به گزارش مرجع ما (پایگاه اطلاع رسانی مراجع شیعه)؛

حضرت آیت‌الله العظمی جوادی آملی در سلسله جلسات درس تفسیر خود در تفسیر آیات 11 تا 18 سوره «زمر» روز یک‌شنبه، 27 مهر ماه، بیان کرد: اخلاصی که در این آیات به مشرکان نسبت داده شده است به این معنا نیست که گاهی آن‌ها اخلاص دارند یا چیز دیگر بلکه مشرکان مخلصا غیر خدا را عبادت می‌کنند و آن‌ها در عبادت غیر خدا خالص هستند. البته ممکن است آن‌ها نیز گرفتار ریا باشند و آن‌ها نیز از خطر ریا محفوظ نیستند چرا که ممکن است بت پرستی برای اینکه به دیگر بت پرستان اخلاص خود را نشان دهد و بگوید من بت‌پرست تر از شما هستم کارهایی انجام دهد اما به هر حال مشرک و بت پرست فقط بت را عبادت می‌کند. شرک آن‌ها این است که عبادتی که فقط برای خداست را فقط برای غیر خدا و بت پرستان قرار داده‌اند.

وی افزود: بنابراین اخلاصی که در این آیات چهار بار به آن اشاره شده است و اخلاص در عبادتی که پیامبر در این آیات از آن سخن می‌گوید به این معنا نیست که من ریا و سمعه نمی‌کنم، چرا که ریا و سمعه در حضرت اصلاً راه ندارد و حضرت کسی نیست که برای خوف من العذاب و شوقا من الجنه عبادت کند بلکه او فقط برای خدا، خدا را عبادت می‌کند. بر این اساس ما نیز نباید برای چیزی عبادت کنیم ما باید برای این او را عبادت کنیم که سزاوار عبادت است و او خودش همه چیز را درست خواهد کرد.

آیت‌الله جوادی آملی اظهار کرد: بعد از اینکه حضرت به اخلاص خود در عبادت و پرستش خدا به خاطر آنچه خودش است بیان می‌کند خطاب به مشرکان می‌فرماید شما آزادید البته نه آزادی تشریعی بلکه آزادی تکوینی یعنی تکوینا هر که را می‌خواهید می‌توانید در این دنیا بپرستید اما اگر بیراهه رفتید سرمایه خودتان، زن و بچه‌های خودتان را از دست می‌دهید و آنچه که در قیامت به عنوان بهشت ذخیره شده است را از دست می‌دهید و هر چه برای شما در آن جهان آماده شده است از دست می‌دهید در این صورت شما خاسرید یعنی کسانی هستید که خودتان را باختید و در تجارت دنیا با الله تجارت نکردید بلکه با شیطان معامله کردید. انسان اگر در دنیا با الله تجارت کرد الله عوض و معوض هر دو را به انسان می‌دهد، او مثمنی که انسان به او داده است را تکمیل و کامل می‌کند سپس آن را به انسان بر می‌گرداند. اما در معامله با شیطان انسان عوض و معوض را به او می‌دهد چرا که شیطان انسان را به بردگی می‌گیرد و هر چه خواست از انسان سواری می‌کشد.

وی ادامه داد: آن‌هایی که هم عوض و هم معوض را از دست دادند همان خاسرین هستند آن‌ها کسانی هستند که هم خطای فکری فراوان دارند، هم خطیئه فکری فراوان دارند، هم بد می‌فهمند، هم بد انجام می‌دهند لذا «بَلَی مَن کسَبَ سَیئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِیـئَتُهُ فَأُوْلَـئِک أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فی‌ها خَالِدُونَ؛ آری آنان که مرتکب کاری زشت می‌شوند و در گناه غرقه می‌گردند، اهل جهنم‌اند و جاودانه در آن» این‌ها وقتی وارد دوزخ می‌شوند نار از بالا و پایین و اطراف آن‌ها را در بر می‌گیرد. بنابراین آتش محیط آن‌هاست «لَهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ ظُلَلٌ مِنَ النَّارِ وَمِنْ تَحْتِهِمْ ظُلَلٌ ذَلِک یخَوِّفُ اللَّهُ بِهِ عِبَادَهُ؛ برای آنان از فرازشان پوشش‌هایی از آتش و از زیرشان نیز پوشش‌هایی از آتش خواهد بود. این است آنچه خداوند بندگانش را به آن بیم می‌دهد» خداوند این طور بندگان خودش را انزار می‌کند همانطور که تبشیر می‌کند.

