به گزارش مرجع ما؛ حضرت آیت‌الله جوادی آملی در ادامه سلسله جلسات درس تفسیر خود در تفسیر آیات 143 تا 160 سوره مبارکه صافات روز چهار شنبه، سوم اردیبهشت ماه، بیان کرد: قران کریم انبیاء را منزه از حرف‌های باطل می‌داند و انبیاء را مصدق یکدیگر معرفی‌ می‌کند. همه انبیاء حرف یکدیگر را تصدیق می‌کنند چون حرف‌های همه یکی است. نشان آن این است که وقتی یک پیامبر وارد منطقه‌ای شد اگر کسی او را قبول نداشته باشد و حرف او را تکذیب کرده باشد حرف همه انبیاء را تکذیب کرده است. خداوند در خیلی از آیات بیان می‌کند که مردم منطقه‌ای که یک پیامبر بیشتر نداشتند حرف همه انبیاء «المرسلین» را تکذیب کردند همانند آنچه در همین سوره صافات بیان شد.

وی ادامه داد: در جریان حضرت یونس فرمود به اینکه اگر او از مسبحین نبود در بطن ماهی می‌ماند تا روز معاد. دو «لولا» در مورد حضرت یونس در قرآن کریم بیان شده است یکی در آیه 143 سوره صافات و دیگری در سوره قلم، در اینجا فرمود: « لَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ» در سوره مبارکه قلم در بخش پایانی فرمود: «لَوْلَا أَنْ تَدَارَكَهُ نِعْمَةٌ مِنْ رَبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَرَاءِ وَهُوَ مَذْمُومٌ؛ اگر لطفى از جانب پروردگارش شامل حال او نمى‌شد و توبه‌اش پذيرفته نمى‌گشت، از شکم ماهى، نکوهش شده به زمينى بى گياه افکنده مى‌شد» جمع این دو لولا این است که اینها برای دو مقطع است. مقطع اول این است که اگر او اهل تسبیح و اعتراف به قصور نبود در بطن ماهی می‌ماند تا روز قیامت اما چون اهل آن بود نجات پیدا کرد. مقطع دوم برای بعد از نجات پیدا کردن از شکم ماهی است. خداوند فرمود چون نعمت الهی که نعمت خاصه و ولایت است شامل حال او شد به جای آنکه بر زمین خشک و بی‌گیاه افکنده شود نعمت الهی شامل او شد و «وَأَنْبَتْنَا عَلَيْهِ شَجَرَةً مِنْ يَقْطِينٍ» درختان و گیاه برای او رویانده شد.

آیت‌الله جوادی آملی اظهار کرد: در جریان آیه «وَأَرْسَلْنَاهُ إِلَى مِائَةِ أَلْفٍ أَوْ يَزِيدُونَ» مرحوم طبری برای «او» در این آیه چهار احتمال ذکر کرده است که بهترین احتمال معنی تخییر است اما نه تخییر نسبت به متکلم بلکه تخییر نسبت به ناظر، چرا که متکلم به لحاظ گوینده می‌گوید شما که آن جمعیت را دیدی آنها صد هزار نفرند یا بیشتر. خداوند در قرآن کریم فرمود تمام ذرات اشیاء برای ما روشن است و هیچ چیزی نیست که نزد ذات اقدس الله کم و کیفش و رقم ریاضی‌اش مشخص نباشد. حضرت امیرالمومنین(ع) در نهج‌البلاغه می‌فرماید که بندگان خدا بدانند که خداوند تعداد نفس‌هایشان را می‌داند. هفت میلیارد بشر روی زمین هستند و خدا می‌داند که هر کدام‌شان را چقدر نفس کشیده‌اند. ذات اقدس اله رفت و آمد میلیون‌ها ماهی را می‌داند و اینکه چند بار رفتند و چند بار آمده‌اند و... همه را خداوند می‌داند. حضرت امیر فرمود با این خدا رفتار خوب داشته باشید. این چنین خدایی کار انسان را رصد می‌کند.

