطوح معرفتي كه در عمق يك زبان نهفته است و مي توان از ظاهر، سلوكي به باطن آن داشت) بلكه مفسر حقيقي آن را «امام» مي داند. لذا شان مرجعيت علمي ائمه (ع) همواره تذكاري است تا مبادا انديشمندان بينگارند كه توشه اندكشان مي تواند راه تحقيق وپژوهش علمي را بر ديگران ببندد.