نتيجه
بررسى دقيق و موشكافانه آيات و روايات ما را به اين مسأله رهنمون مى نمايد كه تنها مورد حرام از مسابقات، بازى با آلات و ابزار و وسايلى است كه براى قمار ساخته شده است; آن هم در صورتى كه براى برد و باخت و دست يابى به گرو و عوضى كه براى اين كار در نظر گرفته شده، انجام شود.
ادله حرمت قمار، چه آيات و چه روايات، بقيه اَشكال مسابقات را شامل نمى شود; يعنى بازى با آلات و وسايل قمار بدون برد و باخت و گرو گذارى، و بازى و مسابقه بدون ابزار و وسايل قمار، چه با عوض و گرو گذارى و چه بدون آن، محكوم به جواز است; چه اين كه آن دسته از آيات و روايات كه لفظ قمار و ميسر در آنها به كار رفته، گفته شد از جهت لغوى و عرفى تنها بر مورد اول ـ كه همان بازى با ابزار و آلات قمار است ـ صدق مى كند.
عمده دليل در اين مسأله، همان روايات وارد شده در «كتاب السبق» بود كه عموماً انجام مسابقات جز در موارد سه گانه منصوص در روايات را جايز نمى دانست. همان طور كه گفته شد، ما اين روايات را نهايتاً دليل بر نفى افضليت در ساير مسابقات دانستيم و نظر به اين كه بيشتر اين مسابقات از اغراض عقلايى و اهداف بسيار مفيد، مانند ترويج و اشاعه فرهنگ اسلامى در ابعاد بين المللى، پرورش روح جوانمردى، كشف و شناسايى فرهيختگان و نخبگان در مسابقات علمى و جلوگيرى از مفاسد عظيمى چون اعتياد و فحشا برخوردار هستند، قرار دادن آنها در زمره لهو و لعب و شمارش آنها از مصاديق لهو و لعبِ مورد نهى شارع مقدس، كارى دور از صلاح و ثواب به نظر مى رسد.