به گزارش مرجع ما (پایگاه اطلاع رسانی مراجع شیعه)؛

حجت الاسلام و المسلمین سید صاحب خویی، پیرامون منطق و ضرورت تشکیل دفاتر مراجع تقلید در کشورهای اروپایی علی رغم هزینه‌های آن، به خبرنگار شفقنا گفت: امروزه جهان تبدیل به دهکده ای کوچک شده است و به تبع آن رفت و آمد و حضور مسلمانان و شیعیان در کشورهای اروپایی افزایش یافته و قابل مقایسه با گذشته نیست. به گونه‌ای که شیعیان زیادی از ملیت‌های مختلف يامهاجرت کرده اند و یا به دلایلی اعم از شغلی، تحصیلی ویا تجاری به کشورهای اروپایی رفت و آمد دارند. بنابراین تعداد شیعیان و مسلمانان در کشورهای اروپایی گسترش روزافزونی یافته است و طبیعی است که این‌ مسلمانان و شیعیان نیازهایی از قبیل موضوعات اجتماعی و فرهنگی و دینی و احوال شخصیه دارند که طبعا لازم است نیازهای دینی آنها از طریق دفاتر و وکلای مراجع عظام تقلید برآورده شود.

وی با تأکید بر این‌که تبلیغ دین جزو وظایف اصلی روحانیت است، خاطرنشان کرد: با توجه به امکانات تبلیغی که در کشورهای اروپایی وجود دارد، فرصت مناسبی فراهم شده است تا برای تبلیغ و نشر اسلام و احکام آن و مذهب تشیع قدمهاى مناسب و تاثیرگذاری برداشته شود. از همین روست که تأسیس دفاتر از طرف مراجع مختلف نیز مورد نیاز و مفید بوده و خواهد بود.

سید صاحب خویی چنین افزود: البته نقدی که به این موضوع می‌توان وارد دانست این است که در سال‌های اخیر اغلب این دفاتر در لندن جمع شده‌اند و مراکز کمتری در شهرهای دیگر دیده می شود. البته شاید دلیل آن هم این باشد که بگویند اینجا امکانات بیشتری فراهم است و نقطه تقاطع پایتخت های اروپایی است.

باید به یاد داشته باشیم فعالیت‌های تبلیغی در انگلیس با توجه به تنوع فرهنگی و آزادی های مذهبی و تبلیغی، قابل مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر نیست و بسیار توسعه یافته تر از دیگر کشورهای اروپایی است و در اینجا آسانتر و سازمان یافته تر می‌توان به مسائل تبلیغی پرداخت. البته همانطور که گفته شد اشکالی که وجود دارد این است که اغلب این دفاتر در لندن متمرکز شده اند و حتی در دیگر شهرهای انگلیس که شیعیان بسیاری دارند، دفاتر بسیار کم می‌باشند. اگر امکانات و دفاتر مراجع در کشورها و شهرهای دیگری نیز که دفاتر و یا نمایندگان مراجع وجود ندارند، منتشر بشوند، به نظر می‌رسد که تأثیرگذاری بیشتری را شاهد خواهیم بود.