این مفسر قرآن کریم بیان کرد: بعد فرمود مردم سه گروه‌اند برخی مشرک‌اند که حالشان گذشت، برخی هم که مخلص‌اند اما گروه سوم کسانی هستند که بی طرف‌اند، یعنی می‌گویند ما بت پرستیم نیستیم که این کافی نیست بلکه باید علاوه بر اینکه باید با بیگانه رابطه نداشته باشند و همچنین باید «اناب الی الحق» هم باشند. بی طرف بودن مشکلی را حل نمی‌کند «وَالَّذِینَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ یعْبُدُوهَا وَأَنَابُوا إِلَی اللَّهِ لَهُمُ الْبُشْرَی فَبَشِّرْ عِبَادِ؛ امّا کسانی که از پرستش بُت‌ها و دیگر معبودهای طغیانگر دوری گزیده و به سوی خدا بازگشته‌اند آنان را مژده باد! پس بشارت ده به بندگان من»

وی اضافه کرد: سپس خداوند به بندگانش بشارت می‌دهد بندگانی که همه اقوال را می‌شنوند و بهترین آن را انتخاب می‌کنند: «لَّذِینَ یسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِک الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِک هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ» این برای کسی است که قدرت ارزیابی مکاتب گوناگون را دارد پس این قسمت آیه محققان را تشویق می‌کند که حرف‌های دیگران را0 استماع کنند و آراء آن‌ها را بخوانند و ارزیابی کنند کدام حق است کدام باطل. این برای کسانی است که خواندن کتاب‌های دیگران و کافر برای آن‌ها به مثابه کتاب ضلال نباشد گاهی اوقات برخی از کتاب‌ها که برای محققان به مثابه کتاب تحقیقی است برای عده‌ای به مثابه کتاب ضلال است که در این صورت خواندش حرام است خرید و فروشش باطل است.

این مرجع تقلید عنوان کرد: قرآن کریم انسان را به مرحله پایین دعوت نمی‌کند بلکه معتقد است تا می‌توانید به قله بروید، همه مکاتب و حرف‌ها را بشنوید، گوش کنید و در مورد آن‌ها تحقیق و بررسی کنید و بهترین آن را برای خود انتخاب کنید. بنابراین قرآن انسان را برای درجات بالای علمی تشویق می‌کند و وقتی انسان می‌فهمد و می‌شنود که یک ایرانی پرفسور برجسته‌ای در مغز یا ریاضیات است باعث خوشحالی انسان می‌شود تعصب دینی، تعصب علمی کار خوبی است این در سیره ائمه نیز بوده است نقل می‌کنند در زمانی که انس مسئول اجازه دهی به مسلمانان برای ورود به اتاق پیامبر (ص) بود شنید که فرشته وحی چیزی برای پیامبر آورد و پیامبر دعا کرد خداوندا محبوب‌ترین بنده‌ات را برسان تا با من در این نعمت شریک شود. انس در حالی که دم در بود این سخن را شنید و با وجود اینکه حضرت علی (ع) سه بار آمد چون وقت قبلی نگرفته بود انس به او اجازه ورود نداد تا اینکه در مرتبه آخر حضرت به انس دستور داد که به او اجازه دهد و از او پرسید چرا دفعات قبلی به علی (ع) اجازه ورود ندادی؟ او گفت این که شخصی محبوب‌ترین بنده خدا باشد مقام بزرگی است و من دوست داشتم این افتخار نصیب شخصی از قبیله خودم یعنی انصار شود. اگر چه انس معصوم نیست و فعل او حجت نیست اما از آنجا که این تعصب را در پیشگاه حضرت رسول (ص) نشان داد و ایشان به او هیچ نگفت نشان دهنده این مطلب است که این نوع تفاخر و خوشحالی برای هموطنانی و هم‌کیشانی که کسب افتخار می‌کنند بد و نادرست نیست.

شفقنا