وی افزود: در فضای جاهلیت برخی‌ها معتقد بودند که ملائکه مونث‌اند و خداوند آنها را به عنوان فرزند برگزیده‌ است، برخی دیگر سخن از برگزیدن فرزند نمی‌کردند و بلکه می‌گفتند که خداوند ملائکه‌ را به دنیا آورده است و این چیزی است دقیقا مخالف با «لم یلد و لم یولد» می‌باشد. برگزیدن به عنوان فرزند ممکن است تشکیکی است اما «ولد الله» ظهور دارد که او والد بود. این چنین افکار پوچی در میان اعراب آن زمان بود که این تفکر را در برخی نقاط هند موش پرست و گوساله پرست امروز می‌توان مشاهده کرد. قرآن کریم قدم به قدم فرمود اولا ملائکه مونث نیستند و هیچ ارتباط فرزندی با خداوند ندارند و خداوند منزه‌ از این است که والد یا مولد باشد. شما که این سخنان را می‌گویید یا باید دلیل حسی یا برهان عقلی یا برهان نقلی داشته باشید در حالی که هیچ کدام از اینها را در اختیار ندارید. پس زمانی که هیچ دلیلی ندارد سخنان شما افک است و کذب و افتراست «أَلَا إِنَّهُمْ مِنْ إِفْكِهِمْ لَيَقُولُونَ».

این مفسر قرآن کریم اظهار کرد: «فَاسْتَفْتِهِمْ أَلِرَبِّكَ الْبَنَاتُ وَلَهُمُ الْبَنُونَ؛ مشرکان مى‌پندارند فرشتگان دختران خدايند، اى پيامبر، از آنان جويا شو که آيا دختران براى پروردگارت و پسران براى آنان است ؟!»  اگر سخن از اتخاذ و انتخاب ولد باشد خب باید مذکر را که به نظر شما مذکر را برتر از مونث می‌دانید، انتخاب ‌کند. این که شما خوب را برای خودتان انتخاب کردید و بد را برای خدا انتخاب کردید این قسمت ظالمانه کار شماست. خداوند در اینجا سه فصل را در مورد فرشتگان مطرح کرده است اول اینکه آیا اینها مذکر هستند یا مونث، دوم اینکه اینها با خداوند چه رابطه‌ای دارند، سوم این است که آیا صفت ربوبیت را دارند یا نه. خداوند هر سه مطلب را نقل کرده و رد کرده است. فرمود: «أَمْ خَلَقْنَا الْمَلَائِكَةَ إِنَاثًا وَهُمْ شَاهِدُونَ؛ آيا فرشتگان را دختر آفريده ايم و ايشان آفرينش آنها را نظاره گر بودند؟!» مونث و مذکر بودن ملائکه حسی است به همین خاطر خداوند این آیه را بیان می‌کند که آیا زمان خلقت ملائکه آنها حاضر بودند که خداوند آنها را مونث یا مذکر آفریده است این که برای آنها ممکن نیست و برهان عقلی نیز همانطور که بیان کردم برای این مطلب قابل ارائه نیست. دلیل نقلی نیز برای اثبات این مطلب ندارید چرا که اگر بود باید در یکی از کتاب‌های آسمان موجود می‌بود. به هر حال قرآن کریم در معرفت شناسی فرمود یا باید حس و تجربه حسی باشد که دست‌تان خالی است یا باید برهان عقلی اقامه کنید که فکرتان خالی است و یا دلیل نقلی ارائه دهید که دستگاه‌تان تهی است.

وی ادامه داد: اینگونه استدلال کردن خداوند در قرآن به ما نحوه سخن گفتن را یاد می‌دهد، می‌گوید نگوید عقلی یا شرعی بگوید عقلی یا نقلی. عقل در مقابل شرع نیست نقل است که در مقابل عقل است. عقل نوکر شرع است و شارع شناس است و خاضع در پیشگاه شریعت است. مگر می‌شود در برابر شریعت باشد و حجت باشد. عقل در برابر سمع و نقل است که هر دو در پیشگاه وحی خاضع‌اند. یعنی هندسه جهان این است،‌ خدا هست،‌ جهان را آفرید،‌ چگونه آفرید چه جور آفرید چه کار باید کرد را خودش می‌داند، تنها کسی که با او حرف می‌زند پیامبر است و در این مناطق نه عقل راه دارد نه نقل. پیامبر که آمد بیاناتی که فرمود عقل چراغی است که می‌فهمد پیامبر چه گفت و نقل موثق چراغی است که به ما می‌فهماند پیامبر چه گفت. عقل و نقل سراج منیر هستند که برای تشخیص صراط خلق شده‌اند. راهی که خدا ساخته است و پیامبران را راهداران این راه قرار داده است.