حجت الاسلام والمسلمین خویی با اشاره به وضعیت کنونی دفاتر مراجع در اروپا و به ویژه لندن از نظر سازماندهی، قدرت، برنامه‌ریزی و حضور و اثرگذاری و ظرفیت، تصریح کرد: دفاتر مراجع عظام تقلید با نسبت‌های متفاوت مؤثر هستند و وظایف خود را انجام می‌دهند. جلساتی هم بین دفاتر مراجع برقرار می‌شودو اکثریت حضور پیدا می کنند. فقط مراکز عمده هستند که جلسات ماهیانه دارند و برای  هماهنگی بیشتر تلاش و گفت و گو می‌کنند. البته بعضی مسائل هم قابل هماهنگی نیست. مثلا در رابطه با مسائل اجتماعی و درخصوص موضع این مراکز نسبت به مقررات دولتی و حمایت از حقوق شیعیان هماهنگی صورت می‌گیرد و همه به هم یاری می رسانند، اما در خصوص مسائل و فتاوای فقهی طبعا دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا شورای عالی علمای شیعه در لندن شکل یافته است یا خیر؟ و آیا وقت آن نیست که چنین مجمعی با توجه به فرصت و امکانی که وجود دارد ایجاد شود و شیعیان برای دفاع از حقوق خود نماینده ای رسمی داشته باشند؟ گفت: ما در لندن شورای علمای شیعه و یا مجمع عالی شیعیان نداریم، هرچند بعضی اشخاص و سازمانها سالها قبل و حتی اخیرا سعی بر تشکیل این شورا داشته اند اما تا کنون موفق نبوده اند. البته اگر مسأله‌ای درخصوص شیعیان باشد همه احساس مسؤولیت می‌کنند و هر کس به سهم خود تلاش می کند. اگر هم ضرورت ایجاب کرد که همه یک جهت و یا ارگان و موسسه‌ای را انتخاب کنند و نماینده خود قرار دهند، این کار صورت می‌گیرد. اما این‌ که یک شورای عالی شیعیان برپا شود که حاکم بر امور همه شیعیان باشد و نمایندگی کند، چنین چیزی نیست. در عین این ‌که هیچ مذهب دیگری هم اینجا چنین نمایندگی از كل را ندارد. حتی یهودی ‌ها هم که سازماندهی بیشتری دارند چنین نمایندگی را ندارند. هرچند تشکیل آن بسیار خوب است اما موانع بسیاری وجود دارد، از جمله تنوع و تفاوتهای قومیتی و ملیتی و زبان و نژاد و خطهای متفاوت فکری و سیاسی و حتی در امور مذهبی تقلید از مراجع مختلف و تفاوت فتاوا که همه‌ی اینها در کنار هم عملا تحقق چنین مجموعه ای را سخت می کنند. لذا هماهنگی و مشورت هست؛ اما یک نمایندگی هنوز وجود ندارد.

در ادامه این گفت‌وگو خبرنگار شفقنا از دبیر کل مؤسسه امام خویی چنین پرسید: آیا وقت آن نرسیده است که مسلمانان با توجه به جمعیت رسمی 2 میلیون و 700 هزار نفری و جمعیت 500 هزار نفری شیعیان در مجامع اجتماعی ویا به طور مثال در پارلمان اروپا شرکت کنند و تأثیرگذار باشند؟ آیا نباید بعد از راه اندازی کتا‌ب‌خانه و مسجد و رسانه و مدرسه و درمانگاه به مراحل پیشرفته تر هم فکر شود و شیعیان نماینده یا نمایندگانی در پارلمان داشته باشند؟

حجت‌الاسلام والمسلمین سید صاحب خویی در پاسخ به این سؤال چنین تصریح کرد: ما در مؤسسه خیریه امام خویی به سهم خود این کار را انجام می‌دهیم و نمایندگان احزاب مختلف انگلیس را در زمان انتخابات دعوت می‌کنیم و از مردم و به خصوص  شیعیان هم دعوت می کنیم تا در جلسات حاضر شوند و مطالبات خود را به نماینده‌ها انتقال دهند و کاندیدها هم دیدگاههای خود را بیان کنند و مشکلات را بشنوند و راه حل‌ها را ارائه دهند و پاسخ دهند که اگر انتخاب شوند چه خواهند کرد. ما این اقدامات را در موسسه داریم اما به خاطر موانعی که وجود دارد این کار عمومیت ندارد و به صورت منسجم از سوی  دیگر مراکز و مؤسسات اسلامی انجام نمی‌شود. علت‌های آن هم متفاوت است و شاید بعضا بسیار طبیعی باشد. چراکه گرایش‌های  متفاوت سیاسی، دینی، مذهبی و حتی تقلیدی از مراجع میان مردم و سازمانهای مختلف وجود دارد که هر کدام نظریات متفاوتی در فعالیت‌های سیاسی و غیر سیاسی دارند. بعضی بیشتر وارد مسائل اجتماعی و سیاسی می‌شوند و بعضی وارد نمی شوند و نمی‌خواهند هم وارد شوند. بعضی از مدیران مراکز نیز از نظر شخصیتی دید وسیعی دارند و دورنظر و آینده‌نگر هستند و بعضی دیگر به آن وسعت نمی اندیشند. می‌توان گفت همه‌ی این مسائل در این‌گونه اقدامات بسیار موثر است.

