موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
شرايط جماعت
* شرط اوّل: نبودن مانع بين امام و مأموم.
«مسأله 1483» در نماز جماعت نبايد بين مأموم و امام و همچنين بين انسان و مأموم ديگرى كه انسان به واسطه او به امام متّصل شده است، مانعى كه پشت آن ديده نمىشود فاصله باشد؛ بلكه چنانچه مانعى مثل شيشه كه پشت آن ديده مىشود نيز وجود
(270)
داشته باشد، نماز جماعت صحيح نيست؛ ولى اگر امام مرد و مأموم زن باشد، چنانچه بين آن زن و امام يا بين آن زن و مأموم ديگرى كه مرد است و زن به واسطه او به امام متّصل شده است، پرده و مانند آن باشد، اشكال ندارد.
«مسأله 1484» اگر بر روى چيزى كه مانع از اتصال در صفوف جماعت است سوراخهايى ايجاد كنند نيز اتصال در جماعت برقرار نمىشود و نماز افرادى كه به واسطه اين مانع از جماعت جدا شدهاند، به جماعت صحيح نيست.
«مسأله 1485» اگر بعد از شروع به نماز بين مأموم و امام يا بين مأموم و كسى كه مأموم به واسطه او متّصل به امام است، چيزى كه مانع از اتصال صفوف مىشود ايجاد شود، نماز او فرادى مىشود و بايد به وظيفه فرادى عمل كند.
«مسأله 1486» اگر امام در محراب باشد و كسى پشت سر او اقتدا نكرده باشد، كسانى كه دو طرف محراب ايستادهاند و به واسطه ديوار محراب امام را نمىبينند، نمىتوانند اقتدا كنند، بلكه اگر كسى هم پشت سر امام اقتدا كرده باشد، اقتدا كردن كسانى كه دو طرف او ايستادهاند و به واسطه ديوار محراب امام را نمىبينند، خالى از اشكال نيست.
«مسأله 1487» اگر كسانى كه دو طرف صف ايستادهاند، به واسطه طولانى بودن صف اوّل امام را نبينند، مىتوانند اقتدا كنند و نيز اگر به واسطه طولانى بودن يكى از صفهاى ديگر، كسانى كه دو طرف آن ايستادهاند صف جلوى خود را نبينند، مىتوانند اقتدا نمايند.
«مسأله 1488» اگر صفهاى جماعت تا در مسجد برسند، نماز كسى كه مقابل در پشت صف ايستاده صحيح است و نيز نماز كسانى كه پشت سر او اقتدا مىكنند صحيح مىباشد، ولى نماز كسانى كه دو طرف او ايستادهاند و به سبب وجود ديوار، او را نمىبينند، خالى از اشكال نيست.
«مسأله 1489» اگر كسى كه پشت ستون ايستاده از طرف راست يا چپ به واسطه مأموم ديگر به امام متّصل نباشد، نمىتواند اقتدا كند، ولى اگر از دو طرف متّصل باشد، چنانچه از صف جلو كسى را ببيند، جماعت او صحيح است، وگرنه نماز او به جماعت
(271)
خالى از اشكال نيست.
* شرط دوم: بلندتر نبودن مكان امام از مكان مأموم.
«مسأله 1490» جاى ايستادن امام بايد از جاى مأموم بلندتر نباشد، ولى اگر مكان امام مقدار كمى بلندتر باشد، اشكال ندارد و نيز اگر زمين سراشيب باشد و امام در طرفى كه بلندتر است بايستد، در صورتى كه سراشيبى آن به قدرى كم باشد كه به آن «زمين مسطّح» بگويند، مانعى ندارد.
«مسأله 1491» اگر جاى مأموم بلندتر از جاى امام باشد، اشكال ندارد، مگر آن كه بلندى به مقدارى باشد كه عرفا يك جماعت به حساب نيايند.
* شرط سوم: نبودن فاصله زياد بين امام و مأموم و بين مأمومين.
«مسأله 1492» بنابر احتياط واجب بايد بين جاى سجده مأموم و جاى ايستادن امام و نيز بين محل سجده مأموم و محل ايستادن مأموم صف جلو بيشتر از يك گام معمولى فاصله نباشد و احتياط مستحب آن است كه جاى سجده مأموم با جاى كسى كه جلوى او ايستاده، هيچ فاصله نداشته باشد.
«مسأله 1493» اگر مأموم به واسطه كسى كه طرف راست يا چپ او اقتدا كرده به امام متّصل باشد و از طرف جلو به امام متّصل نباشد، چنانچه كمتر از يك گام بزرگ با مأموم طرف راست يا چپ خود فاصله داشته باشند، نماز او صحيح است، ولى اگر بيشتر از يك قدم بزرگ فاصله پيدا شود، نماز او فرادى مىشود.
«مسأله 1494» اگر نماز همه كسانى كه در صف جلو هستند تمام شود يا همه نيّت فرادى نمايند، نماز صفهاى بعد به نحو جماعت صحيح نمىباشد، مگر آن كه كسانى كه نمازشان تمام شده، بلافاصله به همان جماعت اقتدا كنند.
«مسأله 1495» اگر بين كسانى كه در يك صف ايستادهاند، بچّهاى فاصله شود، هرچند نماز او صحيح نباشد، مىتوانند اقتدا كنند و فاصله يك بچّه ضرر نمىزند.
«مسأله 1496» اگر بعد از تكبير امام، صف جلو آماده نماز شده و تكبير گفتن آنان نزديك باشد، كسى كه در صف بعد ايستاده، مىتواند تكبير بگويد.
(272)
«مسأله 1497» » اگر بداند نماز يك صف از صفهاى جلو باطل است، نمىتواند اقتدا كند، ولى اگر نداند نماز آنان صحيح است يا نه، مىتواند اقتدا نمايد.
«مسأله 1498» هرگاه بداند نماز امام باطل است، مثلاً بداند امام وضو ندارد، اگرچه خود امام متوجّه نباشد، نمىتواند به او اقتدا كند.
«مسأله 1499» اگر مأموم در صحّت قرائت امام جماعت شك كند، در صورتى كه شك او به گونهاى باشد كه بتواند حمل بر صحّت نمايد، مىتواند به او اقتدا كند.
* شرط چهارم: جلوتر نبودن مأموم از امام.
«مسأله 1500» مأموم نبايد جلوتر از امام بايستد و به احتياط واجب بايد كمى عقبتر از امام بايستد؛ ولى اگر مأموم فقط يك مرد باشد، بنابر احتياط واجب بايد در سمت راست امام بايستد و مىتواند مساوى با امام بايستد و چنانچه قدّ مأموم بلندتر از امام باشد و در ركوع و سجود سر او جلوتر از امام باشد، اشكالى ندارد.