خبرنگار پایگاه هم‌کاری‌های خبری شیعه در ادامه از فرزند مرجع فقید شیعیان آیت‌الله العظمی خویی چنین پرسید: آیا وقت این نیست که مسلمانان را تشویق کنیم و حتی از آنها بخواهیم که کاندیدا شوند و یا برای کاندیدایی تبلیغ کنند؟ آیا وقت آن نیست که مسلمانانی که شهروند قانونی  در غرب محسوب می‌شوند در مناصب بالاتری قرار بگیرند؟! اگر کسی در اینجا درس می‌خواند، بتواند به مدارج بالای علمی برسد. اگر کسی فعالیت اقتصادی می‌کند، به قدرتی اقتصادی تبدیل شود و یا اگر کسی در حوزه اجتماعی فعال است، یک نهاد اجتماعی موثر تاسیس کند و دارای منزلت و قدرت اجتماعی بیشتری باشد و ظرفیتی را برای سایر شیعیان ایجاد کند؟ آیا نباید در طی سالهای آینده چنین رویکردی را انتخاب کرد؟ آیا وقت سازماندهی مدرن شیعیان نرسیده است؟

حجت الاسلام والمسلمین خویی در پاسخ به این سؤال تصریح کرد: طبیعی است که این مسائل خوب است. اما این‌که وظیفه چه مراكز و مؤسساتى است که این کار را بکنند جای بحث دارد. اینکه شیعیان متحد باشند و به جایگاه و مقام احتماعی و سیاسی دسترسی پیدا کنند، همه خوب است. اما اینکه سازماندهی و مدیریت و انسجام آن و حرکت در جهت آن‌ها چگونه باید باشد؛ اولا مراحل مختلف دارد و دوم این‌که این امر اصولا وظیفه چه کسی خواهد بود نیز می‌تواند محل بحث باشد.

وی افزود:در حال حاضر چند نماينده مسلمان در پارلمان انگليس و حتى در مجلس اعيان هستند همينطور يك وزير مسلمان در كابينه اما همگى از طريق احزاب سياسى انگليس به اين مناصب راه يافته اند. بنابراين شايد اين افراد نگاهى هم به مسائل مسلمانان داشته باشند اما به طور قطع ديدگاهها، نظرات و مواضع آنها برگرفته از خط مشى حزبى و طبعا در جهت منافع سياسى حزب مورد نظر خواهد بود. البته حضور افراد مسلمان در اين حد هم شايد گام كوچكى رو به جلو تلقى شود و نشان دهنده اين باشد كه حضور مسلمانان در اين جامعه از سوى مراكز قدرت به رسميت شناخته شده است اما اين قطعا تأمين كننده نظر مسلمانان به ويژه شيعيان نخواهد بود و بهتر است كه از اين فرصت به شكل سازمان دهى شده اى از سوى شيعيان و يا به طور مشترك از سوى همه فرق اسلامى استفاده بهينه صورت بگيرد. یکی از زمینه‌هایی که می‌تواند ما را برای رسیدن به این هدف یاری کند، آموزش در مدارس می‌باشد که می‌توان از طریق آن به این هدف رسید. باید به فرزندان شیعیان که در این‌جا به دنیا می‌آیند این مسائل آموزش داده شود که چگونه در این کشور به هویت اسلامیشان آسیب وارد نشود و انسجام فکری و برنامه زندگی مبتنی بر اخلاق دینی داشته باشند و در جامعه خود نیز تأثیرگذار باشند. این مسائل را ما در حد مقدور در مدارس مؤسسه خیریه امام خویی در لندن آموزش می‌دهیم و کار می‌کنیم. در نتیجه می بینیم که برخی از فارغ التحصیلان این مدارس به سمت های مختلف در پارلمان، شورای شهر و یا دیگر مراکز مهم فکری و سیاسی دست یافته اند.

جدای از بحث مدارس، ما فعالیت‌هایی نظیر تماس با مسئولین و تأثیرگذاری در تصمیمات کاندیداها را هم در حد توان انجام می‌دهیم. اما به طور کلی زمینه فعالیت نمایندگی یک مرجع تقلید فقط در جهات دینی و رسیدگی به مشکلات خانوادگی و اجرای عقود ازدواج و طلاق و برگزاری مناسبات دینی است و فعالیت‌های اجتماعی به این شکل هنوز واقعیت نیافته و امکانات آن هم البته فراهم نشده است. البته بین چند مرکز تبادل نظر و هماهنگی وجود دارد مثلا بین مؤسسه ما و چند مرکز دیگر تبادل نظر و هم‌کاری و فعالیت وجود دارد اما این‌که یک شورای عالی باشد که حاکم بر همه این‌ امور باشد، آن موانع که ذکر شد وجود دارد و طبیعی است که به آن‌جا هنوز نرسیده‌ایم.

حجت‌‌الاسلام والمسلمین خویی با تأکید بر این‌که ما آنچه در توان داریم در این جهت انجام می‌دهیم و تصور ما این است که مراکز دیگر هم در توانشان هر چه هست انجام می‌دهند، خاطرنشان کرد: یکی از مشکلاتی که ایجاد می‌شود این است که مقداری موازی کاری صورت می‌گیرد. یک عده‌ توان و محدوده فعالیت‌های کمتری دارند و در حد مراسم‌های اسلامی و دینی انجام وظیفه می‌کنند. مراکزی هم هستند که قدرت تأثیرگذاری بیشتری دارند و می توانند در ارگان‌های دولتی و سیاست دولت و مسائل تبلیغی حضور یابند اما تعدادشان زیاد نیست.

سید صاحب خویی یادآور شد: ما سال گذشته موفق شدیم تا در کتب تعلیمات دینی مدارس انگلیس که راجع به اسلام بود ورود كرده تغییراتی ایجاد کنیم.  در این کتاب‌ها معلومات و اطلاعاتی وجود داشت که اسلام چیست و احکام آن چگونه است، اما تنها بر مبنای مصادر اهل تسنن بود. ما توانستیم مصادر شیعی را نیز ارائه دهیم و در نتیجه در کتب دینی آموزشی که اینجا چاپ و تدریس می‌شود، معتقدات شیعی را هم درج کنیم. تا پیش از این چون اکثر مسلمان‌ها سنی بودند و سابقه آن‌ها نسبت به شیعیان و ارتباط آن‌ها با دولت نیز بسیار بیشتر بود لذا تمام منابع از آنها گرفته می‌شد. اما اکنون ما نیز این توفیق را یافتیم تا مصادر شیعی را در کتب تعلیمات دینی جای دهیم و معتقدات شیعی را هم در کتب آموزشی منعکس کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین خویی در پایان گفت و گو با شفقنا با یادآوری اهمیت همکاری بیشتر مؤسسات اسلامی با یکدیگر، به ضرورت همبستگی و همفکری بیشتر همه فرق اسلامی در شرایط فعلی اشاره کرد و افزود: ما شاهد هستیم که جریانی انحرافی و تروریستی به نام داعش و با ماسک اسلام سر برآورده است. این جریان با هیچیک از آموزه های دین رحمانی اسلام سازگاری ندارد و ابزاری برای تخطئه و تخریب مسلمانان شده است. باید همه مراکز اسلامی در اروپا با موضع واحد و با بهره گیری از امکانات رسانه ای در غرب ماهیت انحرافی این جریان وابسته و اهل بدعت را برای جهانیان روشن ساخته و عدم ارتباط آن را با موازین اسلامی تببین کنند تا خدای نکرده از فراخور عملکرد این گروه های بی ریشه و مشکوک آسیبی به اجتماع و حیثیت مسلمانان به ویژه در کشورهای غربی وارد نشود.